Σύντροφοι της ΚΟΕ,
Ήταν αναμφισβήτητα άστοχη και εσφαλμένη –παρά τις αντίθετες απόψεις που αποσιωπάτε– η άρνηση των διοργανωτών στη συγκέντρωση του Σπόρτινγκ να σας επιτρέψουν να παρέμβετε. Αλλά το γεγονός αυτό δεν δικαιώνει κατ’ ανάγκη το περιεχόμενο της παρέμβασης που θα κάνατε. Αν έπαιρνα το λόγο μετά από την παρέμβασή σας θα απαντούσα κατά σημείο τα ακόλουθα:
1 Ασφαλώς και κερδίζει έδαφος η ενωτική και αντισεχταριστική διάθεση. Η διαδικασία συγκρότησης της ΕΝΑΝΤΙΑ το 2007 και στη συνέχεια η κοινή ενωτική πορεία ΕΝΑΝΤΙΑ-ΜΕΡΑ αυτό δείχνει. Μην το προσπερνάτε τόσο απαξιωτικά.
2 Ουδείς ισχυρίζεται ότι έχουμε εισέλθει σε προεπαναστατική περίοδο. Αλλά αυτό δεν αποτελεί δικαιολογία για την έκπτωση του αντικαπιταλιστικού προσανατολισμού σε αγώνα ενάντια στο νεοφιλελευθερισμό, ο οποίος απλά φέρνει στο προσκήνιο ένα άλλο μοντέλο διαχείρισης του καπιταλισμού, επαναφέρει τη θεωρία των σταδίων, συσκοτίζει και δημιουργεί σύγχυση ως προς το χαρακτήρα και τον προσανατολισμό του αγώνα. Η κατάκτηση τακτικών στόχων και η διεκδίκηση αιτημάτων –προφανής και μη υποτιμητέα ανάγκη– δεν σημαίνει τη διεκδίκηση ενός ενδιάμεσου κοινωνικού μοντέλου.
3 Ανασύνθεση ποιας Αριστεράς σύντροφοι; Αυτής που θητεύει στους θώκους του κατεστημένου (πανεπιστήμια, τοπική αυτοδιοίκηση, συνδικαλισμός κ.λπ.), αυτής των κορυφαίων συμπλεύσεων με τα μπλοκ της εξουσίας (νόμος-πλαίσιο, πανεπιστημιακό άσυλο, ΓΣΕΕ, ΑΔΕΔΥ, κ.λπ.) ή αυτής που συνυπάρχει στα ίδια κομματικά όργανα μαζί της; Γιατί όχι και με το ΠΑΣΟΚ (που έχει μέσα του ακόμη και αντινεοφιλελεύθερους); Πολλώ δε μάλλον γιατί όχι και με το ΚΚΕ;
4 Σαν πολλά δεν μας τα λέτε για σεχταρισμό και κοινωνική απογείωση; Είναι αντιφατικό να αποδίδετε ταυτόχρονα σεχταρισμό, περιχαράκωση και οπορτουνισμό λόγω της συνύπαρξης πολλών ετερόκλητων ιδεολογικοπολιτικά οργανώσεων. Άραγε, έχετε τα ίδια αυστηρά κριτήρια και για τον ΣΥΡΙΖΑ, εκεί όπου συνυπάρχει το ΔΗΚΚΙ με το ΚΟΚΚΙΝΟ, η ΚΟΕ με τη ΔΕΑ, και το ΔΙΚΤΥΟ με την Ανανεωτική πτέρυγα του ΣΥΝ; Όσον αφορά την κοινωνική γείωση, επιμένετε να την καταλογίζετε σε ένα χώρο ο οποίος έχει κατακτήσει για χρονικό διάστημα 25 τουλάχιστον χρόνων τη σταθερή και μόνιμη παρουσία του στους κοινωνικούς χώρους βγαίνοντας μέσα από κινηματικά σχήματα συσπειρωσιακά όπως είναι τα ΕΑΑΚ, οι Παρεμβάσεις – Κινήσεις – Συσπειρώσεις, δημοτικές κινήσεις, συνδικαλιστικές παρατάξεις κ.λπ. Διαπιστώσατε να έχει ο ΣΥΝ μεγαλύτερη;
5 Τρεις αριστερές όντως είναι πολλές (να είσαι ανένταχτος και να συνυπάρχεις με 23 –όχι 3– οργανώσεις είναι δράμα, πιστέψτε με) αλλά αν γίνουν δύο θα λυθεί ο προσανατολισμός; Μακάρι να ήταν μία, μόνο που ο καθένας θα ήθελε τη δική του μία. Νομίζετε σοβαρά ότι ο χώρος της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, που έχει κατακτήσει τη συνδικαλιστική του αυτονομία με σταθερότητα επί δεκαετίες, εκφράζεται πολιτικά από τον ΣΥΡΙΖΑ; Μήπως εάν είχατε διαφορετικό προσανατολισμό, εσείς και οι άλλες συνιστώσες του, αντί να νεκραναστήσετε τον ανυπόληπτο και οριακό ΣΥΝ του 2000, θα είχατε συμβάλει στη συγκρότηση της ριζοσπαστικής Αριστεράς με όλα τα χαρακτηριστικά που περιγράφετε;
Πώς καταφέρατε να διατρέξετε με τόση ταχύτητα την απόσταση ανάμεσα στον αρχέτυπο σεχταρισμό του Μ-Λ ΚΚΕ, (όποιος καεί στο χυλό…;) με το οποίο συμμαχήσατε στις βουλευτικές εκλογές του 2000, και στο ρεφορμισμό του Συνασπισμού με τον οποίο συμμαχήσατε στις αμέσως επόμενες, το 2004; Γιατί δεν δώσατε ποτέ χώρο στη μέση; Γιατί δεν θελήσατε ποτέ να συμβάλετε στην πολιτική συγκρότηση του χώρου της ριζοσπαστικής ("εξωκοινοβουλευτικής") Αριστεράς, παρά το γεγονός ότι η σταθερή και μακροχρόνια κοινωνική αποδοχή των παρεμβάσεών της και η επιβράβευσή της αποτελεί μία πραγματικότητα η οποία αναζητά το πολιτικό της εποικοδόμημα;
6 Καμία αντιπαλότητα με τους συναγωνιστές του ΣΥΡΙΖΑ. Και καμία ταύτιση με τον ΣΥΝ πέραν όσης οι ίδιοι έχετε επιλέξει. Είμαστε στους δρόμους και στα κινήματα σήμερα και αύριο, όπως και με την ΚΟΕ. Αλλά η πολιτική συγκρότηση που αντιστοιχεί σε αυτά είναι αριστερότερη. Το ΝΑΚ της Γαλλίας που σημειωτέον ότι δεν είναι "αντινεοφιλελεύθερο" αλλά αντικαπιταλιστικό, δεν έχει αποκλειστική αντιπροσώπευση στην Ελλάδα. Όλοι το παρακολουθούμε με ενδιαφέρον και το υποστηρίζουμε. Η ΕΝΑΝΤΙΑ ήταν παρούσα στη διαδικασία συγκρότησής του και το ξέρετε.
7 Τέλος, η τάση απαξίωσης και υποβάθμισης της συγκέντρωσης του Σπόρτινγκ, υπερχειλής στα σχόλιά σας, δεν αντανακλά καλόπιστη διάθεση απέναντι σε πόλο με τον οποίο επιδιώκετε ενότητα. Αποσιωπάτε το γεγονός ότι το Σπόρτινγκ ήταν γεμάτο με περισσότερα από 2.500 άτομα (αποδίδετε μάλιστα την παρουσία πολλών σε "περιέργεια" και μετά περιμένετε από αυτόν τον κόσμο πολιτική συμπάθεια), γεγονός ιστορικό στα χρόνια της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς τουλάχιστον από το 1980. Το ίδιο είχατε κάνει και για τις συγκεντρώσεις της ΕΝΑΝΤΙΑ στο θέατρο "Αλίκη" το 2007, εκεί όπου σας παρακαλούσαμε να παρέμβετε αλλά δεν θελήσατε να το κάνετε επειδή οι επιλογές σας ήτανε άλλες. Ποτέ δεν έχετε (ούτε έχουμε) δει τέτοιες διαδικασίες σε όλη τη μεταπολίτευση.
8 Αναφέρεστε με ισοπεδωτικό τρόπο στις ομιλίες μιλώντας για λογική άσπρου-μαύρου κ.λπ. Δεν θα ωραιοποιήσω το περιεχόμενο της συγκέντρωσης. Είναι γεγονός ότι υπήρξαν πολλές στερεότυπες, κουραστικές και ξύλινες ομιλίες, αλλά είναι επόμενο όταν γίνεται διαδικασία συζήτησης συνιστωσών της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, πολλές από τις οργανώσεις της οποίας δυστυχώς παρουσιάζουν τέτοια χαρακτηριστικά. Ωστόσο, η κρίση σας για ταύτιση των ομιλητών με το κίνημα και για τοποθετήσεις άσπρου-μαύρου είναι τουλάχιστον υπερβολική.
Με την ευκαιρία: Μήπως ταύτιση με το κίνημα και οικειοποίηση αποπνέει η αναφορά σας ότι "ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μέσα στους αγώνες, τους εκφράζει και τους υποστηρίζει σε κοινοβουλευτικό επίπεδο"; Γιατί δεν έχουμε δει και λίγα καπέλα τελευταία.
Παραβλέπετε ότι πήραν το λόγο δεκάδες άνθρωποι που προέρχονται από κινήματα των κοινωνικών χώρων, ανένταχτοι κ.λπ. από όλη την Ελλάδα και κυριάρχησε η αγωνία για την πολιτική συγκρότηση της ριζοσπαστικής Αριστεράς με διάθεση ενότητας και υπέρβασης.
Αγωνία λοιπόν για ενότητα – συγκρότηση – υπέρβαση – προοπτική. Αλλά αριστερά και όχι συνδιαχειριστικά. Στην προσπάθεια αυτή είναι προφανές ότι έχει θέση και η ΚΟΕ και οι πάντες. Και αν οι επιλογές σας από το 2004 ήδη ήταν διαφορετικές και οι πιέσεις σας ασκούνταν προς την κατεύθυνση της συγκρότησης αυτού του δυναμικού, σήμερα οι συσχετισμοί στην Αριστερά θα ήταν εντελώς διαφορετικοί και η τρίτη Αριστερά η οποία θα περίσσευε θα ήταν εκείνη στην οποία δώσατε υπόσταση με τη στήριξή σας.
Ελπίζω να διακινήσετε την απάντησή μου όπου και την "απαγορευμένη" παρέμβασή σας.
Ευχαριστώ.
Κώστας Παπαδάκης
ανένταχτος, μέλος της Συντακτικής Επιτροπής της ΕΝΑΝΤΙΑ
Μια σύντομη απάντηση
1 Γιατί κερδίζει έδαφος το τελευταίο διάστημα η ενωτική και αντισεχταριστική διάθεση; Αυτό θα είχε μια σημασία να απαντηθεί. Αλλά πάλι δεν είναι αρκετό. Η "ενωτική διάθεση" όταν μεταφράζεται σε ένωση με τον εαυτό μας ή με κάτι πολύ παραπλήσιο με αυτό που είμαστε και ο αντισεχταρισμός με την έννοια ενοποίησης υποσυνόλων περίπου ομοειδών πολιτικοiδεολογικών καταστάσεων, δεν είναι βήματα προς μια υπέρβαση, προς ένα μεγάλο ανακάτωμα και μια αλλαγή της κατάστασης στο χώρο της Αριστεράς. Γιατί αν νοείται ως ενωτική διάθεση και αντισεχταρισμός η συγκρότηση ενός "τρίτου πόλου" διακριτού, που θα κάνει τα δικά του, που θα συνεχίζει την παράδοση των ξεχωριστών συγκεντρώσεων, των ξεχωριστών καταγραφών, των ξεχωριστών ψηφοδελτίων και μάλιστα σε έντονη αντιπαράθεση με όποια άλλη Αριστερά, αυτό δεν μοιάζει με ανασύνθεση της Αριστεράς, αλλά με μια αυτοαναφορική κατεύθυνση περιχαράκωσης και μόνο.
2 Υποστηρίζουμε μια μεγάλη όσμωση και διαπερατότητα και συνάντηση και ανακάτωμα ολόκληρης της Αριστεράς και δεν το φοβόμαστε. Κάνουμε ενωτικό κάλεσμα σε όλες τις δυνάμεις για να δώσουμε ζωή σε αντιστάσεις και κινήματα, να δημιουργήσουμε πολιτικά γεγονότα και διεργασίες που να οδηγούν σε μια αποπεριθωριοποίηση της Αριστεράς και μια πρωταγωνιστική της στάση στην πολιτική και κοινωνική ζωή. Δεν έχουμε αυταπάτες για τους σχεδιασμούς ή τις προθέσεις διαφόρων επιτελείων. Ούτε αφήνουμε ένα τέτοιο σχέδιο στην τύχη των όποιων συμφωνιών κορυφής. Αλλά, παράλληλα, δεν περιχαρακώνουμε την πρότασή μας σε ένα "καθαρό" κόσμο μιας ορισμένης Αριστεράς που αυτή θα οδηγήσει στην λύση. Επιμένουμε ότι η ποσότητα του κόσμου που θα εμπλακεί, η κατεύθυνση που θα υιοθετηθεί και η κοινωνική γείωση είναι καθοριστικά σημεία για την ανασύνθεση και ανασυγκρότηση της Αριστεράς (κι όχι ενός μικρού της μέρους).
3 Μακάρι να υπήρχε πιο σύντομος δρόμος και πιο εύκολος. Δικός μας οδηγός είναι τι παράγει η πείρα των μεγάλων μαζικών εγχειρημάτων σε όλες τις γωνιές της γης και των νέων κινημάτων, αντιστάσεων, εξεγέρσεων που έχουν εμφανιστεί. Δεν ζοριζόμαστε αν στα εγχειρήματα αυτά υπάρχουν και παίζουν ρόλο ρεφορμιστικές ή άλλες δυνάμεις, προτιμούμε να είμαστε μέσα σε αυτά τα εγχειρήματα, μαζί με τον κόσμο και να δοκιμάζουμε τις απόψεις μας. Αυτό κάναμε και για το αντιπαγκοσμιοποιητικό κίνημα και τα Φόρουμ (που κι αυτά μύριζαν άσχημα για τον "τρίτο πόλο" και τα καταπολέμησαν, όπως άλλωστε και το ΚΚΕ) και με το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ στη χώρα μας, χωρίς να κόβουμε γέφυρες, χωρίς να σταματάμε να προσπαθούμε για μια πιο τολμηρή αριστερή διεύρυνσή τους. Έτσι, δείξαμε στην πράξη έναν πραγματικά ενωτικό και αντισεχταριστικό χαρακτήρα και αυτό αναγνωρίζεται από κάθε καλόπιστο αγωνιστή της Αριστεράς, ενώ ακούσαμε και ακούμε τα εξ αμάξης από ορισμένες ηγεσίες της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς (και φυσικά από το ΚΚΕ). Θεωρείτε άσχετο το γεγονός της ύπαρξης ενός ριζοσπαστικού πόλου μέσα στα κινήματα ή της αριστερότερης μετατόπισης του ΣΥΡΙΖΑ από τη συμμετοχή μέσα σε αυτά αντικαπιταλιστικών και κομμουνιστικών δυνάμεων; Θεωρείτε ότι δεν υπάρχει χώρος σ’ αυτά ώστε να εκφράζονται διάφορες απόψεις και ρεύματα και να συμβάλλουν στον μεγαλύτερο ριζοσπαστισμό τους; Αφού παρακολουθείτε στενά τις διαδικασίες του Νέου Αντικαπιταλιστικού Κόμματος στη Γαλλία, δεν ακούσατε τίποτα για τη θέση και τη στάση της Λίγκας για το αντιπαγκοσμιοοποιητικό και τα Φόρουμ, π.χ.; Τόσο εύκολες και επιλεκτικές αναφορές και τόσο κλείσιμο των ματιών σε τεράστια θέματα πολιτικής συμπεριφοράς και εκτιμήσεων;
4 Επιμένουμε. Το κύριο βάρος της αντιπαράθεσης του "τρίτου πόλου" γίνεται απέναντι στο ΣΥΡΙΖΑ. Το καταλαβαίνουμε. Δεν γίνεται όμως στη βάση των απόψεων και της στάσης ή αν θέλετε και της δυναμικής και ανθεκτικότητας που έχει δείξει το εγχείρημα αυτό μέχρι σήμερα. Δεν μπορεί να λες "άποψη του ΣΥΡΙΖΑ" και να αναφέρεσαι στη γραμμή της Ανανεωτικής Πτέρυγας του ΣΥΝ. Δεν μπορείς να αναφέρεσαι στο ΣΥΡΙΖΑ σαν να είναι ο επαναστατικός φορέας που έχει πάρει τον δεξιό δρόμο. Πρέπει να κριθεί ο ΣΥΡΙΖΑ για αυτό που είναι, για αυτά που κάνει, για το αν έχει βοηθήσει ή όχι τους αγώνες και τα κινήματα, αν συμβάλλει στο να κουνηθούν καταστάσεις, αν αποτελεί μια ελπίδα. Ακόμα, για το αν οι διεργασίες που άνοιξε (έστω και ανολοκλήρωτα και με αντιφάσεις) δείχνουν δυνατότητες και ανάγκες για την ανασύνθεση της Αριστεράς. Έτσι απόκτησε νόημα το "κερδίζει έδαφος το μικρόβιο της ενότητας και του αντισεχταρισμού" κι όχι απλά σαν μια ωρίμανση κάποιων συλλογικοτήτων (που κι αυτό θετικό είναι) ή ενός ξεκινήματος που έχει έντονες τις εκλογικές σκοπιμότητες (κι αυτό δεν είναι γενικά κατακριτέο). Η επίθεση αυτή δεν δικαιολογείται μάλιστα όταν πολλά στοιχεία των διεργασιών δείχνουν έναν ετεροκαθορισμό από το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ μια προσπάθεια μίμησής του σε μικρότερη κλίμακα.
5 Η τελευταία φράση περιέχει μια μικρή "ομολογία" και είναι ένα σημαντικό λάθος του συντάκτη στην εκτίμησή του: "Αγωνία λοιπόν για ενότητα – συγκρότηση – υπέρβαση – προοπτική. Αλλά αριστερά και όχι συνδιαχειριστικά. Στην προσπάθεια αυτή είναι προφανές ότι έχει θέση και η ΚΟΕ και οι πάντες. Και αν οι επιλογές σας από το 2004 ήδη ήταν διαφορετικές και οι πιέσεις σας ασκούνταν προς την κατεύθυνση της συγκρότησης αυτού του δυναμικού, σήμερα οι συσχετισμοί στην Αριστερά θα ήταν εντελώς διαφορετικοί και η τρίτη Αριστερά η οποία θα περίσσευε θα ήταν εκείνη στην οποία δώσατε υπόσταση με τη στήριξή σας."
Εμείς μιλάμε για ανασύνθεση της Αριστεράς και δεν αποκλείουμε εκ των προτέρων κανέναν χώρο. Έτσι, στην αντίληψή μας δεν υπάρχει μια Αριστερά που περισσεύει ή πρέπει να απορριφθεί ή να κοπεί από μια εξεταστική επιτροπή. Μια πολιτική ενότητας ολόκληρης της Αριστεράς (όπως έχει προτείνει, π.χ., σε μεγάλα θέματα ο σ. Ευτύχης Μπιτσάκης) θα συνέβαλλε στην υπόθεση του εργαζόμενου λαού και της νεολαίας, δεν θα τη χαντάκωνε. Θα ξεμπλόκαρε καταστάσεις, θα έφερνε σε δυσκολίες αγκυλωμένες ηγεσίες, θα δημιουργούσε άλλη κατάσταση στη βάση της Αριστεράς, θα συνέβαλλε στο ξαναστήσιμο της αξιοπιστίας της. Μια τέτοια πρόταση προϋποθέτει να ξεκόψουμε από τους μικρόκοσμους και την έπαρση που δημιουργούν, την απογείωση. (Να γιατί χρειάζεται όσο ποτέ κοινωνική γείωση, και αυτό, σε αντίθεση με τον συντάκτη, πιστεύουμε ότι δεν το έχει όχι μόνο η εξωκοινοβουλευτική Αριστερά αλλά και η Αριστερά στο σύνολό της, άρα προς τι ο κομπασμός ότι η εξωκοινοβουλευτική Αριστερά έχει μεγαλύτερη παρουσία απ’ ό,τι ο ΣΥΡΙΖΑ στους κοινωνικούς χώρους, σε τι βοηθά;)
Ας ελπίσουμε πως η συζήτηση που ανοίγει –έστω και έτσι– θα είναι ωφέλιμη και θα συμβάλει στην κοινή δράση και συνάντηση δυνάμεων που έχουν τους ίδιους στόχους, και ότι αυτό θα γίνει με πιο πραγματικούς όρους και σε καλύτερο κλίμα.