Νεολαία, εκπαιδευτικοί, δημόσιο σχολείο:
Από το δρόμο των κινητοποιήσεων
στην Ιερά Εξέταση των ΜΜΕ
Όλα ξεκίνησαν με την πληροφορία για το βιασμό μαθήτριας σε κατειλημμένο σχολείο. Ήταν ήδη στο φόρτε της η προσπάθεια των καναλιών να δώσουν μια συγκεκριμένη εικόνα, αυτή των κατεστραμμένων σχολείων που άφηναν πίσω τους οι βάρβαροι καταληψίες. Διαλυμένα σχολεία, σπασμένες αίθουσες και θρανία, διακίνηση ναρκωτικών, υπονοούμενα για όργια και άλλα πολλά.
Ποιος φταιει για όλα αυτά; Η απάντηση περίμενε τον τηλεθεατή στη επόμενη γωνία: μα βέβαια οι καταλήψεις! Έτσι “έγκριτοι αναλυτές” τύπου Ευαγγελάτος, Κακαουνάκης, Κουίκ και λοιποί, ανέλαβαν το ρόλο του ηθικολόγου μέσου οικογενειάρχη που τάχα μου-τάχα μου έπεσε από τα σύννεφα γι’ αυτά που συμβαίνουν στην κοινωνία. Το μόνο που δεν μας “αποκάλυψαν” και βέβαια δεν πρόκειται να κάνουν, είναι το πόσες χιλιάδες ευρώ παραπάνω έβγαλαν από τις διαφημίσεις αυτές τις ημέρες των αποκαλύψεων και αν ανέβηκε το προφίλ τους στον διακαναλικό ανταγωνισμό.
Το θέμα όμως γρήγορα ξέφυγε από τις καταλήψεις και άγγιξε πιο σοβαρά ζητήματα. Και βέβαια τα άγγιξε με τον τρόπο που η τηλεόραση ξέρει. Με τον τρόπο του κουτσομπολιού, του κοιτάγματος από την κλειδαρότρυπα, των κρυφών βιντεοσκοπήσεων, των πιπεράτων λεπτομερειών που εξάπτουν τη φαντασία του τηλεθεατή, των προσωπικών πιέσεων και εκβιασμών. Η ιστορία αυτή εκδηλώνει με ακραίο τρόπο τα σεξιστικά και ρατσιστικά συμπλέγματα της κοινωνίας, που οι νέοι άνθρωποι δεν έχουν ακόμα τη δύναμη να αποβάλλουν. Το θύμα ιδανικό: ανήλικη, μετανάστρια, φτωχή, χωρίς πατέρα, με όλα τα χαρακτηριστικά του «αδύνατου».
Οι έγκυροι και ηθικοί μας αναλυτές, όμως, προτιμούν όχι αυτή παρά μια «άλλη» προσέγγιση. Θέλουν να ενοχοποιήσουν ολόκληρη τη νεολαία. Σπεύδουν να μας πουν ότι οι νέοι τα έχουν όλα, ότι μόνο ζητούν και απαιτούν, ότι είναι καλομαθημένοι, ότι η νεολαία είναι συνώνυμη της παρακμής και άλλα τέτοια ωραία.
Όμως, πρόκειται για την ίδια γενιά που ζητά πίσω τη ζωή της που χάνεται κάπου ανάμεσα στο σχολείο, τα φροντιστήρια και την τηλεόραση. Είναι η νεολαία που ξεσηκώθηκε το καλοκαίρι για το νόμο έκτρωμα που ετοιμάζουν στα ΑΕΙ. Η νεολαία που διεκδικεί όσα της ανήκουν και όσα της στερούν. Γιατί μπορεί να ευαισθητοποιήθηκε η υπουργός για την μαθήτρια (ως άτομο) αλλά δεν φαίνεται να δείχνει ιδιαίτερη ευαισθησία για τη νεολαία (ως σύνολο) που βγαίνει όλο και πιο απομορφωμένη από το σχολείο του σήμερα, που αφού πληρώσει εκατοντάδες ευρώ το μήνα για τη “δημόσια” της εκπαίδευση, συνεχίζει στα διάφορα ΙΕΚ κι έπειτα στην αγορά ανεργίας. Και βέβαια δεν είναι καθόλου τυχαία η συζήτηση που ακολουθεί όπου με αφορμή τα κινητά τηλέφωνα, συζητιούνται γενικότεροι περιορισμοί και αυστηρότητα στα σχολεία προς τους μαθητές.
Ποιος είναι ο ρόλος του εκπαιδευτικού σε αυτή την ιστορία; Άραγε, εμείς που είμαστε πιο κοντά στα παιδιά, νιώθουμε καθόλου τις ανάγκες και τις αγωνίες τους; Ή αφήνουμε κι εμείς την τηλεοπτική εικόνα να διαμορφώσει την άποψή μας, έξω απ’ τα «γιατί» και τα «πως» της κοινωνικής ανάγνωσης του προβλήματος. Ποιο ρόλο θέλουμε για τον εκπαιδευτικό; Του δημοσίου υπαλλήλου που «κάνει το μάθημά του» μέχρι να φτάσει στα χέρια του η «καυτή» πατάτα; Να συνεδριάζουμε 8 ώρες για να επιβάλλουμε ποινές σε θύμα και θύτες, όπως έγινε στην Αμάρυνθο. Ή το ρόλο παιδονόμου – χωροφύλακα με τους “αναβαθμισμένους” εσωτερικούς κανονισμούς υπό μάλης, να κυνηγάμε τους μαθητές μας σαν υποψήφιους παραβάτες; Δεν μπορούμε να σκεφτούμε άλλες λύσεις, δρόμους, πρότυπα;
Είναι τόσο δύσκολο να καταγγείλουμε όλη αυτή τη βρωμιά και τη δυσωδία που ζέχνει μέσα από τις οθόνες των τηλεοράσεων;
Είναι τόσο δύσκολο να υπερασπιστούμε άλλες αξίες και αρχές απέναντι στη σαπίλα αυτού του κοινωνικού συστήματος;
Είναι τόσο δύσκολο να υπερασπιστούμε το ρόλο μας, τους μαθητές μας και μαζί τους το δημόσιο και πραγματικά δημοκρατικό σχολείο;
Δίκτυο Κριτικής, Γνώσης και Δράσης στην Παιδεία