Η κοινωνική αντιπολίτευση είναι εδώ
Προεκλογικά πολλοί επισήμαιναν πως, παρά τη διαφαινόμενη άνετη επικράτησή του, το ΠΑΣΟΚ δεν επρόκειτο να έχει καμιά ανοχή από το λαό. Πως η πίεση από τη νεοφιλελεύθερη διαχείριση της κρίσης μαζί με τα οξυμένα προβλήματα δημιουργούν ένα εκρηκτικό περιβάλλον και απαιτούν άμεση δράση. Είχαν υπόψη τους τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας και είχαν δίκιο. Αυτό που δεν υπολόγιζαν και που εμφανίστηκε πολύ γρήγορα ήταν η πίεση από τη μεριά των εργαζόμενων. Η εμφάνιση μιας κοινωνικής αντιπολίτευσης, που απαιτεί λύση στα προβλήματα τα οποία έχει δημιουργήσει ο νεοφιλελευθερισμός, αλλά και εφαρμογή των προεκλογικών υποσχέσεων. Αυτό το φαινόμενο είναι που βάζει σε δοκιμασία την προσπάθεια διαχείρισης της κρίσης στα ίδια πλαίσια και με τις ίδιες πολιτικές με χθες. Κάνει τις 10 μονάδες της εκλογικής διαφοράς να μετατρέπονται πολύ γρήγορα από πανηγύρι σε βρόχο. Βάζει όμως σε δοκιμασία και την πολιτική αντιπολίτευση, αναγκάζοντάς τη να πάρει συγκεκριμένη θέση.
Κείμενα: Φειδίας Παϊρίδης
|
Δέκα μονάδες διαφορά – Μηδέν μονάδες ανοχή
Η απεργία στο λιμάνι του Πειραιά έφερε στο φως της δημοσιότητας μια πραγματικότητα που σε όλη την προεκλογική περίοδο αγνόησε επιδεικτικά ο αστικός πολιτικός κόσμος και τα ΜΜΕ. Ακόμα και το τριπλό χτύπημα από το “κανόνι” της Ασπίς Πρόνοια, του Αγούδημου και την αναγγελία του κλεισίματος των ναυπηγείων Σκαραμαγκά δεν απασχόλησε πολύ τα υπερφορτωμένα από πολιτικές συζητήσεις ΜΜΕ. Μετεκλογικά μια απεργιακή κινητοποίηση ήρθε να αναδείξει όλα τα προβλήματα αξιοπιστίας και κυρίως τις ανάγκες των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων.
Δεν είναι μόνο το λιμάνι και η είσοδος της COSCO. Πολλοί εργαζόμενοι βρίσκονται σε κινητοποιήσεις προκειμένου να αποτρέψουν απολύσεις (Vοdafone και Wind, Τράπεζα Πειραιώς, ναυτεργάτες Αγούδημου και πολλοί εργαζόμενοι σε επιχειρήσεις σε όλη την Ελλάδα). Χωρίς να ξεχνάμε στιγμή τους εκατοντάδες εργαζόμενους στην Ασπίς, αλλά και τους εργαζόμενους στη Siemens, οι οποίοι αποφάσισαν κινητοποιήσεις για να αποτρέψουν τις σχεδιαζόμενες 200 απολύσεις από την εργοδοσία. Είναι επίσης οι εργαζόμενοι στη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη, οι εργαζόμενοι της Ολυμπιακής, που παραδόθηκαν στο έλεος του Βγενόπουλου, αλλά και οι απλήρωτοι εργαζόμενοι στις κλωστοϋφαντουργίες, που διεκδικούν το δικαίωμα στη ζωή μαζί με εργαζόμενους από πλήθος επιχειρήσεις, οι οποίες χρωστάνε μισθούς μηνών, που βρίσκονται επίσης σε κινητοποίηση.
Αυτή την πραγματικότητα, προσεκτικά κρυμμένη από αυτούς που ψάχνουν νυχθημερόν για “ειδήσεις”, ζουν δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι, τους οποίους η ανάγκη σπρώχνει στους δρόμους.
Η κοινωνία κινείται, η πολιτική ακολουθεί.
Αν αναζητά κάποιος τον ορισμό της αντιπολίτευσης, τον έχει μπροστά του. Μια κοινωνία η οποία αγωνιά, πνίγεται από τις πολιτικές του νεοφιλελευθερισμού και την κυριαρχία της αγοράς και ζητά, απαιτεί μια ανάσα. Μπροστά στην κρίση και στον κίνδυνο του αφανισμού, που αυτή φέρνει, η κοινωνία κινείται. Το μεγάλο ερώτημα είναι τι κάνει η πολιτική. Αυτό που μέχρι στιγμής παρακολουθούμε είναι τα κόμματα της αντιπολίτευσης να ακολουθούν τις εξελίξεις “τρέχοντας και καταϊδρωμένα”. Και μάλιστα όχι όλες τις εξελίξεις, αλλά όσες καλύπτουν τα ΜΜΕ. Φαίνεται ότι για τους περισσότερους η τηλεοπτική δημοκρατία, στη θέση της ουσιαστικής, ακολουθείται και από την τηλεοπτική πραγματικότητα – τη λογική ότι πραγματικό είναι ό,τι δείχνει η τηλεόραση και όχι ό,τι συμβαίνει στη χώρα. Τα υπόλοιπα μοιάζουν να απασχολούν κάποιες μειοψηφίες (μεταξύ των οποίων και η Αριστερά, όταν και όπως ασχολείται) και να καταντούν έως και ενοχλητικά, όταν απειλούν τους πολιτικούς σχεδιασμούς των επιτελείων. Σχεδιασμούς οι οποίοι για τα κόμματα του νεοφιλελευθερισμού, τη συντριπτική πλειοψηφία, δηλαδή, της Βουλής, έχουν να κάνουν με το να πείσουν τους δυναμικούς παράγοντες για τη χρησιμότητά τους.
Μόνο που αυτού του είδους η πολιτική, η κλεισμένη στο γυάλινο κόσμο της φαντασμαγορίας των ΜΜΕ, οδηγεί μαζικά –συνεπικουρούμενη από τις τραγικές αδυναμίες της Αριστεράς– στην αποπολιτικοποίηση και την ιδιώτευση. Στην αμερικανοποίηση και ό,τι αυτό σημαίνει. Αν τα πράγματα αφεθούν να φτάσουν μέχρι εκεί. Αλλά αυτό αφορά πρώτα την κοινωνία, η οποία αντιστέκεται με δυνάμεις που, σύμφωνα με τους σχεδιασμούς των επιτελείων, δεν θα έπρεπε να υπάρχουν, και την Αριστερά, η οποία καλείται να σηκώσει το πολιτικό βάρος της αντιπαράθεσης με το νεοφιλελευθερισμό, τους υπηρέτες του και τους μηχανισμούς του.
Δικομματισμός, νεοφιλελευθερισμός και μάζες
Νίκησε ο δικομματισμός στις πρόσφατες εκλογές; Στο πολιτικό πεδίο είναι σίγουρα ο νικητής, με την έννοια ότι πέτυχε το στόχο της εναλλαγής και κυρίως περιόρισε τον εν δυνάμει αντίπαλό του, την Αριστερά, μη επιτρέποντας να εκφραστεί, με την ενίσχυσή της, η οργή και η αγανάκτηση για την πολιτική της συμπίεσης των λαϊκών μαζών αλλά και της χρεοκοπίας του πολιτικού συστήματος, που παρουσιάζεται όλο και πιο σάπιο.
Η πραγματικότητα όμως, μερικές μέρες μετά τις εκλογές, δείχνει ότι στο κοινωνικό πεδίο χάνει συνεχώς έδαφος. Η απονομιμοποίηση του νεοφιλελευθερισμού είναι όχι μόνο υπαρκτή αλλά και δυναμώνει καθημερινά. Από την άλλη, το πολιτικό σύστημα και το πολιτικό προσωπικό έχει φθαρεί και συνεχίζει να φθείρεται, τόσο που χρειάζονται οι ενέσεις για την αμφίεση της υπουργού Περιβάλλοντος (όταν οι καταπατήσεις στα καμένα του καλοκαιριού έχουν ήδη αρχίσει) και οι τηλεοπτικές φούσκες της “απλότητας”, για να φτιαχτεί ένα διαφημιστικά θετικό κλίμα.
Για δεύτερη φορά, μετά το 2000, έχουμε κινητοποιήσεις εργαζομένων αμέσως μετά τις εκλογές και, μάλιστα, πολύ πιο σύντομα. Λες και οι εκλογές να αποτέλεσαν ένα ημερήσιο διάλειμμα έκφρασης της πολιτικής απελπισίας και του αδιεξόδου και να συνεχίζεται η ζωή σαν να μην άλλαξε τίποτα. Και, κοινωνικά, αυτό συνέβη.
Πολιτικά έχουμε ήδη πει πως το τοπίο είναι διαφορετικό, αλλά σε αυτές τις συνθήκες δεν είναι δύσκολο να αντιστραφεί. Η όποια δυναμική δίνουν οι 10 μονάδες διαφοράς ΠΑΣΟΚ-ΝΔ μπορεί να εξανεμιστεί μέσα σε μερικές μέρες και, ιδιαίτερα, αν υπάρξει πολιτική παρέμβαση από τη μεριά της Αριστεράς. Αυτό είναι απολύτως κατανοητό από το σύστημα, το οποίο, από τη μια, πιέζει ασφυκτικά την Αριστερά να παραμείνει εντός πλαισίων και, από την άλλη, έχει επιδοθεί από τις πρώτες μέρες της “νέας”, “κοινωνικά ευαίσθητης”, “αξιοπρεπούς” κ.λπ. διακυβέρνησης σε μια παραδειγματική επίδειξη δύναμης ενάντια σε όσους κινητοποιούνται. Η αστυνομοκρατία σαν μέσο αντιμετώπισης των κοινωνικών προβλημάτων δεν είναι κάτι καινούριο, το αντίθετο μάλιστα, και η ενίσχυσή της από τις πρώτες μέρες της νέας κυβέρνησης και του δοκιμασμένου “νέου” υπουργού “Προστασίας του Πολίτη” –όποιος σκέφτηκε τον καινούριο τίτλο του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης έχει μεγάλη δόση διεστραμμένου χιούμορ– στέλνει ένα σαφές μήνυμα όχι μόνο του φόβου για το πού μπορεί να οδηγηθούν τα πράγματα στην κοινωνία αλλά και της αποφασιστικότητας να υπηρετηθεί η αντιλαϊκή και αντικοινωνική πολιτική με κάθε τρόπο.
Η χρόνια μεταγραφόμενη δυσπιστία στο δικομματισμό και στο πολιτικό σύστημα όχι μόνο είναι υπαρκτή αλλά και μεγαλώνει. Και το κύμα μπορεί να παρασύρει, πέρα από τη διάτρητη αξιοπιστία του δικομματισμού, και τους μηχανισμούς στήριξης της αστικής πολιτικής συνολικά.
Οι δυνατότητες υπάρχουν και, σε πολλές περιπτώσεις, βοούν. Το ζήτημα είναι ποιος ακούει και, πολύ περισσότερο, ποιος απαντά θετικά στις κραυγές της κοινωνίας.
Κρίση, συνδικάτα και Αριστερά
Απέναντι σε μια κατάσταση μαζικής καταστροφής των εργαζόμενων και των δικαιωμάτων τους ποια είναι η αντίδραση του κινήματος των εργαζόμενων αλλά και της Αριστεράς;
“Λογικά” θα έπρεπε να βρισκόμαστε σε μια εποχή οργάνωσης και κινητοποίησης των εργαζόμενων, προκειμένου να υπερασπίσουν (αν όχι να διευρύνουν) τις κατακτήσεις τους. Στην πραγματικότητα, όμως, όσο πιο άγρια είναι η επίθεση του νεοφιλελευθερισμού τόσο πιο υποχωρητικά εμφανίζονται τα συνδικάτα. Όχι μόνο στις κεντρικές κινητοποιήσεις τους αλλά ακόμα και στις διεκδικήσεις τους. Ακόμα και με την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, ο δικομματισμός στην ηγεσία των συνδικάτων υπέγραφε τις γνωστές συμβάσεις της πείνας και του ξεπουλήματος των εργαζομένων. Σήμερα η ΓΣΕΕ δεν βρήκε να πει ούτε λέξη για το λιμάνι του Πειραιά, την Ολυμπιακή και όσα άλλα συμβαίνουν. Προφανώς ετοιμάζονται να συζητήσουν με τον Λοβέρδο για το ασφαλιστικό και το εργασιακό, τη στιγμή που οι εργασιακές σχέσεις τινάζονται στον αέρα και τα ταμεία χρεοκοπούν χάρη στις πολιτικές και τις παρεμβάσεις του υπουργείου και των εντεταλμένων του. Όλα δείχνουν πως σε ένα περιβάλλον κοινωνικής αναταραχής και προμηνυμάτων συγκρούσεων και εκρήξεων θα ζήσουμε άλλη μια επιχείρηση συνδιαχείρισης στις πλάτες των εργαζόμενων.
Και εδώ είναι αναγκαία η Αριστερά. Σε αυτές τις συνθήκες θα ήταν αναγκαίο να αναληφθούν πρωτοβουλίες για την οργάνωση του κοινωνικού και πολιτικού μετώπου για την ανατροπή του νεοφιλελευθερισμού. Πρωτοβουλίες για την οργάνωση της αντίστασης των εργαζόμενων και των λαϊκών στρωμάτων, προβολή πολιτικών στόχων κ.ο.κ. αντί να αναλώνεται σε εμφυλίους, ανούσιες καταγγελίες, εξετάσεις προς το σύστημα, προσπάθειες για πλασάρισμα στον εικονικό κόσμο των ΜΜΕ και στην αυταρέσκεια της ομφαλοσκόπησης.