Τασία Χριστοδουλοπούλου, ανένταχτη
1 Τι ΣΥΡΙΖΑ έχει σήμερα ανάγκη ο κόσμος και η Αριστερά; Υπάρχει κοινή εκτίμηση ανάμεσα στις συνιστώσες και τους ανένταχτους για το ποιος ΣΥΡΙΖΑ είναι σήμερα αναγκαίος και χρήσιμος;
2 Από πολλές πλευρές ακούγεται ότι το πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ είναι οι συνιστώσες. Εκτιμάτε ότι το προηγούμενο διάστημα εκδηλώθηκαν –και πώς;– ηγεμονικές διαθέσεις, οι οποίες τραυμάτισαν το εγχείρημα; Πώς μπορούν να αποτραπούν αντίστοιχες συμπεριφορές και πρακτικές στο μέλλον;
1 ΣΥΡΙΖΑ δημοκρατικό και συμμετοχικό, με μέλη και δικαιώματα. ΣΥΡΙΖΑ ριζοσπαστικό και μαχητικό, που να συμπυκνώνει και να εκπροσωπεί την κοινωνική αντιπολίτευση. ΣΥΡΙΖΑ που να μπορεί να παρεμβαίνει και εκτός εκλογικής συγκυρίας. ΣΥΡΙΖΑ που να καταθέτει ιδέες και προτάσεις σε ενεργά κοινωνικά ακροατήρια. ΣΥΡΙΖΑ που να αξιοποιεί τη δημιουργικότητα και τις ιδέες των μελών του. Έναν τέτοιο ΣΥΡΙΖΑ έχει ανάγκη η Αριστερά. Έναν τέτοιο ΣΥΡΙΖΑ διεκδικούν τα μέλη και ο κόσμος του.
Αν και η συζήτηση δεν έχει ακόμα αρχίσει επίσημα, ώστε να διαπιστωθούν συμπτώσεις ή διαφορές μεταξύ των συνιστωσών, αλλά και μεταξύ συνιστωσών και ανένταχτων, ανεπίσημα διεξάγεται ένας πλούσιος διάλογος για την ανασυγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ.
Η κρίση του κομματικού φαινόμενου, που συνυπάρχει με την κρίση της Αριστεράς, είναι ένα πολύπλοκο και κυρίως περίπλοκο ζήτημα που χρειάζεται τόλμη και για να τεθεί και για να αναζητηθούν νέες μορφές οργανωτικής λειτουργίας.
Ο ΣΥΡΙΖΑ των μελών, όπως συμπυκνώνεται το αίτημα, απαιτείται να προσεγγιστεί σε βάθος και με ανοικτό ορίζοντα προοπτικής. Το παρελθόν μας καραδοκεί. Εξάλλου λειτουργούν ακόμα αριστερά κόμματα και οργανώσεις που έχουν και μέλη και δικαιώματα, πλην όμως αυτό δεν τα καθιστά αυτομάτως δημοκρατικά, συμμετοχικά, ριζοσπαστικά, σύγχρονα.
ΣΥΡΙΖΑ ανοιχτός στην κοινωνία και στα κινήματα, είναι το κλειδί. ΣΥΡΙΖΑ μαζικός και νεανικός είναι το αίτημα. Τα συγκεντρωτικά και τα αρχηγικά κόμματα δεν έχουν μέλλον. Μέχρι και η ΝΔ το κατάλαβε.
2 Το πρόβλημα δεν είναι οι συνιστώσες, αλλά η απουσία επαρκούς διαδικασίας σύνθεσης που διαιωνίζεται όλα αυτά τα χρόνια. Κοινή η διαπίστωση ότι το ενωτικό εγχείρημα δεν έχει προχωρήσει σε βάθος. Καμία υπέρβαση των αυτόνομων αναγκών και ιεραρχήσεων των συνιστωσών δεν έχει σημειωθεί – αντίθετα, όλα λειτουργούν έτσι, ώστε να τροφοδοτούνται οι ιδιαίτερες ανάγκες και ιεραρχήσεις τους. Με τη σειρά του όμως αυτό τροφοδοτεί αναγκαστικά και την αντιπαλότητα μεταξύ τους.
Ίσως, πίσω απ’ όλα αυτά, να κρύβεται η έλλειψη πίστης στην προοπτική του εγχειρήματος – με άλλα λόγια, η υποτίμηση της δυναμικής που παράγει αυτή η πρωτότυπη συσπείρωση. Όταν καλείται ένα σχήμα με συνείδηση εφήμερου να σχεδιάσει μακροπρόθεσμες επιλογές, αυτό παράγει αναγκαστικά αντιφάσεις και κρίση. Η έλλειψη δημοκρατικών δομών κρατάει την κρίση αυτή σε στεγανά, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει ένα κοινά αποδεκτό κριτήριο για τη λύση των αντιθέσεων, παρά μόνο ο αριθμός των μελών που έχει κάθε συνιστώσα.
Δεν είναι τυχαίο ότι όλα τα προβλήματα που παρουσιάζονται έχουν να κάνουν με τις εκπροσωπήσεις. Πολλές οι απαιτήσεις, λίγες οι θέσεις. Οι μικροί και μεγάλοι ηγεμονισμοί βλάπτουν το ίδιο, γιατί εκτρέπουν τη συζήτηση σε άγονα και αδιέξοδα πεδία. Δεν ισχυρίζομαι ότι τα πράγματα είναι εύκολα. Αναγκαστικά στην αναζήτηση της νέας οργανωτικής λειτουργίας θα είμαστε εμπειριστές. Περιγράφοντας τα αρνητικά που καταγράφηκαν και που δεν πρέπει να επαναληφθούν, μπορούμε να διατυπώσουμε νέες προτάσεις.
Μόνο η εμβάθυνση του ενωτικού εγχειρήματος μπορεί να εξασφαλίσει ένα πιο υγιές πλαίσιο πολιτικής και ιδεολογικής αντιπαράθεσης. Μέχρι τώρα όλα νοθεύονται, και αφού δεν διατυπώνονται ρητά, παρερμηνεύονται.
Σε τέτοιες συνθήκες, η δύναμη του ΣΥΡΙΖΑ, οι ανένταχτοι, περιθωριοποιούνται και καλούνται ως θεατές να επιλέξουν το ένα ή το άλλο στρατόπεδο. Τους συμπεριφερόμαστε περίπου σαν να τους κάνουμε χάρη. Ή προσπαθούμε να τους προσεταιριστούμε κάνοντάς τους μέρος της κρίσης, και όχι της λύσης. Υπάρχει αδυναμία κατανόησης ότι ο κόσμος των ανένταχτων είναι η δύναμή μας, το συγκριτικό μας πλεονέκτημα. Ο κόσμος αυτός έλκεται από τη συνύπαρξη συνιστωσών με διαφορετική ιδεολογική αφετηρία, που δηλώνουν πρόθυμες για ασκήσεις ενότητας.
Είμαι συγκρατημένα αισιόδοξη για το δημοκρατικό μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ. Αξίζει όμως να διεκδικηθεί η δημοκρατία, η συμμετοχή και η ισοτιμία, που θα επιτρέψουν ένα γόνιμο διάλογο στο εσωτερικό μας στην προοπτική της ανασύνθεσης, και μια αποτελεσματική παρέμβαση προς τα έξω, που είναι και ο τελικός κριτής κάθε πολιτικού εγχειρήματος.