Οδοιπορικό στο Γράμμο: Τέσσερις μέρες στα μέρη που πολέμησαν οι μαχητές του ΔΣΕ

60 χρόνια μετά, ο ΔΣΕ εμπνέει και παραδειγματίζει, του Αλέξανδρου Φωτόπουλου

Έχουμε την τιμή και την χαρά να ζούμε σε μια χώρα, όπου τους τελευταίους δυο αιώνες έχουν γίνει τέσσερις επαναστάσεις. Από την Επανάσταση του 1821 και την δημιουργία του νεοελληνικού κράτους, στις τρεις επαναστάσεις της δεκαετίας του 1940. Δεν είναι πολλές οι χώρες που μέσα σε δυο αιώνες έχουν τέσσερις επαναστάσεις, και αυτό αποτελεί ένα τεράστιο και ανεκτίμητο πλούτο. Τα άλυτα προβλήματα της Επανάστασης του ’21 (ανεξαρτησία από τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις κ.ά.), τέθηκαν προς απάντηση με τις επαναστάσεις την δεκαετία του ’40 και φτάνουν μέχρι τις μέρες μας.

Μέσα στις επαναστάσεις του λαού ξεχωριστή θέση κατέχει η εποποιία του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (1946-49). Ένα χρόνο μετά την Βάρκιζα περισσότεροι από 80.000 αγωνιστές εξορίστηκαν και δολοφονήθηκαν 1.200. Το κράτος βίας και τρομοκρατίας που δημιούργησαν η Δεξιά και οι μεγάλες δυνάμεις (Αγγλία, Αμερική) οδηγεί τους πρώτους καταδιωκόμενους αγωνιστές στο βουνό. Από την δημιουργία του Δημοκρατικού Στρατού (Οκτώβρης ’46) ως μέσο πίεσης στην τρομοκρατία, ως την απόφαση για πάρσιμο της εξουσίας (Σεπτέμβρης ’47) χάνεται ένα κρίσιμο χρονικό διάστημα. Η βαθμιαία, και όχι αποφασιστική και με στόχο την εξουσία ανάπτυξη του αντάρτικου, άφησε τα περιθώρια στην αντίδραση να στείλει δεκάδες χιλιάδες κόσμου στην εξορία. Ο ΔΣΕ έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων από το 1946 έως την άνοιξη του 1948, αλλά με την αποφασιστική στήριξη των Αμερικάνων ιμπεριαλιστών και με την εφαρμογή σκληρών μέτρων (ξερίζωμα 700.000 ανθρώπων από την ύπαιθρο), η πλάστιγγα θα γείρει προς την πλευρά της αντίδρασης. Αντίθετα, η βοήθεια από το παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα προς τον Δημοκρατικό Στρατό είναι ελάχιστη και με όχι ξεκάθαρο τρόπο. Ο τιτάνιος αγώνας του ΔΣΕ θα σταματήσει μετά τις μεγάλες μάχες στον Γράμμο και στο Βίτσι στις 30 Αυγούστου του ’49.

Ως προς την επανάσταση του 1946-49, υπάρχουν δυο ζητήματα για την Αριστερά. Πρώτον, από πολλές πλευρές της Αριστεράς υπάρχει μια περίεργη στάση, μια σιωπή για τον αγώνα του ΔΣΕ. Ορισμένοι θεωρούν τον ΔΣΕ έναν τυχοδιωκτισμό της ηγεσίας και 60 χρόνια μετά δεν αναφέρονται στην επανάσταση αυτή του ελληνικού λαού. Δεύτερον, ενώ υπάρχουν πολλά χρήσιμα συμπεράσματα από την περίοδο αυτή για το σήμερα, ελάχιστη είναι η συζήτηση γι’ αυτά τα συμπεράσματα. Η κατασκήνωση στον Γράμμο ήταν ένα βήμα για να γνωρίσουμε αυτό τον αγώνα και να συζητήσουμε γι’ αυτή την περίοδο. Η σύγχρονη Αριστερά, η σύγχρονη κομμουνιστική Αριστερά, θα προχωρήσει χωνεύοντας την πείρα του παρελθόντος, απαντώντας στα προβλήματα του σήμερα και με το βλέμμα στο μέλλον θα περάσει από το περιθώριο της ιστορίας στο προσκήνιό της.

Αλέξανδρος Φωτόπουλος