Ξεκίνησαν οι απευθείας διαπραγματεύσεις Χριστόφια-Ταλάτ. Στις 11 Σεπτέμβρη συζητήθηκε το θέμα της διακυβέρνησης και κατανομής των εξουσιών. Το θέμα αυτό εξετάστηκε και στην επόμενη συνάντηση, στις 18 Σεπτέμβρη, ενώ στη συνέχεια θα συζητηθεί το θέμα των περιουσιών, ένα ιδιαίτερα ακανθώδες –για ευνόητους λόγους– ζήτημα. Παρά την απόλυτη μυστικότητα των συνομιλιών –αξίζει να σημειωθεί ότι ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ έσπασε το εμπάργκο δηλώσεων, σε αντίθεση με τον Δημήτρη Χριστόφια που το τήρησε ευλαβικά–, από τις πρώτες ενδείξεις συνάγεται ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά υποστηρίζει ισχυρή κεντρική κυβέρνηση με αρμοδιότητες που χαρακτηρίζουν ομοσπονδιακό κράτος, ενώ η τουρκοκυπριακή πλευρά υποστηρίζει την απόδοση ισχυρών αρμοδιοτήτων στα κρατίδια σε ένα μοντέλο χαλαρής συνομοσπονδίας.
Πέρα από τις τεχνικές λεπτομέρειες, η ουσία είναι ότι επιχειρείται η επιστροφή στο σχέδιο Ανάν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.
Δεδομένη είναι η αδιαλλαξία της Άγκυρας, η οποία, ενθαρρυμένη από τις τελευταίες αντιδραστικές εξελίξεις (ανεξαρτητοποίηση Κοσόβου, Αμπχαζίας και Ν. Οσετίας), καλεί τον Ταλάτ αυγουστιάτικα σε "επιμορφωτικά σεμινάρια" και εκείνος προβαίνει άμεσα σε προκλητικές δηλώσεις, αξιώνει τη διατήρηση του απαράδεκτου καθεστώτος των εγγυήσεων καθώς και την παραμονή των εποίκων και του τουρκικού στρατού κατοχής.
Δεδομένη είναι και η στάση των ιμπεριαλιστών και των οργάνων τους (ΗΠΑ, Μ. Βρετανία, ΕΕ, ΟΗΕ). Είναι σχεδόν βέβαιο πως όταν προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις, κάποια στιγμή θα πιέσουν την αδύνατη πλευρά (Ελλάδα και Ελληνοκύπριους) να αποδεχτεί αυτά που απέρριψε η συντριπτική πλειοψηφία του κυπριακού λαού.
Όλες οι προσπάθειες των ιμπεριαλιστών αποσκοπούν στη νομιμοποίηση των δεδομένων της εισβολής (διχοτόμηση, κατοχή) και στη δημιουργία ενός ακόμα ασταθούς και εξαρτημένου κράτους-προτεκτοράτου και μιας κοινωνίας χωρίς εθνική κυριαρχία και αξιοπρέπεια, χωρίς ιστορική, κοινωνική και ταξική μνήμη, για να μπορούν να επεμβαίνουν όποτε θέλουν και όπως θέλουν, και –ακόμη χειρότερα– για να κάνουν το νησί ορμητήριο για τις φασιστικές και φονικές επιθέσεις τους στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Με λίγα λόγια, αυτά που απέτυχαν να επιβάλουν με το σχέδιο Ανάν, θα επιχειρήσουν εκ νέου να τα επιβάλουν, αλλάζοντας ίσως ονομασίες και διατυπώσεις, προσπαθώντας να παραπλανήσουν τη μνήμη και τη βούληση του κυπριακού λαού.
Ενώ όμως κατά τη φάση των συνομιλιών με βάση το σχέδιο Ανάν σημαντικό κομμάτι του αστισμού και των κομμάτων σε Ελλάδα και Κύπρο εναντιωνόταν στο συγκεκριμένο σχέδιο και ο τότε πρόεδρος Τ. Παπαδόπουλος είχε δεχτεί σκληρή, ακόμη και χυδαία κριτική από φωστήρες του εκσυγχρονισμού, ακόμη και της Αριστεράς, εξαιτίας της απορριπτικής στάσης του, στην παρούσα φάση των συνομιλιών, όλος ο αστισμός και τα κόμματα σε Ελλάδα και Κύπρου κρατούν ενιαία και αδιαίρετη στάση στοιχημένα πίσω από την προσπάθεια του νυν προέδρου Χριστόφια.
Φαίνεται πως ο αστικός κόσμος σε Ελλάδα και Κύπρο κλίνει προς επιλογές "ρεαλιστικές και αναγνώρισης των παγιωμένων καταστάσεων", για να εξασφαλίσει κάτι από τη μοιρασιά των ιμπεριαλιστών.
Και η Αριστερά; Ενώ πριν από τέσσερα χρόνια το σημαντικότερο κομμάτι της (ΚΚΕ, ΑΚΕΛ, εξωκοινοβουλευτική Αριστερά) απέρριπτε, λεκτικά έστω, το σχέδιο Ανάν, αδυνατώντας ταυτόχρονα να προτάξει σημαντικούς αγώνες, σήμερα δείχνει μουδιασμένη να τηρεί στάση αναμονής, αν δεν υποστηρίζει κιόλας την προσπάθεια του Δημήτρη Χριστόφια, αφού στην Κύπρο πια το ΑΚΕΛ είναι κυβέρνηση για πρώτη φορά στην ιστορία του. Έτσι, η Αριστερά δείχνει να δίνει περισσότερη σημασία στα ονόματα και στις ταμπέλες, παρά στην ουσία των πραγμάτων, ξεχνώντας πως ακόμη και μια τέτοια κυβέρνηση μπορεί να οδηγήσει σε δεξιές και αντιδραστικές εξελίξεις, όπως τόσες φορές έχει συμβεί.
Όμως ο λαός δεν έχει κανένα λόγο να εφησυχάζει από αυτή την επιβεβλημένη από τους ιμπεριαλιστές "εθνική ομοψυχία", αφού ξέρει πολύ καλά πως όταν οι ιμπεριαλιστές χαμογελούν, κάτω από το τραπέζι ακονίζουν τα μαχαίρια. Ενάντια στη ρητορική των τελεσιγράφων και των τελευταίων ευκαιριών θα πρέπει η Αριστερά και ο λαϊκός παράγοντας σε Ελλάδα, Κύπρο και Βαλκάνια να αναπτύξει νέους αγώνες, για να ακυρώσει στην πράξη τα σχέδια των ιμπεριαλιστών.
Δημήτρης Αντωνιάδης