ΦΑΚΕΛΟΣ: Αγώνες μέσα στην κρίση

Οι πτυχές της κρίσης, του Σπύρου Γάκη

Οι εργαζόμενες μάζες στον αναπτυγμένο κόσμο δυστυχούν γιατί παρήγαγαν πολλά υλικά αγαθά. Την παραγωγική δραστηριότητα μιας χώρας, είτε αυτή απευθύνεται στην τοπική είτε στη διεθνή αγορά, την κατευθύνει ο ανταγωνισμός. Ο ανταγωνισμός αποτελεί τη γενική ρυθμιστική αρχή όλης της παραγωγής, σε όλους τους τομείς της, είτε αυτή αφορά παραγωγή αγροτικών προϊόντων είτε αφορά παραγωγή βιομηχανικών προϊόντων. Σε κάθε τομέα παραγωγής στην αρχή της κίνησης υπάρχουν εκατοντάδες ή και χιλιάδες ξεχωριστοί επιχειρηματίες. Όλοι αυτοί βρίσκονται σε ένα λυσσασμένο αγώνα μεταξύ τους ποιος θα προλάβει να κερδίσει στο μεγάλο παζάρι το μεγαλύτερο τμήμα των καταναλωτών.

Στον αγώνα αυτό μεταξύ τους χρησιμοποιούν κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσο. Για να εκτοπίσει ένας επιχειρηματίας τον άλλον που παράγει ίδια προϊόντα, προσπαθεί, στον ίδιο χρόνο εργασίας, να παράγει περισσότερα εμπορεύματα. Για παράδειγμα, αν μια επιχείρηση παράγει 100 μονάδες από ένα προϊόν και μια άλλη παράγει 150 μονάδες, τότε η πρώτη δεινοπαθεί μέχρι που έρχεται η ώρα του κλεισίματος. Όσοι μένουν, εξακολουθούν την ίδια λυκοφιλία, μέχρι που μέσα σε έναν κλάδο π.χ. κυριαρχούν 5-10-20 μονάδες. Σ’ αυτή τη φάση βρίσκονται σχεδόν όλοι οι βασικοί τομείς της παραγωγής στις αναπτυγμένες χώρες. Για παράδειγμα, δεν είναι πολλές οι εταιρίες που διαχειρίζονται το πετρέλαιο σε παγκόσμια κλίμακα. Είναι οι λεγόμενες 7 αδελφές, BP, SHELL, Mobil, Texaco και τοπικά είτε κρατούν τις ονομασίες τους είτε φορούν τις τοπικές ενδυμασίες της κάθε χώρας κ.ο.κ. Στον τομέα των τροφίμων γίνεται το ίδιο όπως και σ’ όλους τους τομείς.

Αυτά τα μεγαθήρια συγκρούονται λυσσασμένα σε παγκόσμιο επίπεδο. Πόλεμος όλων εναντίον όλων. Αυτό συμβαίνει στον τομέα της παραγωγής, αλλά αυτό επεκτείνεται και στην κυκλοφορία του εμπορεύματος. Παγκόσμιες εμπορικές φίρμες συναντιόνται στον παγκόσμιο χώρο. Στο χορό αυτόν μπαίνει και το τραπεζικό σύστημα, διοχετεύοντας δάνεια, σαν παγκόσμιος Σαράφης που είναι, στους αντιμαχόμενους της παραγωγικής σφαίρας και της εμπορικής σφαίρας.

Όλη αυτή η παραγωγική δραστηριότητα δεν συντελείται με σκοπό τις ανθρώπινες ανάγκες, αλλά με σκοπό το όλο και μεγαλύτερο κέρδος. Τα εμπορεύματα παράγονται σε απεριόριστες ποσότητες. Μια βιομηχανική εταιρία μπορεί να καλύψει με τον παγκόσμια διασκορπισμένο παραγωγικό της μηχανισμό τις παγκόσμιες ανάγκες σε σιτάρι, σε υφάσματα, σε αυτοκίνητα, σε αεροπλάνα, σε κάθε προϊόν που ζητάει το παγκόσμιο παγκάρι.

Κάποια στιγμή, αυτός ο ανελέητος ανταγωνισμός φτάνει σε ένα σημείο όπου τα προϊόντα είναι τόσα πολλά, ώστε δεν μπορούν να απορροφηθούν από τους καταναλωτές. Οι αποθήκες των εμπορικών καταστημάτων έχουν παραγεμίσει, δεν δέχονται άλλα εμπορεύματα, στάση εμπορίου σημαίνει στάση παραγωγής στα εργοστάσια, τα εμπορικά καταστήματα κλείνουν, τα εργοστάσια κλείνουν, οι τράπεζες κλείνουν, ο τρελός χορός του ανταγωνισμού παίρνει τέλος, οι επιχειρηματίες χρεοκοπούν. Αυτό είναι το άδοξο τέλος του ανταγωνισμού.

Κλείσιμο όμως επιχειρήσεων σημαίνει, με τη σειρά του, μαζική ανεργία, δεκάδες και εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι μένουν χωρίς δουλειά, αλλά, μένοντας χωρίς δουλειά, δεν μπορούν να ικανοποιήσουν τις στοιχειώδεις ανάγκες, κινδυνεύει η ίδια τους η βιολογική ύπαρξη. Ο ορίζοντας σκοτεινιάζει για τεράστιες μάζες πρώην εργαζομένων.

Τώρα οι μάζες πείθονται από τα ίδια τα γεγονότα πως εχθρός τους δεν είναι ο α’ ή β’ επιχειρηματίας ή ομάδες επιχειρηματιών. Εχθρός τους είναι το ίδιο το σύστημα του καπιταλισμού. Οι μάσκες πέφτουν, το απαίσιο πρόσωπο του συνολικού καπιταλισμού γίνεται πια φανερό.

Τα προϊόντα δεν μπορούν να απορροφηθούν γιατί υπερβαίνουν την αγοραστική ικανότητα των καταναλωτών. Δεν μπορεί να πουλήσει ο καπιταλιστής όταν οι εργαζόμενοι απολύονται. Ο άνεργος δεν είναι πια καταναλωτής.

Οι εργαζόμενοι, οι λαϊκές μάζες, έχουν το δίλημμα μπροστά τους να αναζητήσουν τις πιο ποικίλες μορφές συνεννόησης σε τοπικό, εθνικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο, να βρουν διεξόδους μακριά από τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής, επιχειρώντας χιλιάδες κινήσεις και πειραματισμούς για το άνοιγμα της νέας σελίδας της ιστορίας, της ανθρωπότητας. Το σύνθημα του Μπαρόζο "ή όλοι μαζί θα κολυμπήσουμε, ή όλοι μαζί θα πνιγούμε" που αναφώνησε στους παγκόσμιους καπιταλιστές με τα διεθνή πλοκάμια τους ισχύει με τον ίδιο τρόπο για την εργατική τάξη, για όλο τον εργαζόμενο λαό. Το δίλημμα είναι ιστορικό, δεν είναι ιδεολογική σκέψη. Είναι πραγματικό. Μπροστά μας ξανοίγονται μεγαλειώδεις αγώνες για να παραμεριστεί ένα απάνθρωπο σύστημα που σάπισε και που οι πνιγηρές του αναθυμιάσεις μολύνουν τον πλανήτη ολόκληρο. Τα ρυάκια της δυσφορίας προμηνύουν θύελλες.

Ο κόσμος του κέρδους και ο κόσμος της εργασίας δεν μπορούν να συμπορευτούν πια. Βαθύ είναι το ρήγμα που ανοίχτηκε ανάμεσά τους. Οι δύο αυτοί κόσμοι είναι σε σύγκρουση. Χρέος της Αριστεράς, χρέος κάθε ανθρώπου που έχει συνείδηση του κοινωνικού εκκρεμούς είναι να δείξει, με τον πιο πειστικό τρόπο και στον πιο απλό άνθρωπο, το προσκλητήριο που επιτάσσουν οι καιροί. Χρέος της λαϊκής πολιτικής πρωτοπορίας είναι να οργανώσει σε συντεταγμένα τμήματα τη λαϊκή αγανάκτηση και να την κάνει ορατή μέσα από παλλαϊκούς αγώνες. Χρέος της λαϊκής πολιτικής πρωτοπορίας να συγκαλέσει συναντήσεις, σε τοπικό, πανεθνικό επίπεδο, καθώς και σε πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Οι καιροί της κρίσης ζητούν επιτακτικά αυτές τις συναντήσεις. Με τόλμη, με φαντασία, με ευρηματικότητα, με κέφι, να οργανώσουμε τις μεγάλες απαιτήσεις των καιρών.