Επίσκεψη Μπους στη Μέση Ανατολή
Μια αποτυχημένη περιοδεία;
του Γιώργου Τσίπρα
Οι εντατικές και αλλεπάλληλες προσπάθειες των ΗΠΑ να μεταμορφώσουν το σκηνικό στη Μέση Ανατολή δεν φέρνουν αποτέλεσμα ανάλογο της προσπάθειας. Η πρόσφατη επταήμερη περιοδεία Μπους χαρακτηρίστηκε από τον διεθνή Τύπο περίπου αποτυχημένη. Και υπάρχουν πολλά που στηρίζουν μια τέτοια εκτίμηση. Όμως το ερώτημα, αν έστω κι έτσι οικοδομούνται οι όροι μιας νέας επέμβασης στο Ιράν, παραμένει.
Μετά τον αποτυχημένο αμερικανοκίνητο πόλεμο του Ισραήλ στο Λίβανο το 2006 ακολούθησαν πλήθος επισκέψεις της Κοντολίzα Pάις στην περιοχή, εντάθηκε η ισραηλινή επιθετικότητα στην Παλαιστίνη και ξέσπασε εμφύλιος ανάμεσα στη Φατάχ και τη Χαμάς, βάθυνε η πολιτική κρίση στο Λίβανο της στηριζόμενης στη Δύση κυβέρνησης Σινιόρα, πραγματοποιήθηκε η διάσκεψη στην Ανάπολη τον περασμένο Νοέμβρη. Παράλληλα χειροτέρευσε η κατάσταση στο Ιράκ παρά τη… συνεχώς "διαφαινόμενη" βελτίωση, ενώ οι πρόσφατες ανακοινώσεις τόσο της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας όσο και της ίδιας της CΙΑ για το αβάσιμο των αμερικανικών κατηγοριών για το πυρηνικό του πρόγραμμα απονομιμοποιούν και δυσχεραίνουν την επιδιωκόμενη επέμβαση.
Βασικός στόχος της περιοδείας Μπους στη Μέση Ανατολή ήταν η διερεύνηση, η προετοιμασία των όρων και η κατά το δυνατό συσπείρωση ή ουδετεροποίηση των αραβικών χωρών σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Και πριν απ’ αυτό έπρεπε να διασφαλιστεί το Ισραήλ σε πιθανή εμπλοκή του, ίσως και σε ρόλο προπομπού. Οι πολεμικές κραυγές Μπους από το σταθμό του στο Αμπού Ντάμπι ότι "το Ιράν είναι σήμερα το κυριότερο κράτος στον κόσμο που υποθάλπει την τρομοκρατία" και αντίστοιχες δηλώσεις σε κάθε έναν από τους επτά σταθμούς της περιοδείας του (Ισραήλ-Παλαιστίνη, Κουβέιτ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Σαουδική Αραβία, Αίγυπτος) επιβεβαιώνουν το στόχο του ταξιδιού.
Σε ό,τι αφορά τις αραβικές χώρες δεν φαίνεται να υπήρξε κάποια ιδιαίτερη πρόοδος. Σε όλα τα ζητήματα που τέθηκαν, Ιράν, βελτίωση των σχέσεων με Ισραήλ και παλαιστινιακό, συνεννόηση για τις τιμές του πετρελαίου, οι απαντήσεις που έλαβαν οι ΗΠΑ ήταν μάλλον αρνητικές. Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση του υπουργού Εξωτερικών του Κουβέιτ, μιας από τις πλέον φιλοαμερικανικές χώρες στην περιοχή: "Η χώρα μου γνωρίζει ποιος είναι φίλος μας και ποιος είναι εχθρός μας, και το Ιράν είναι φίλος μας"…
Έτσι, πέρα από το Ισραήλ ήταν περισσότερο ο Παλαιστίνιος Αμπάς και ο Αιγύπτιος Μουμπάρακ που περιορίστηκαν σε φιλοφρονήσεις για την αμερικανική πολιτική. Κι ωστόσο, το ενδεχόμενο μιας σύγκρουσης με το Ιράν –στην οποία, όπως όλα δείχνουν, προβλέπεται ενεργός ρόλος και για το Ισραήλ–, δεν αφήνει την παραμικρή πιθανότητα να πιέσουν οι ΗΠΑ για ελάχιστες παραχωρήσεις στο παλαιστινιακό, πράγμα που επιβεβαιώθηκε και στις δηλώσεις.
Αυτό που δεν συνέβη στην περιοδεία Μπους αλλά σχετίζεται άμεσα με το μέλλον της Μέσης Ανατολής είναι το νέο κρισιακό επεισόδιο στην παγκόσμια οικονομία και η παράταση της αμερικανικής ύφεσης. Αποτελεί τον ισχυρότερο λόγο μιας επιτάχυνσης των πολεμικών σχεδιασμών της Ουάσινγκτον σχετικά με το Ιράν. Το θερμό επεισόδιο στον Περσικό ανάμεσα σε ιρανικά και αμερικανικά ναυτικά σκάφη, μια μέρα πριν από την επίσκεψη Μπους στη Μέση Ανατολή, και οι πολεμοχαρείς δηλώσεις που ακολούθησαν από αξιωματούχους των ΗΠΑ, επισημαίνουν το γεγονός ότι οι τελευταίες παραμένουν απλώς με το όπλο παρά πόδα, αναζητώντας την κατάλληλη ευκαιρία για νέα φυγή προς τα μπρος, διέξοδο από τα προβλήματα που σωρεύει η ίδια αυτή τυχοδιωκτική πολιτική.