Δύο απόψεις για την Ψυχή Βαθιά

Ναι, στην Ελλάδα έγινε εμφύλιος! του Γιώργου Κατερίνη

Μια ταινία για τον ελληνικό εμφύλιο από μόνη της είναι είδηση. Είδηση, γιατί στις μέρες μας είναι μάλλον ένα άγνωστο ιστορικό γεγονός για μεγάλη μερίδα του πληθυσμού – και όχι μόνο για τους νέους.

Δεν γνωρίζω τις απόψεις του Παντελή Βούλγαρη για τον ελληνικό εμφύλιο, ούτε θα τον κρίνω ως ιστορικό. Είδα την ταινία, θυμήθηκα ιστορικά γεγονότα ξεχασμένα, συγκινήθηκα με την αδελφοκτόνα ιστορία του Βούλγαρη. Ναι, στην Ελλάδα έγινε εμφύλιος πόλεμος! Ναι, στην Ελλάδα οι κομμουνιστές και πολλοί άλλοι αγωνιστές της αντίστασης, οδηγήθηκαν ξανά στο βουνό με τα όπλα στο χέρι, λίγο καιρό αφότου αποχώρησαν οι Γερμανοί κατακτητές! Ναι, στην Ελλάδα οι Αμερικάνοι δεν ήρθαν ως ελευθερωτές, αλλά για να καθυποτάξουν τους πραγματικούς ελευθερωτές! Ναι, στην Ελλάδα ο ελληνικός στρατός έπαιρνε διαταγές από τότε από Αμερικάνο στρατηγό!

Ποιος για παράδειγμα γνωρίζει ότι στα ελληνικά βουνά δοκίμασαν τις βόμβες ναπάλμ οι Αμερικάνοι, χρόνια πριν κατακάψουν μ’ αυτές του Βιετναμέζους αντάρτες; Πόσοι ξέρουν ότι σε αντίθεση με όλους τους “κανόνες” ενός πολέμου, οι συλληφθέντες αντάρτες δικάζονταν και εκτελούνταν με συνοπτικές διαδικασίες; Πόσοι γνωρίζουν ότι οι μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας ήταν απλοί άνθρωποι, κυνηγημένοι από το καθεστώς που επιβλήθηκε μετά την αποχώρηση των Γερμανών; Πόσοι, αλήθεια, γνωρίζουν ότι ολόκληρα χωριά εκκενώθηκαν βίαια, για να διευκολυνθεί ο στρατός στις επιχειρήσεις του κατά των μαχητών του ΔΣΕ;

Σίγουρα, οι άνθρωποι που έχουν ζήσει τα γεγονότα, έχουν να προσάψουν πολλά στο σκηνοθέτη: Δεν αποδίδεται ο ιδεολογικός και πολιτικός χαρακτήρας του πολέμου αυτού, δεν αποκαλύπτονται οι πραγματικές ευθύνες της άρχουσας τάξης της χώρας μας και των ιδεολογικών και πολιτικών της εκφραστών, δεν αποδίδεται η διαφορά στο φρόνημα των δυο στρατών, ο σκηνοθέτης επικεντρώνει περισσότερο σε μια ανθρώπινη ιστορία φτάνοντας σε υπερβολές που δεν αποδίδουν τη σκληρότητα της εποχής και πολλά άλλα.

Μήπως όμως είναι υπερβολικό να ρίχνουμε το ανάθεμα σε μια ταινία που τόλμησε, έστω κι έτσι, να μιλήσει για ένα βαθιά και έντεχνα ξεχασμένο ιστορικό θέμα; Μήπως, ως Αριστερά, αποδίδουμε όλες τις ιστορικές πολιτικές ευθύνες που μας αναλογούν σε έναν επαγγελματία της κάμερας;

Και για να μιλήσω σαφέστερα: Δεν είναι υποκριτικό να καταγγέλλει η επίσημη Αριστερά την ταινία, ότι είναι φτιαγμένη μέσα σε ένα κλίμα έντονα συμφιλιωτικού κλίματος, είκοσι χρόνια μετά το επίσημο συγχωροχάρτι που έδωσε στη Δεξιά συμπράττοντας στη συγκυβέρνηση Τζανετάκη; Πότε αναδείχτηκε ο αγώνας του ΔΣΕ από τις ηγεσίες των κομμάτων της Αριστεράς; Πότε αναλύθηκε ιστορικά και πολιτικά αυτός ο αγώνας, οι κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες μέσα στις οποίες διεξήχθη; Δεν είναι υποκριτικό να μιλά το ΚΚΕ για αλλοίωση της ιστορικής μνήμης, όταν το ίδιο κρατά στο ψυγείο την ταραγμένη ιστορία των αγωνιστών του ΔΣΕ στην Τασκένδη και αλλού;

Δείτε την ταινία και αναζητήστε τα ιστορικά στοιχεία! Δεν είναι μια ταινία απόδοσης ιστορικής μνήμης, αλλά δεν είναι και παραγωγή τύπου… Τζέιμς Πάρις (για όσους θυμούνται τις αλήστου μνήμης ιστορικές ταινίες της χούντας).

Γιώργος Κατερίνης