ΤΟ ΘΕΜΑ: Το κραχ της υγείας, του Γιάννη Νικηφοράκη

Διαλύεται η δημόσια υγεία

Πομπώδεις είναι οι μιντιακού τύπου εκφράσεις που χρησιμοποιούν τα μέσα ενημέρωσης για να φέρουν στην επικαιρότητα τα αδιέξοδα της υγείας. Τελικά, κατάφερε η δημόσια υγεία να ξεπεράσει το "κραχ", ή αυτό πήρε απλώς μια μικρή αναβολή; Όπως και να ’χει, ανεξάρτητα από το αν η δημόσια υγεία οδηγηθεί στην ολική κατάρρευση ή αν θα συνεχίσει να αλώνεται από τα ιδιωτικά συμφέροντα με το σημερινό ρυθμό, τα αδιέξοδα είναι υπαρκτά.

Τα αδιέξοδα της δημόσιας υγείας είναι κραυγαλέα και βιώνονται όχι με όρους "κραχ", αλλά με όρους καθημερινούς και τραγικούς πολλές φορές από τους ασθενείς, τους ασφαλισμένους των ταμείων και τους επισκέπτες των δημόσιων νοσοκομείων. Ο πρόσφατος εκβιασμός των νοσοκομείων από τις εταιρείες που προμηθεύουν με υλικά το ΕΣΥ, που λύθηκε όπως λύθηκε (γιατί το συγκεκριμένο θα έχει και συνέχεια), ήταν απλώς ένα επεισόδιο. Ολόκληρο το έργο είναι η επιβολή ιδιωτικών όρων στην περίθαλψη και η οικονομική αφαίμαξη τόσο του δημόσιου πλούτου όσο και των νοικοκυριών. Τους όρους τους έχει επιβάλει ο "υγιής ανταγωνισμός" δημόσιου- ιδιωτικού και οι επιζήμιες συμβάσεις της ιδιωτικής πρωτοβουλίας με τα ταμεία. Οι φαρμακοβιομηχανίες, οι εταιρείες υλικών, οι μεγαλοκλινικάρχες και τα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα έχουν επιβάλει το παιχνίδι τους και αυξάνουν τον τζίρο τους. Κρατικός σχεδιασμός, έτσι κι αλλιώς, δεν υπάρχει ούτε για τα οικονομικά της υγείας (εδώ υπάρχει υποχρηματοδότηση και περικοπές) αλλά ούτε και για τις ανάγκες υγειονομικής κάλυψης των πολιτών. Τα χρεωμένα νοσοκομεία και τα ανεπαρκή ταμεία και, μέσω αυτών, η μεγάλη πλειοψηφία των ασφαλισμένων και των πολιτών είναι οι "μεγάλοι ασθενείς".

Το 57% των δαπανών στην υγεία είναι ήδη ιδιωτικές. Κοινώς 2.230 ευρώ το χρόνο είναι τα έξοδα υγείας για κάθε οικογένεια, με ένα μεγάλο μέρος απ’ αυτά να κατευθύνεται στην υποτιθέμενη "δημόσια" υγεία. Η αντιστοίχιση του οικονομικού επιπέδου με την υγειονομική κάλυψη του πληθυσμού καθώς και ο αποκλεισμός όλο και περισσότερων από την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας δεν είναι μια άσχημη προοπτική, αλλά μια πραγματικότητα. Άραγε, πόσους μήνες χρειάζεται κάποιος για να κλείσει ραντεβού για χειρουργείο; Ποια είναι η γραφειοκρατία που πρέπει να ξεπεράσει ένας ασφαλισμένος του ΙΚΑ για να κάνει μια μαγνητική κ.ο.κ.; Πάνω από 2.000 υπολογίζονται οι συμπολίτες μας που χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο επειδή δεν βρίσκουν κρεβάτι εντατικής σε δημόσια νοσοκομεία και περίπου 50.000 οι οικογένειες που πτωχεύουν κάθε χρόνο λόγω ενός μεγάλου, αιφνίδιου ή χρόνιου προβλήματος υγείας κάποιου δικού τους!

Ας μην περιμένουμε, λοιπόν, τα χειρότερα. Κοστίζει ήδη πάρα πολύ και σε ανθρώπινες ζωές και στον καθένα μας ατομικά η σημερινή απαράδεκτη κατάσταση. Ας αγωνιστούμε για ένα πραγματικό δημόσιο σύστημα υγείας για όλους.

Επιμέλεια: Γιάννης Νικηφοράκης

"Ανάγκη ένα πλατύ μέτωπο"

Συνέντευξη με τον Χρήστο Κόνιαρη, υγειονομικό, μέλος Γ.Σ. της ΑΔΕΔΥ

Στις πολιτικές που επί σειρά ετών ακολούθησαν ΠΑΣΟΚ και ΝΔ με στόχο την απαξίωση της δημόσιας υγεί ας και τη γιγάντωση των επιχειρήσεων υγείας αναφέρεται ο Χ Κόνιαρης, υγειονομικός και μέλος του Γ.Σ. της ΑΔΕΔΥ. Τονίζει ότι η συγκρότηση ενός πλατιού μετώπου που θα διεκδικήσει άμεσα αποτελέσματα είναι εφικτή, αλλά και αναγκαία.

Καταρρέει, πράγματι, το Εθνικό Σύστημα Υγείας; Ποια η κατάσταση και ποιες οι αιτίες;

Την κατάρρευση του δημόσιου συστήματος υγείας βιώνουν καθημερινά όλοι οι πολίτες και κυρίως οι εργαζόμενοι και τα φτωχά λαϊκά στρώματα. Η αποδιοργάνωση των δημόσιων νοσοκομείων, η παντελής έλλειψη συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, η δραματική αύξηση των δαπανών που οι πολίτες πληρώνουν από την τσέπη τους, σήμερα φτάνουν στο 50%, είναι τα αποτελέσματα πολιτικών που έχουν τις ρίζες τους στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο. Την ίδια ώρα, οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι που δραστηριοποιούνται στο χώρο της υγείας αναπτύσσονται με απίστευτους ρυθμούς, αυξάνοντας θεαματικά τα κέρδη τους, καλύπτοντας τα κενά που το δημόσιο σύστημα αφήνει. Η γιγάντωση αυτή δεν πλήττει μόνο το δημόσιο σύστημα υγείας αλλά συνθλίβει και τον μικρό ιδιώτη γιατρό, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί ένα νέο ιατρικό προλεταριάτο που εργάζεται στις ιδιωτικές επιχειρήσεις.

Το γεγονός ότι έχουμε το δημόσιο σύστημα σε διαρκή κρίση και υποβάθμιση και ταυτόχρονα τη γιγάντωση του μεγάλου ιδιωτικού τομέα, είναι αποτέλεσμα των πολιτικών που άσκησαν Ν. Δ. και ΠΑΣΟΚ. Οι πολιτικές τους είχαν στον πυρήνα τους την υπαγωγή κοινωνικών τομέων, όπως η υγεία, στους νόμους της αγοράς, την ιδιωτικοποίηση τομέων και υπηρεσιών, την αντιμετώπιση των μονάδων υγείας με επιχειρηματικά-κερδοσκοπικά κριτήρια, την εμπορευματοποίηση των υπηρεσιών τους.

Βασικός άξονας για να εφαρμοστεί αυτή η πολιτική ήταν ο οικονομικός στραγγαλισμός των μονάδων υγείας, με αποτέλεσμα την υποστελέχωση και τα τεράστια χρέη. Σε συνδυασμό με την κυριαρχία των φαρμακευτικών εταιρειών στον τομέα των προμηθειών, την έλλειψη δημόσιου συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας –τομέας που έχει ανατεθεί εν λευκώ στους ιδιώτες–, μας οδήγησαν στην υπολειτουργία των μονάδων υγείας.

Τι σημαίνει για το ΕΣΥ ο προϋπολογισμός του 2009;

Ο προϋπολογισμός του 2009 δεν ξεφεύγει συντηρεί σε απίστευτα χαμηλά επίπεδα τη χρηματοδότηση του συστήματος, στο 2,53% του ΑΕΠ, που βρίσκεται κάτω από το μισό του μέσου ευρωπαϊκού όρου των 15. Αν αυτό συνδυαστεί με την απουσία προσλήψεων, την άρνηση να χρηματοδοτηθεί η ανάπτυξη ενός δημόσιου συστήματος πρωτοβάθμιας περίθαλψης, να αντιμετωπιστούν οι οικονομικές εκκρεμότητες αλλά και τα οικονομικά και εργασιακά προβλήματα των εργαζομένων στο σύστημα, είναι προφανές ότι η κρίση του ΕΣΥ θα βαθαίνει.

Η ταυτόχρονη υποχρηματοδότηση του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων σε συνδυασμό με την ανάθεση σε ιδιώτες μέσω των ΣΔΙΤ της ανάπτυξης νέων μονάδων και υπηρεσιών, θα ενισχύσει την τάση για εμπορευματοποίηση, ιδιωτικοποίηση και κερδοσκοπία των υπηρεσιών υγείας, με τραγικές επιπτώσεις για τα περιθωριοποιημένα και φτωχά λαϊκά στρώματα.

Ποια είναι τα κεντρικά αιτήματα-αιχμές, ειδικά στις τωρινές συνθήκες;

Κομβικό ζήτημα σήμερα είναι η ανάπτυξη ενός κινήματος που θα διεκδικεί ένα δημόσιο καθολικό σύστημα υγείας που θα παρέχει δωρεάν υπηρεσίες σε όλους τους πολίτες την ώρα της ανάγκης, με κύριο προσανατολισμό την πρόληψη.

Το ζήτημα αυτό έχει κατά καιρούς παρεξηγηθεί και υπάρχει η αντίληψη ότι το κίνημα αυτό συγκροτείται από τους εργαζομένους στο σύστημα. Όμως τα προβλήματα του δημόσιου συστήματος υγείας αφορούν όλη την κοινωνία, και πρωτίστως τους εργαζόμενους τα φτωχά και περιθωριοποιημένα λαϊκά στρώματα.

Το κίνημα αυτό μπορεί και πρέπει να έχει και άμεσα ζητήματα πάλης, αλλά και μακροπρόθεσμους στόχους που θα υπερβαίνουν τη σημερινή διαλυτική κατάσταση. Σε μια τέτοια κατεύθυνση θα πρέπει να ενταχθούν συνδικάτα, κοινωνικές οργανώσεις, πρωτοβουλίες πολιτών, το συνδικαλιστικό κίνημα των υγειονομικών.

Άμεσα ζητήματα διεκδίκησης και πάλης πρέπει να είναι η χρηματοδότηση του δημόσιου συστήματος, η στελέχωσή του με μόνιμο προσωπικό, η ανατροπή των ιδιωτικοποιήσεων και των ΣΔΙΤ, η βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Στην κατεύθυνση αυτή μπορούν και πρέπει να αναπτυχθούν δράσεις σε τοπικό επίπεδο προκειμένου να στηριχθούν δημόσιες μονάδες σε κάθε περιοχή (κέντρα υγείας, νοσοκομεία, πολυιατρεία του ΙΚΑ, μονάδες Πρόνοιας). Ταυτόχρονα είναι αναγκαίο να αναπτυχθούν κεντρικές παρεμβάσεις που θα αναδεικνύουν τα αδιέξοδα των ασκούμενων νεοφιλελεύθερων πολιτικών και θα προτάσσουν τις γενικότερες διεκδικήσεις.

Η προσπάθεια αυτή πρέπει να συνδυαστεί με την επεξεργασία και προβολή ενός εναλλακτικού προγράμματος που θα υπερβαίνει τη σημερινή κατάσταση, θα έρχεται σε ρήξη με τις πολιτικές που θεωρούν την υγεία εμπορεύσιμο αγαθό, με ριζοσπαστικές προτάσεις και λύσεις που είναι αναγκαίες για την αλλαγή σε μια προοδευτική κατεύθυνση.

Είναι ανάγκη η ριζοσπαστική Αριστερά να ξεφύγει από διακηρύξεις και επισημάνσεις, και να δώσει ιδιαίτερο βάρος στη συγκρότηση του κινήματος για την υγεία. Να ενσωματώσει στον πολιτικό της λόγο τα ζητήματα της υγείας, να βρεθεί κοντά στα προβλήματα και τους αγώνες που αναπτύσσονται, να συμβάλει να αναπτυχθούν τοπικές δράσεις και διεκδικήσεις σε κάθε γειτονιά, περιοχή, χώρο δουλειάς. Αν αυτό συμβεί, είναι δυνατόν μεγάλα στρώματα του πληθυσμού που πλήττονται σήμερα από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές να κινητοποιηθούν, να βγουν στο προσκήνιο, να δυναμώσουν την προσπάθεια για μια άλλη πολιτική, που δεν είναι μόνο αναγκαία αλλά και εφικτή.

Οι πρώτοι αγώνες για δημόσια υγεία

Το πρώτο βήμα έγινε. Μετά από δύο εβδομάδες κινητοποιήσεων, η μαζική και αγωνιστική συγκέντρωση και διαδήλωση στους δρόμους της Νίκαιας την Τρίτη 25/11 που πραγματοποίησαν γιατροί και εργαζόμενοι του νοσοκομείου έστειλε πολλά μηνύματα. Η παρουσία και υποστήριξη του Δήμου Νίκαιας, νομαρχιακών και δημοτικών κινήσεων του ευρύτερου Πειραιά, σωματείων συνταξιούχων της περιοχής και δεκάδων ακόμη φορέων δηλώνει την αναγκαιότητα αλλά και τη δυνατότητα για ένα ευρύ λαϊκό μέτωπο. Ένα μέτωπο που θα είναι ικανό να αναγκάσει την κυβέρνηση να δώσει λύση στα σοβαρά προβλήματα του νοσοκομείου που προκαλούνται:

α) Λόγω της τρομακτικής έλλειψης νοσηλευτικού προσωπικού, δηλαδή:

1. Τη λειτουργία μόνο των 6 από τις 12 χειρουργικές μονάδες.
2. Το κλείσιμο των τακτικών εξωτερικών ιατρείων όταν υπάρχει εφημερία (κάθε τρεις μέρες) με αποτέλεσμα οι ασθενείς να πηγαίνουν στα απογευματινά πληρώνοντας 60 ευρώ.
3. Τη μη λειτουργία του σύγχρονου και εγκαινιασμένου από το 2004 Τμήματος Επειγόντων Περιστατικών.

β) Των σοβαρών ελλείψεων σε υποδομές και υγειονομικό υλικό.

Ο συντονισμός των τριών νοσοκομείων του Πειραιά (Κρατικό, Τζάννειο, Μεταξά) με την πρώτη κοινή κινητοποίησή τους στις 27/11 στο υπουργείο Υγείας είναι ένα ακόμη βήμα για το ξεπέρασμα της αδράνειας και του συμβιβασμού της συνδικαλιστικής ηγεσίας.

Ο αγώνας ενάντια στην εγκατάλειψη της δημόσιας περίθαλψης από την κυβέρνηση και το στρώσιμο του δρόμου στην ιδιωτική πρωτοβουλία ενώνει γιατρούς, νοσηλευτές και λαό στο σύνθημα δημόσια δωρεάν υγεία για όλους. Και έχει ήδη ξεκινήσει.

Η θέση της ΚΟΕ

• Η υγεία είναι δημόσιο αγαθό και δικαίωμα του λαού – Όχι στην εμπορευματοποίησή της
• Άμεση στήριξη του ΕΣΥ – Έξω η ιδιωτική κερδοσκοπία από την υγεία
• Όχι στη ληστεία του λαϊκού εισοδήματος από τους ιδιωτικούς ομίλους στην υγεία
• Μαζικές προσλήψεις γιατρών και νοσηλευτικού προσωπικού
• Γενναία αύξηση των δαπανών του προϋπολογισμού για την υγεία
• Δημιουργία Δημόσιας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας
• Να ζουν όλοι οι εργαζόμενοι στην υγεία με αξιοπρέπεια από ένα μισθό και με σταθερή εργασία
• Δημόσιος φορέας παραγωγής φαρμάκων και νοσοκομειακού υλικού και μηχανημάτων