Θα φορεθεί το πράσινο; του Σπύρου Παναγιώτου

Η ηγεσία των Οικολόγων Πράσινων έχει κάθε λόγο να χαίρεται. Ο πολιτικός τους οργανισμός έχει ζήτηση παρά την αποτυχία τους στις πρόσφατες εκλογές.

Το νέο ΠΑΣΟΚ του Γ. Παπανδρέου έκανε την αρχή με προτάσεις για κυβερνητικές θέσεις σαν απόδειξη της αλλαγής, του νέου που φέρνει η κυβέρνησή του. Η άρνησή τους δεν ρίχνει τις γέφυρες για μελλοντικές προτάσεις. Από κοντά και ορισμένοι στο ΣΥΝ να τους αντιμετωπίζουν σαν εναλλακτικό σχέδιο διάσωσης, αν το απαιτήσουν οι καιροί. Άλλοι, σαν πρόσχημα της ανάγκης να αναδειχθούν τα οικολογικά προβλήματα στο επίκεντρο της πολιτικής.

Το ερώτημα είναι αν οι σημερινές επίσημες απόψεις του πολιτικού οργανισμού των Οικολόγων Πράσινων έχουν να προσφέρουν κάτι ριζοσπαστικό, τέτοιο που να μπορεί να συμβάλει στον αγώνα ενάντια στο νεοφιλελευθερισμό και, βεβαίως, στο φορέα του, το δικομματισμό. Μπορούν να αναδείξουν τις πραγματικές διαστάσεις του οικολογικού προβλήματος και, άρα, να συνεργαστούν αποτελεσματικά με τη ριζοσπαστική Αριστερά;

Δυστυχώς, είναι πολλές οι συνθήκες που δεν ικανοποιούνται.

Οι Οικολόγοι Πράσινοι δεν αντιτίθενται στο σημερινό σύστημα πολιτικών και οικονομικών σχέσεων. Η όποια κριτική ασκούν στο νεοφιλελευθερισμό αφορά τα περιβαλλοντικά προβλήματα. Δεν ασκείται κριτική στις οικονομικές και κοινωνικές επιλογές του νεοφιλελευθερισμού. Υποστηρίζουν έτσι το Σύμφωνο Σταθερότητας και τη στρατηγική της Λισαβόνας. Παρουσιάζουν τα περιβαλλοντικά προβλήματα σαν να γεννιόνται από τη δράση των ανθρώπων γενικά, ξεκομμένα από τα οικονομικά συμφέροντα. Δεν αντιλαμβάνονται ότι η ληστρική εκμετάλλευση της φύσης έχει τη ρίζα της στο κυνηγητό του κέρδους, ότι είναι δίδυμο αδέλφι με τη ληστρική εκμετάλλευση της ανθρώπινης εργασίας και αυτού του ίδιου του ανθρώπου. Έτσι, στην αντίληψή τους δεν υπάρχει σύνδεση της οικολογικής κρίσης με την οικονομική και κοινωνική κρίση, που απλώνεται σε ολόκληρο τον πλανήτη. Αντίθετα, κυριαρχεί η ουτοπική αντίληψη ότι μια περιβαλλοντική στροφή μπορεί να δώσει διέξοδο και σε αυτή την οικονομική κρίση. Η λογική αυτή τους οδηγεί στην άρνηση της αναγκαιότητας για ρήξεις και ανατροπές με τις επιλογές του νεοφιλελευθερισμού. Οδηγεί στην πεποίθηση ότι μπορεί να υπάρξει μια φιλοπεριβαλλοντική πραγματικότητα στα πλαίσια του συστήματος.

Οι Οικολόγοι Πράσινοι δεν αντιτίθενται στο δικομματισμό. Δηλώνουν πρόθυμοι να συνεργαστούν με όποιο από τα δύο μεγάλα κόμματα υιοθετήσει σημεία του προγράμματός τους. Δεν θέλουν να αντιληφθούν την ίδια τη φύση των κομμάτων-πυλώνων του δικομματισμού, τη σύμφυσή τους με τα συμφέροντα της οικονομικής ολιγαρχίας. Αρέσκονται να δηλώνουν ότι είναι “οπαδοί της κουλτούρας της συνεργασίας, ότι θέλουν να αποτελούν μέρος της λύσης των προβλημάτων”. Απονευρώνοντας τα οικολογικά προβλήματα από τις αιτίες που τα γεννούν, χάνουν τη δυνατότητα να εργαστούν αποτελεσματικά για τη λύση τους. Απομένει μόνο η “κουλτούρα της συνεργασίας” με τις πολιτικές δυνάμεις που στηρίζουν τα οικονομικά συμφέροντα που οδήγησαν στη σημερινή περιβαλλοντική κρίση. Τις ίδιες δυνάμεις που οδηγούν σε ακόμα μεγαλύτερες κρίσεις με τις νέες, φιλικές τάχα προς το περιβάλλον σταυροφορίες που εξαγγέλλουν.

Οι Οικολόγοι Πράσινοι θαυμάζουν τη σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση. Αντιλαμβάνονται τις ιδέες τους, το πρόγραμμά τους να μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσα στο οικονομικό και θεσμικό περιβάλλον της ΕΕ. Αρνούνται να δουν τη δυνατότητα μιας χώρας να πορευτεί έξω από τους ευρωπαϊκούς μονόδρομους. Διαφημίζουν το λεγόμενο κοινοτικό κεκτημένο. Συναρτούν τη λύση περιβαλλοντικών, οικονομικών ακόμα και εθνικών προβλημάτων της περιοχής στη βάση των “ευρωπαϊκών αξιών και του Διεθνούς Δικαίου”. Ξεχνούν ότι αυτές οι αξίες ανατίναξαν τη Βαλκανική, διαμελίζοντας τη Γιουγκοσλαβία. Έπαιξαν σημαντικό ρόλο στα κινήματα ενάντια στην “όξινη βροχή” στη Β. Ευρώπη, αλλά σιώπησαν και συναίνεσαν, όπου έπαιρναν μέρος σε κεντροαριστερές κυβερνήσεις, στη μόλυνση ολόκληρης της Βαλκανικής με απεμπλουτισμένο ουράνιο. Σιωπούν όταν το “Διεθνές Δίκαιο” ξαναμοιράζει τα σύνορα του κόσμου, ανατινάζοντας ολόκληρες περιοχές και βυθίζοντας τους λαούς στον όλεθρο του πολέμου, στην πείνα, την καταλήστευση του πλούτου τους, στις περιβαλλοντικές καταστροφές. Είναι αρκετό άραγε οι μπίζνες στα νέα “Ελντοράντο” των ισχυρών της γης να έχουν “πράσινο” χρώμα;

Η πολιτική οικολογία, η οικολογική σκέψη και δράση ήταν περισσότερο ριζοσπαστική και στην Ευρώπη και στη χώρα τις περασμένες δεκαετίες. Δυστυχώς, αυτός ο ριζοσπαστισμός δεν διασώθηκε στις αντιλήψεις των εκπροσώπων των Οικολόγων Πράσινων, που, όπως και οι Ευρωπαίοι Πράσινοι, ανήκουν στο χώρο της επίσημης επαγγελματικής πολιτικής. Ο οικολογικός ριζοσπαστισμός διασώζεται μόνο στη δράση δεκάδων εκατοντάδων μελών οικολογικών κινήσεων και παρεμβάσεων, που δραστηριοποιούνται σε διάφορες περιοχές όλης της χώρας. Αυτό το μαχητικό πνεύμα δεν μπορεί να εκφραστεί από τους Οικολόγους Πράσινους.

Σπύρος Παναγιώτου