Suite 347: Η “μικρή” περιπέτεια μιας μεγάλης έκθεσης στην Μπανανία, της Μαρίας Ξυλούρη

Το είχαμε ξαναγράψει σχετικά πρόσφατα ("Αριστερά!" φύλλο 222, 6/7/2008), με αφορμή τότε το έργο της εικαστικού Εύας Στεφανή στην Art Athina (αν δεν θυμάστε, εκείνο "με το αιδοίο και τον εθνικό ύμνο", που είχε κατεβεί από την έκθεση ως προσβολή κατά του έθνους – παρεμπιπτόντως, η εκκρεμότητα της Στεφανή με την ελληνική δικαιοσύνη για το θέμα δεν έχει ακόμα λήξει) για τα "κρούσματα" λογοκρισίας στην τέχνη τα τελευταία χρόνια ως δείγματα εκφασισμού. Αλλά ότι δεν θα τους ξέφευγε ούτε ο Πικάσο, αυτό δεν το φανταζόμασταν τότε.

Ο λόγος, φυσικά, για την πολυδιαφημισμένη έκθεση χαρακτικών του ζωγράφου με γενικό τίτλο "Suite 347" που πραγματοποιείται στη Θεσσαλονίκη – έκθεση που σας είχαμε προτείνει και από αυτήν εδώ τη σελίδα, και η οποία απέκτησε ακόμα μεγαλύτερη δημοσιότητα μετά την (εμπνευσμένη τη λες αυτή τώρα;) απόφαση του διευθυντή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Θεσσαλονίκης ότι είναι ακατάλληλη για μαθητές, οπότε τα σχολεία δεν θα έπρεπε να οργανώνουν επισκέψεις σε αυτή λόγω του… σεξουαλικού περιεχομένου της! (Ας θυμίσει κάποιος στη γράφουσα σε ποια χρονιά ζούμε. Στο 1908… όχι, στο 2008 είπατε; Αδύνατον!)

Για απαγορεύσεις έργων ως προσβλητικά για το έθνος είχαμε ακούσει, για προσβολές στην τιμή και υπόληψη του Νταλάρα επίσης, για προσβολές εναντίον του Χριστού σε παραπάνω από μια περιπτώσεις, ούτε καν ο Ανδρουλάκης δεν τους ξέφυγε με εκείνο το παλιότερο "Μν" (εδώ δεν τη γλίτωσε ολόκληρος Σκορσέζε, ο Μίμης θα ξέφευγε;). Αλλά αυτό πάλι πώς το πέτυχαν; Και το επόμενο βήμα ποιο θα είναι; Να απαιτήσουν να σκεπαστούν με φύλλο συκής όλα τα αρχαιοελληνικά αγάλματα, ίσως πλην αυτών που ο χρόνος εδέησε να μας τα παραδώσει ευνουχισμένα;

Τα χαρακτικά του Πικάσο καμίαν αιδώ δεν προσβάλλουν, μόνο τη διαβόητη "κοιτίδα του πολιτισμού, που πλέον δεν θέλει να ξέρει τι είναι πολιτισμός, Ελλάδα", τη χώρα που ξημεροβραδιάζεται με από οθόνης αβυσσαλέα ντεκολτέ, με ντιβιντί ερωτικών περιπτύξεων (από το γραμματέα του υπουργείου Πολιτισμού – ευτυχής σύμπτωση) φόρα παρτίδα, τη χώρα όπου η καλή τραγουδίστρια είναι λιγότερο ντυμένη από τη στριπτιτζού και η πρωτιά σε μια Eurovision αντιμετωπίζεται ως εφάμιλλη του Νόμπελ και του Πούλιτζερ σε οικονομική συσκευασία του ενός, και όπου ολόκληρος διευθυντής Δευτεροβάθμιας δεν ξέρει να ξεχωρίσει τη βούρτσα από την ξέρετε-εσείς-ποια, με το συμπάθιο…

Τα ερωτικά σχέδια του Πικάσο είναι μάλλον ανίκανα να σοκάρουν και τους μαθητές ακόμα ως τέτοια (ούτως ή άλλως, είναι σχεδόν αθώα μπροστά σε ό,τι είναι διαθέσιμο σήμερα τόσο στην τηλεόραση όσο και στον κινηματογράφο ή ακόμα και στις αφίσες στο δρόμο). Το πολύ πολύ να κάνουν λίγο χαβαλέ μαζί τους? οι μαθητές, άλλωστε, είναι έξοχοι στο να χαβαλεδιάζουν τα πάντα, υπέροχα υγιές χαρακτηριστικό που στριμώχνεται μεταξύ φροντιστηρίου, αγγλικών και σχολείου. Το… σόκιν, εξάλλου, εδώ δεν είναι τα στήθη και τα αιδοία, που σκίτσαρε ο Πικάσο – εκτός αν για κάποιους σοκ πλέον αποτελεί η ίδια η αισθητική (κάτι διόλου απίθανο, εδώ που τα λέμε). Το πραγματικά σόκιν είναι η άγνοια ενός λειτουργού, επιφορτισμένου, μεταξύ άλλων, και με την ευθύνη της κρίσης περί των πολιτιστικών εκδηλώσεων, που παρακολουθούν τα σχολεία.

Αρκετοί από τους μαθητές των σχολείων αυτών, ευτυχώς, καταφέρνουν να λειτουργούν ανεξάρτητα από τους "καλοθελητές" που θα τους πουν τι αξίζει και τι όχι – εκτός ίσως από το φίλο που, κατενθουσιασμένος, θα τους περάσει σε mp3 έναν καινούριο δίσκο. Τα ακούσματα, τα διαβάσματα, τα οπτικά ερεθίσματα τέτοιων παιδιών είναι μια σχεδόν προσωπική τους ανακάλυψη – ή ανακάλυψη της παρέας, σίγουρα πάντως όχι αποκάλυψη του σχολείου, πέραν εξαιρετικών ίσως περιπτώσεων (και οι εξαιρέσεις έχουν να κάνουν με ομάδες ανθρώπων που προσπαθούν για το διαφορετικό, συχνά παρακάμπτοντας τα σχολικά προγράμματα). Το ότι το σχολείο όμως αποτυγχάνει οικτρά να επιτελέσει έναν ελάχιστο έστω πολιτιστικό ρόλο είναι ένα ζήτημα του οποίου η λύση ουδόλως απασχολεί τους ανευθυνοϋπεύθυνους. Ξέρουν καλά τι κάνουν: Δημιουργούν μελλοντικούς "αγανακτισμένους" πολίτες, που θα καταγγέλλουν ό,τι ντροπιάζει την αιδώ και το έθνος. Το ότι το συγκεκριμένο περιστατικό (όχι απλώς ατυχές, όχι μεμονωμένο) συνέβη στην ψωμιαδική Θεσσαλονίκη του 2008 είναι, επομένως, πολύ ταιριαστό.

* Η θετική πλευρά, είπαν κάποιοι, ήταν ότι, με την έκταση που πήρε το θέμα, η έκθεση διαφημίστηκε αρκετά και θα πάει περισσότερος κόσμος να τη δει. Επί τη ευκαιρία, λοιπόν, οι ώρες λειτουργίας της έκθεσης: Καθημερινά από τις 9:00 έως τις 14:00, εκτός Τετάρτης, που η λειτουργία παρατείνεται έως τις 21:00, και τα σαββατοκύριακα από τις 10:00 έως τις 18:00. Η έκθεση θα φιλοξενείται στο Τελλόγλειο Ίδρυμα του ΑΠΘ έως τις 6 Απριλίου 2008.

"Απαράδεκτον θέαμα"

"Πικάσο; Ποιος Πικάσο; Εγώ μόνο τον Πίκατσου ξέρω", είπε ο κύριος διευθυντής. Ο κύριος διευθυντής, που λέτε, μετά από καταγγελίες γονέων και λοιπών "ενδιαφερομένων", που σκανδαλίστηκαν από τα ακόλαστα χαρακτικά του μεγάλου ζωγράφου, πήγε κι ο ίδιος να διαπιστώσει ιδίοις όμμασι το αμάρτημα. Και απεφάνθη ότι δίκιο είχαν οι διαμαρτυρόμενοι, δεν ήταν πράγματα αυτά να βλέπει η αθώα μαθητιώσα, οπότε και έβγαλε φιρμάνι στα σχολεία να αποφύγουν την επίσκεψη στον τόπο του φονικού. Τα μάζεψαν όπως όπως στη συνέχεια, όταν το θέμα τέθηκε και στη Βουλή από βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, η ζημιά όμως είχε ήδη γίνει. Για μια ακόμη φορά αποδείχτηκε πώς ακριβώς τον εννοούν τον πολιτισμό σε αυτή τη χώρα, τη μικρομέγαλη.