Στη δίνη της πολιτικής κρίσης, του Χρίστου Καραμάνου

Καθοριστικός για την εξέλιξη ο λαϊκός παράγοντας

Η πολιτική κρίση συνεχίζεται και βαθαίνει. Έρχονται στο προσκήνιο νέα σκάνδαλα, όπως αυτό της SIEMENS, ενώ στο παρασκήνιο κυριαρχεί ο οξύτατος ανταγωνισμός ανάμεσα στα δυναμικά, οικονομικά και πολιτικά κέντρα. Για τα ζητήματα αυτά έχουμε αναφερθεί σε προηγούμενα φύλλα. Τώρα τοποθετούμαστε πάνω σε νέα δεδομένα και διασαφηνίζουμε ορισμένα ζητήματα

Πολύς κόσμος, παρακολουθώντας έκπληκτος τα σκάνδαλα, ταυτίζει την πολιτική κρίση με αυτά τα σκάνδαλα. Τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Από την άλλη μεριά, εξετάζοντας τις εκτιμήσεις του ΚΚΕ, θα δούμε ότι δημοσιοποιεί ένα κεντρικό κομματικό ντοκουμέντο για τις τρέχουσες εξελίξεις, μια ολόκληρη ανακοίνωση της Κεντρικής Επιτροπής, και δεν υπάρχει πουθενά η φράση "πολιτική κρίση". Υπάρχουν μόνο αντιλαϊκά σενάρια (τα οποία πάντα υπήρχαν και θα υπάρχουν) και "στην κατεύθυνση αυτή αξιοποιούνται και τα διάφορα σκάνδαλα και το νοσηρό κλίμα που διαμορφώθηκε με την παρέμβαση και των αστικών ΜΜΕ". Ούτε έτσι είναι τα πράγματα.

Πολιτική κρίση υπάρχει, δεν πηγάζει από τα σκάνδαλα, αντίθετα τα σκάνδαλα -ή, καλύτερα, ορισμένα σκάνδαλα- βγαίνουν στο προσκήνιο ακριβώς γιατί υπάρχει πολιτική κρίση και την τροφοδοτούν. Η σημερινή πολιτική κρίση στοιχειοθετείται από τρεις παράγοντες:

α) την αδυναμία των αστικών πτερύγων να προχωρήσουν με αποφασιστικούς ρυθμούς τις τόσο αναγκαίες για το κεφάλαιο "μεταρρυθμίσεις" λόγω της κινητοποίησης του λαϊκού παράγοντα,

β) τους οξύτατους ανταγωνισμούς μεταξύ Αμερικάνων, Ευρωπαίων, Ρώσων ακόμη κεφαλαίων από το Ντουμπάι σε οικονομικό και γεωπολιτικό επίπεδο,

γ) από τις επιπτώσεις που έχει στα λεγόμενα εθνικά ζητήματα (Αιγαίο, Κύπρος, πλέον και Θράκη) η αμερικάνικη πολιτική, με αιχμή την ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου και το ντόμινο από τη δημιουργία κουρδικού προτεκτοράτου στο Ιράκ (ρεγάλο στην Τουρκία σε Αιγαίο και Κύπρο).

Ακριβώς επειδή έχουμε ένα δικομματισμό σε φθίνουσα πορεία, ακριβώς επειδή διάφορες αστικές πτέρυγες θέλουν μέσα από μια πολιτική αναμόρφωση είτε να ξεπεράσουν τη μειονεκτική θέση που βρέθηκαν (κεντρο-αριστερό ευρωπαϊκό λόμπι) είτε να αναβαθμιστούν (περιβάλλον Μητσοτάκη με αμερικάνικη στήριξη) είτε να αποκτήσουν κεντρικό πολιτικό ρόλο (Αγγελόπουλος -Δασκαλάκη, με κεντρο-αριστερό-δεξιό -οικολογικό προφίλ και, επίσης, με αμερικάνικη στήριξη), ακριβώς επειδή μπαίνουν δυναμικά νέοι παίκτες και δυναμιτίζουν παλιότερες ισορροπίες (π.χ. οικονομική και γεωπολιτική διείσδυση Ρωσίας με αγωγούς και εξοπλισμούς, εισβολή εμιρατικών κεφαλαίων και ανάδειξη τους σε κορυφαίο επιχειρηματικό όμιλο στην Ελλάδα), για όλους αυτούς τους λόγους οδηγούμαστε σε περίοδο πολιτικής κρίσης. Τότε είναι που η κάθε πλευρά βγάζει σκάνδαλα για να πιέσει, για να κατακτήσει θέσεις σε ΜΜΕ, για να φθείρει τον αντίπαλο.

Το πιο κρίσιμο και καθοριστικό ζήτημα αυτής της περιόδου είναι η παρέμβαση του λαϊκού παράγοντα. Δεν είναι τυχαίο που οι εξελίξεις πυροδοτήθηκαν μετά τη μεγάλη απεργία της 12ης Δεκεμβρίου. Είναι η παρέμβαση του λαϊκού κινήματος, όχι μόνο η πρόσφατη αλλά και όλο τον προηγούμενο χρόνο (παιδεία, λιμάνια, πυρκαγιές, περιβάλλον) που μετατρέπει τον οδοστρωτήρα της πιο αντιλαϊκής κυβέρνησης της μεταπολίτευσης (2005 και 2006) σε αναποτελεσματικό συρφετό μιζαδόρων, εκβιαστών, αυθαιρετούχων και κομπιναδόρων λογιστών. Την ίδια στιγμή χλευάζεται η δημαγωγική προσπάθεια Γ. Παπανδρέου να παρουσιασθεί σαν αντιπολίτευση, ενώ συναινεί στη νεοφιλελεύθερη πολιτική. Ο λαϊκός παράγοντας κάνει να ξεμυτίσει στο πολιτικό προσκήνιο και, πριν καν αυτό συντελεστεί, προκαλεί αναταραχή στις αστικές και τις ιμπεριαλιστικές πτέρυγες.

Αδυνατίζει το δικομματικό σκηνικό

Η κυβέρνηση Καραμανλή βρίσκεται και τυπικά πλέον σε οριακό σημείο. Δεν είναι τόσο η "κωμική" ανεξαρτητοποίηση Κουκοδήμου η οποία οδηγεί στο οριακό 151. Είναι κυρίως ότι: α) παραπαίει ανάμεσα στις έξωθεν πιέσεις (όπως έδειξε και το ταξίδι στην Τουρκία) β) αυτονομείται ουσιαστικά το περιβάλλον Μητσοτάκη, με την Ντόρα να θέτει υποψηφιότητα για τη διαδοχή, με άμεση υποστήριξη από τους Αμερικάνους, γ) βρίσκεται αντιμέτωπο με το δισεπίλυτο δημοσιονομικό πρόβλημα και τη σχεδόν αδύνατη εφαρμογή του προϋπολογισμού (ένδειξη, η περιπέτεια με το πετρέλαιο θέρμανσης). Στις συνθήκες αυτές επιλέγει μια φυγή προς τα μπρος: άμεσο ξεπούλημα των λιμανιών, άμεση προώθηση του ασφαλιστικού, μικρή αναδίπλωση στην Ολυμπιακή και, παράλληλα, άνοιγμα της ιδιωτικοποίησης και του ΟΣΕ. Επιπλέον, άνοιγμα προς την ακροδεξιά, προσπάθεια διάσπασής της και κερδίσματος κάποιων βουλευτών της. Οι πιθανότητες, όμως, να επανέλθει ο Καραμανλής στην προ διετίας παντοδύναμη κατάσταση είναι πλέον ελάχιστες. Δεν πρέπει, όμως, κανείς να υποτιμήσει την επικινδυνότητα μιας τέτοιας κυβέρνησης.

Στο ΠΑΣΟΚ υπήρξε μια προσωρινή ύφεση της αντιπαράθεσης ανάμεσα στα δύο κέντρα (Γ. Παπανδρέου και Βενιζέλος), αλλά οι παρενέργειες του σκανδάλου SIEMENS είναι απρόβλεπτες. Όπως και το πόσο θα πέσει ακόμη η αξιοπιστία του. Με δεδομένη την εχθρότητα του κεντρο-αριστερού φιλοευρωπαϊκού εκδοτικού κατεστημένου (Λαμπράκης, Μπόμπολας) προς τον Γ. Παπανδρέου, το ερώτημα είναι απλώς πότε θα κάνει την κίνηση ο Βενιζέλος. Η προσωρινή αναδίπλωσή του οφείλεται: α) στο ξέσπασμα του σκανδάλου SIEMENS, καθώς εμπλέκονται άνθρωποι της πτέρυγας Βενιζέλου και β) στη διερευνητική διαδικασία της Βουλής για το σκάνδαλο Ζαχόπουλου, όπου θα κληθούν οι διατελέσαντες υπουργοί Πολιτισμού και όπου οι της ΝΔ έχουν πολλά ράμματα τόσο για τον Βενιζέλο όσο και για τον Πάγκαλο λόγω της σκανδαλώδους διαχείρισης του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος της Αθήνας (1999) και της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας στην Πάτρα. Γι’ αυτό, άλλωστε, και το ΠΑΣΟΚ αποχώρησε από τη διαδικασία. Συνεπώς, είναι ολόκληρο το δικομματικό προσωπικό εμπλεκόμενο και απειλούμενο από τα σκάνδαλα.

Σε αυτές τις συνθήκες η έλλειψη της Αριστεράς είναι πραγματικά αισθητή. Η κινητοποίησή της είναι ο μόνος δρόμος για να υποχρεωθεί σε ήττες ο νεοφιλελευθερισμός και ο σε σήψη δικομματισμός. Η υπερτίμηση του "επικοινωνιακού σκέλους", ειδικά από το Συνασπισμό, με βάση μια εύνοια ορισμένων ΜΜΕ, θυμίζει το "ανεμομαζώματα-διαβολοσκορπίσματα". Σήμερα τα εκδοτικά συγκροτήματα ανεβάζουν την Αριστερά για να προωθήσουν δικούς τους σχεδιασμούς και ανακατατάξεις κι αύριο εξίσου απλά θα την κατεβάσουν, αν δεν υπάρξει μια κινηματική πολιτική που να χτίζει αγωνιστικούς δεσμούς ανάμεσα στον κόσμο. Το πιο αρνητικό, όμως, είναι η στάση του ΚΚΕ, το οποίο δεν αντιλαμβάνεται και δεν αναφέρεται ούτε στην πολιτική κρίση ούτε στις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις ούτε στην αυξανόμενη παρέμβαση του λαϊκού παράγοντα. Για το ΚΚΕ ισχύει ότι κάθε εξέλιξη που δεν τελεί υπό τον έλεγχο του είτε δεν υπάρχει είτε είναι ανάξια αναφοράς. Περιχαράκωση και πάλι περιχαράκωση. Ποιος ωφελείται;

Το σκάνδαλο SIEMENS και η πολιτική κρίση

Το σκάνδαλο με τις μίζες της SIEMENS έχει γίνει γνωστό εδώ και αρκετό καιρό. Όμως, μόνο τους δύο τελευταίους μήνες έρχεται στη δημοσιότητα και αυτό σχετίζεται με το ξέσπασμα της πολιτικής κρίσης. Το σκάνδαλο αφορά και τις δύο πτέρυγες του αστισμού, κυρίως, όμως, το ΠΑΣΟΚ και πιο ειδικά την περίοδο Σημίτη. Αφορά, επίσης, το μητσοτακικό περιβάλλον της ΝΔ (Μεϊμαράκης, Βουλγαράκης). Προφανώς πρόκειται για αντιπερισπασμό μέσα σε περιβάλλον οξύτατων ανταγωνισμών.

Ο γερμανικός κολοσσός, προνομιακός προμηθευτής του ΟΤΕ επί δεκαετίες, αντιτάχθηκε στην ορμητική είσοδο των εμιρατικών κεφαλαίων στον Οργανισμό, μια και θα αμφισβητείτο η πρωτοκαθεδρία του. Ο πόλεμος με την πλευρά Βγενόπουλου ήταν αναπότρεπτος. Ο μέχρι πρότινος επικεφαλής της SIEMENS στην Ελλάδα, Μιχ. Χριστοφοράκος, απολύθηκε στις 15/12/2007, τρεις μέρες πριν πέσει ο Ζαχόπουλος. Μια ακόμη ένδειξη για το παρασκηνιακό όργιο εκβιασμών και ανταγωνισμών ανάμεσα στα διάφορα κέντρα.

Μέχρι πρόσφατα, παρά τις συγκεκριμένες καταγγελίες για μίζες, ουδείς ζήτησε να διερευνηθεί το ζήτημα. Ούτε ο δικομματισμός ούτε η δικαιοσύνη ευαισθητοποιήθηκε. Η κυβέρνηση επιμένει να απορρίπτει το αίτημα για σύσταση εξεταστικής επιτροπής της Βουλής, με το πρόσχημα ότι η δικαιοσύνη διερευνά το ζήτημα. Επιχειρείται συσκότιση της υπόθεσης, μια και η όποια δικαστική διερεύνηση δεν έχει φθάσει καν στο σημείο να ζητήσει από τα ίδια τα στελέχη της SIEMENS, που μίλησαν για τις μίζες, να πάνε για κατάθεση. Υποκλοπές, απαγωγή Πακιστανών, Air-CIA και τώρα SIEMENS: ατέλειωτος ο κατάλογος των σκανδάλων του διεθνούς μονοπωλιακού κεφαλαίου σε άμεση συνεργασία με το δικομματισμό.

Στη δίνη των ημερών και τα ελληνοτουρκικά

Το πρόσφατο ταξίδι Καραμανλή στην Άγκυρα και οι εξελίξεις που το ακολούθησαν δείχνουν ότι το κεντρικό επίδικο αντικείμενο είναι η ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας. Ο αμερικανικός παράγοντας πιέζει για να μην αλλάξει ρότα η ενταξιακή διαδικασία που έχει ξεκινήσει, ενώ ο γαλλογερμανικός άξονας (με διαδοχικές δηλώσεις Σαρκοζί και Μέρκελ) τάσσεται πλέον υπέρ της ειδικής σχέσης και όχι υπέρ της ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ. Το ταξίδι Καραμανλή στην Τουρκία και οι δηλώσεις του υπέρ της ένταξής της στην ΕΕ σαφώς ενισχύουν την αμερικανική διπλωματία και δυσαρεστούν το γαλλογερμανικό άξονα, ο οποίος είχε συνηθίσει να επικαλείται τις ελληνικές αιτιάσεις και να μην προβαίνει σε ανοικτή αντιπαράθεση με τους Αμερικανούς.

Γι’ αυτό, ο Καραμανλής ήταν επί μήνες διστακτικός στο να πραγματοποιηθεί το ταξίδι, ενώ η Μπακογιάννη, με την ώθηση των Αμερικανών, πίεζε για την πραγματοποίησή του.

Λίγες μέρες μετά, ο πρώην πρωθυπουργός και στενά συνδεδεμένος με τον ευρωπαϊκό παράγοντα, Κ. Σημίτης, σε ομιλία από το Κέιμπριτζ εμφανίζεται και αυτός υπέρ της ειδικής σχέσης και όχι υπέρ της ένταξης, όπως έπραττε σε ολόκληρη την κυβερνητική του θητεία. Η αλλαγή στάσης του γαλλογερμανικού άξονα έρχεται σε μια περίοδο κρίσιμων εξελίξεων στην περιοχή (Κόσοβο, Σερβία, Κύπρος) και σχετίζεται, εκτός από το οικονομικό κόστος της ενσωμάτωσης της τουρκικής οικονομίας, κυρίως με τον αναβαθμισμένο στρατιωτικό ρόλο που προτίθεται να οικοδομήσει η ΕΕ. Επισημαίνουμε, λοιπόν, ότι ο αμερικανο-ευρωπαϊκός ανταγωνισμός εντείνεται στην περιοχή και, μάλιστα, σε συνθήκες που και οι δύο παγκόσμιοι πόλοι βρίσκονται στη δίνη μιας μεγάλης οικονομικής κρίσης, ενώ ταυτόχρονα εμφανίζονται νέες δυνάμεις που διεκδικούν παγκόσμιο ρόλο και παρεμβαίνουν στην περιοχή -Ρωσία αλλά και Κίνα.

Μέσα σε αυτό το διεθνές πλαίσιο, το τουρκικό φασιστικό καθεστώς αναβαθμίζει τους επεκτατικούς του σχεδιασμούς όχι μόνο στις γκρίζες ζώνες του Αιγαίου αλλά και στη Θράκη αλλά και, προφανώς, στα κατεχόμενα στην Κύπρο, όπου η επικείμενη ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου θα έχει άμεσες συνέπειες. Οι ευθείες αναφορές Ερντογάν για 150.000 ομοεθνείς που ζουν στη Θράκη είναι μια αναβάθμιση των σχεδιασμών. (Σημειώνουμε παρενθετικά ότι το ζήτημα δεν είναι αν η μειονότητα είναι μουσουλμανική ή τουρκική. Το ζήτημα είναι να έχει πλήρη πολιτικά, κοινωνικά και δημοκρατικά δικαιώματα η μειονότητα, αλλά παράλληλα να μην γίνει πολιορκητικός κριός για νέες τουρκικές διεκδικήσεις). Έτσι, η αμερικανόπνευστη ελληνοτουρκική φιλία, από τα ζεϊμπέκικα του Τζεμ και τα παλαμάκια του Γ. Παπανδρέου στις κουμπαριές Καραμανλή-Ερντογάν, αδυνατεί να φέρει κάτι θετικό για τους λαούς αλλά ακόμη και σε επιχειρηματικό επίπεδο τα αποτελέσματα είναι περιορισμένα. Ακόμη ένας λόγος να εντείνονται οι ανταγωνισμοί στο εσωτερικό του ελλαδικού αστισμού και στην αναζήτηση νέων υπεργολαβιών με Ρώσους ή εμίρηδες, μια και ο Αμερικανός φίλος υπόσχεται, αλλά δεν υλοποιεί. Τέλος, για όποιους στην ανανεωτική Αριστερά η ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας μπορεί υπό προϋποθέσεις να είναι θετική, νομίζουμε ότι είναι καιρός να σκεφθούν τις εξελίξεις έξω από στερεότυπα με βάση το συγκεκριμένο. Η θέση του Ελληνικού Κοινωνικού Φόρουμ ενάντια στη διεύρυνση της νεοφιλελεύθερης ΕΕ έχει εφαρμογή και στην περίπτωση της Τουρκίας προς όφελος του βασανισμένου τουρκικού λαού. Κι ακόμη, ο δρόμος της αλληλεγγύης των λαών πουθενά δεν τέμνεται με τους μονόδρομους της ΕΕ.

Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται η καμπάνια της ΚΟΕ για τα σκάνδαλα και τις ευθύνες του Καραμανλή και της κυβέρνησης του. Ειδικότερα στην Πάτρα εντύπωση έχει κάνει η μεγάλη κινητοποίηση της ΚΟΕ, με χαρτόνι, προκήρυξη, αφίσα και συνέντευξη τύπου. Το ίδιο και σε μια σειρά άλλες πόλεις όπως στην Αθήνα, στην Θεσσαλονίκη, την Καβάλα, το Αγρίνιο, το Ηράκλειο κ.α.

κείμενα: Χρίστος Καραμάνος