Ρωσία και Κίνα αμφισβητούν την αμερικανική ηγεμονία
του Γιώργου Αναστασίου
Καθώς οι ΗΠΑ μπαίνουν σε μια όλο και βαθύτερη κρίση και αντιμετωπίζουν όλο και μεγαλύτερα προβλήματα στην προσπάθειά τους να επιβάλουν την ιμπεριαλιστική πολιτική τους, άλλες δυνάμεις ανασυγκροτούνται με ταχείς ρυθμούς και διεκδικούν μεγαλύτερο μερίδιο. Αυτό αποδεικνύει η αναβάθμιση του στρατιωτικού και διαστημικού προγράμματος τόσο της Κίνας όσο και της Ρωσίας, αλλά και η πολιτική, στρατιωτική και οικονομική διείσδυσή τους σε περιοχές που μέχρι πρόσφατα αποτελούσαν λεία κυρίως των ΗΠΑ και, σε μικρότερο βαθμό, των Ευρωπαίων ιμπεριαλιστών. Την εξέλιξη αυτή υπογραμμίζουν άλλωστε τα αλλεπάλληλα ταξίδια του Πούτιν και των Κινέζων ηγετών στη Μέση Ανατολή και την Αφρική, η σημαντική τριμερής συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Ρωσίας, Κίνας και Ινδίας, η λειτουργία του Γκρουπ της Σαγκάης, όπως και το όλο και πιο «σκληρό» λεξιλόγιο που χρησιμοποιούν Ρώσοι και Κινέζοι σε διμερείς και διεθνείς συναντήσεις και οργανισμούς.
Ο Πούτιν δεν δίστασε στην πρόσφατη διεθνή συνδιάσκεψη για την ασφάλεια στο Μόναχο να ξιφουλκήσει ανοιχτά εναντίον των ΗΠΑ, κατηγορώντας τις για την κατάσταση ενός σύγχρονου κόσμου όπου «κανείς πλέον δεν νιώθει ασφαλής». Επίσης επανέλαβε τις προειδοποιήσεις ότι η Ρωσία δεν θα ανεχθεί την «απειλητική ανάπτυξη του αμερικανικού προγράμματος βαλλιστικής άμυνας». Το ταξίδι του σε μια σειρά αραβικές χώρες αμέσως μετά επιβεβαίωσε τις βλέψεις μιας Ρωσίας που πλέον νιώθει αρκετά ισχυρή, όχι μόνο στρατιωτικά, αλλά και οικονομικά και πολιτικά, για να ξαναπαίξει με αξιώσεις στη διεθνή σκακιέρα.
Από την άλλη η κινεζική ηγεσία, ενώ δεν παραλείπει να τονίζει και φραστικά τη διεκδίκηση ενός μεγαλύτερου διεθνούς ρόλου και σεβασμού, επιδίδεται σε μια πολύ πραγματική και έντονη διείσδυση τόσο στην υποσαχάρια Αφρική όσο και στον αραβικό κόσμο. Στην Αφρική οι Κινέζοι ηγέτες πηγαινοέρχονται, υπογράφοντας αλλεπάλληλες συμφωνίες εμπορικής, στρατιωτικής και πολιτικής συνεργασίας και ανταλλάσσοντας πρώτες ύλες και πετρέλαιο με την παροχή φτηνών πιστώσεων και επενδύσεων στις φτωχές χώρες της περιοχής. Ο όγκος των εμπορικών συναλλαγών Κίνας-Αφρικής πενταπλασιάστηκε από το 2000 μέχρι σήμερα.
Ενδεικτικό της επιρροής που ασκεί πια η Κίνα στην Αφρική είναι το γεγονός ότι 48 από τα 53 κράτη της ηπείρου έσπευσαν να συμμετάσχουν στη σινοαφρικανική σύσκεψη κορυφής που οργάνωσε το Πεκίνο τον περασμένο Νοέμβριο. Οι ΗΠΑ δεν παίρνουν αψήφιστα την αυξανόμενη επιρροή του Πεκίνου: την περασμένη εβδομάδα ο Μπους ανακοίνωσε τη σύσταση μια ξεχωριστής περιφερειακής στρατιωτικής διοίκησης των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων για την Αφρική. Έτσι οι ΗΠΑ στέλνουν μήνυμα ότι θα υπερασπιστούν με κάθε τρόπο τη λεία τους, γεγονός που υπογραμμίζεται και από την επέμβασή τους στη Σομαλία και τις απόπειρες να συστήσουν «ειρηνευτικό σώμα» του ΟΗΕ για το Σουδάν – που όμως απέτυχαν λόγω του βέτο που έθεσε η κινεζική αντιπροσωπεία.
Αλλά οι Κινέζοι αναπτύσσουν έντονη δραστηριότητα και στη Μέση Ανατολή, αυξάνοντας κατακόρυφα τις συναλλαγές κάθε είδους με τις αραβικές χώρες. Μέσα σε μια δεκαετία τετραπλασίασαν τις εμπορικές συναλλαγές με τις έξι χώρες του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου. Ήδη η διψασμένη για ενέργεια Κίνα εισάγει το 46% του πετρελαίου που χρησιμοποιεί από τη Μέση Ανατολή, και υπολογίζεται ότι ο όγκος αυτός θα τετραπλασιαστεί μέσα στην επόμενη εικοσαετία. Δύσκολοι οι καιροί για τη «μοναδική υπερδύναμη»…