Όταν η πολιτική και η τέχνη ενώνονται: Μιλώντας με τους καλλιτέχνες του Resistance ’08

Μάρθα Φριντζήλα: Όταν συναντιόμαστε βλέπουμε τις ομοιότητες

Το όνομα της Μάρθας Φριντζήλα συζητιέται όλο και περισσότερο τελευταία. Όχι απλώς μία από τις καλύτερες φωνές που διαθέτουμε σήμερα, αλλά και μια άκρως ενδιαφέρουσα παρουσία στα θεατρικά πράγματα, η Μάρθα παράλληλα αποτελεί κι έναν από τους ανθρώπους που λειτουργούν το χώρο "Κρατήρας", έναν από τους πιο ζωντανούς χώρους τέχνης και έκφρασης, που μπορεί κανείς να επισκεφτεί στην πόλη τα τελευταία χρόνια.

Η ίδια δεν κάνει διαχωρισμό μεταξύ των δραστηριοτήτων της: θεατρικές παραστάσεις, όπως ο "Αίαντας" και "Η Λαίδη Μάκβεθ" του Μτσενσκ, πειράματα επί σκηνής με μια ευρεία παρέα μουσικών, ένας δύσκολος για τα δεδομένα της εποχής δίσκος, το "Baumstrasse" (που συγκεντρώνει τραγούδια που η Μάρθα δουλεύει με τον Βασίλη Μαντζούκη, εδώ και πολλά χρόνια, ένα δείγμα μόνο ενός πολύ ευρύτερου υλικού), όλα αυτά αποτελούν μέρη μιας προσπάθειας για τη δημιουργία "μιας δικής μας γλώσσας, ενός κώδικα για να επικοινωνήσουμε… Τώρα, το πόσο εύκολα μπορούμε να επικοινωνήσουμε, είναι ένα άλλο θέμα… Ακριβώς επειδή η τέχνη στις μέρες μας μόνο πολιτική μπορεί να είναι, δύσκολα θα κερδίσει το κοινό της".

Ανήκει, λοιπόν, σε μια "μικρή κατηγορία, " αλλά αυτή είναι μια απόλυτα συνειδητή επιλογή. "Εντάξει, μπορεί να είμαστε και λίγοι. Δεν έγινε και τίποτα. Ποτέ δεν έχω μπει στη διαδικασία να κάνω κάτι για να αρέσει ή να επαναλάβω εκείνο που έκανα και άρεσε. Ουσιαστικά είναι σαν να θέλω να μεταφέρω αυτή την ατμόσφαιρα στο σπίτι, όταν μαζευόμαστε άνθρωποι που έχουμε μεγάλη εμπιστοσύνη και θαυμασμό ο ένας στον άλλον, και συμβαίνει να πετυχαίνουν όλα. Αναρωτηθήκαμε, αυτό θα μπορούσε να γίνει με ανθρώπους που δεν μας γνωρίζουν και δεν τους γνωρίζουμε; Από ό,τι φαίνεται, κάπως μπορεί να γίνει… Από σπόντα βρέθηκα σε μεγάλο ακροατήριο, μέσω κάποιων συνεργασιών μου, αλλά δεν έχω την ψευδαίσθηση ότι οι δέκα θα γίνουν εκατό και μετά χίλιοι και μετά δέκα χιλιάδες. Ο στόχος μας δεν είναι αυτός, είναι να κάνουμε τη μουσική που μας αρέσει. Και θέατρο κάνω γιατί μου αρέσει το θέατρο, και θέλω να δω το θέατρο που μου αρέσει".

Ο "Κρατήρας", ένας χώρος δημιουργίας και συνάντησης

Και ο "Κρατήρας"; Ο χώρος φτιάχτηκε το 2000, στην προσπάθεια κάποιων φίλων να αποκτήσουν ένα χώρο για να κάνουν πρόβες. Πέρα από ένα απλό προβάδικο, όμως, ο "Κρατήρας" έχει καταφέρει να εξελιχθεί σε σημείο συνάντησης, ένα κύτταρο δημιουργίας… λειτουργία πολύ σημαντική, εξαιρετικά πολιτική. "Κάνουμε μαθήματα, ανοιχτές δοκιμές και παραστάσεις, φιλοξενούμε εκδηλώσεις. Είναι ένας χώρος για να συγκεντρώνονται άνθρωποι που μοιάζουν. Ή και που νομίζουν ότι δεν μοιάζουν και, όταν μαζεύονται, ανακαλύπτουν ότι το αντίθετο συμβαίνει. Όταν υπάρχει ένας τόπος, είναι εύκολο να συναντηθούν οι άνθρωποι και να δουν τις ομοιότητες, όπως γίνεται στο φεστιβάλ σας τώρα".

Ο κόσμος που μαθαίνει για τον "Κρατήρα", ο κόσμος που τον επισκέπτεται, ακόμα εντυπωσιάζεται από το ότι οι ομάδες που παρουσιάζουν τη δουλειά τους δεν πληρώνονται γι’ αυτό, από την απουσία εισιτηρίου (μέχρι και από το ότι τα μαθήματα στον "Κρατήρα" γίνονται έναντι συμβολικού αντίτιμου, το οποίο καταβάλλουν μόνο όσοι έχουν): "Έχει συνηθίσει πολύ διαφορετικά ο κόσμος", παρατηρεί η Μάρθα. "Υπάρχει μια περίεργη αντίληψη ότι καθετί που μπορεί να φιλοξενήσει μια συναυλία ή να γίνει θέατρο, να αποφέρει χρήμα, μετατρέπεται σε πολυεθνική πολύ γρήγορα". Ο στόχος του "Κρατήρα" δεν είναι να λειτουργήσει σαν μαγαζί. "Εμείς έχουμε όλοι τις δουλειές μας και εκεί πέρα κάνουμε αυτό που πραγματικά γουστάρουμε. Για παράδειγμα, μαζευόμαστε και βλέπουμε ταινίες: είναι αλλιώς σε ένα μεγάλο χώρο να βάζεις τσάι και να βλέπεις την ταινία σε μια γιγαντοοθόνη μαζί με ένα σωρό άλλους, από το να είσαι σπίτι σου και να τη βλέπεις μόνος σου. Μου φαίνεται περίεργο που εντυπωσιάζει αυτό. Θα έπρεπε να είναι φυσιολογικό. Όσες ομάδες δεν έχουν κάπου να βρεθούνε, να παίρνουνε ένα χώρο, να μοιράζονται το ενοίκιο, να κάνουνε εκεί τις γιορτές τους, τα πάρτι τους – εγώ έκανα το γάμο μου στον "Κρατήρα"".

Το πιο βασικό σε τέτοιου είδους χώρους είναι η δυνατότητα που προσφέρουν για να συναντηθούν, επιτέλους, οι άνθρωποι. "Όταν συναντιούνται οι άνθρωποι σε ένα χώρο, μου αρέσει να βλέπω πόσο μοιάζουν όλοι μεταξύ τους, ότι είναι όλοι ίδιοι, ότι δεν είναι ξεχωριστοί. Κι αυτή είναι και η αίσθηση που παίρνω από τέτοιου είδους φεστιβάλ".