“Μεταρρύθμιση” και στην αυτοδιοίκηση; του Βασίλη Χατζηλάμπρου

Στα σχέδια της κυβέρνησης υπάρχουν οι συνενώσεις δήμων και νομαρχιών, όπως και περιφερειών. Απ’ ό,τι έχει μέχρι τώρα διαφανεί θα δημιουργηθούν μεγαλύτερες γεωγραφικές ενότητες, ίσως στα όρια παλιών επαρχιών, ενώ θα υπάρξουν και νέοι δήμοι. Τρεις με τέσσερεις σημερινοί νομοί θα αποτελέσουν και διευρυμένες περιφέρειες με εκλεγμένο περιφερειάρχη, άμεσα ή έμμεσα. Αυτά θα αποτελέσουν το νέο αυτοδιοικητικό χάρτη της χώρας του "Καποδίστρια 2" ή τη λεγόμενη "νέα περιφερειακή οργάνωση μπροστά στη Δ’ προγραμματική περίοδο".

Ο μέχρι τώρα "διάλογος" ήταν δημοσιεύσεις και διαρροές, κυριαρχούμενος από δυο-τρεις ιδέες που διακηρύσσονταν σε όλους τους τόνους παρ’ όλο που αυτές ακριβώς ουσιαστικά αποτελούν τα μεγάλα ψέματα της εν λόγω "μεταρρύθμισης". Διακηρύσσουν ότι χρειαζόμαστε αποκεντρωμένο περιφερειακό σύστημα, όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη, για να μπορέσουμε να διαχειριστούμε και να υλοποιήσουμε έργα στη περιφέρεια βάσει του ΕΣΠΑ (Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς) προγραμματικής περιόδου 2009-2013. Στην πραγματικότητα, αν κανείς μελετήσει τη διαμόρφωση και την υπάρχουσα δομή στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα δει μια ποικιλία δομών, διαφοροποιήσεις μέσα στην ίδια χώρα, δήμους ακόμη μικρότερους και από τους ελληνικούς, αλλά και μια μεγαλύτερη ποικιλία συμβουλίων γειτονιάς, περιοχής κ.λπ., με αντίστοιχους προϋπολογισμούς, έλεγχο κ.λπ. Δεν υπάρχει δηλαδή τέτοιο θέμα. Μόνο προσχηματικά τίθεται.

Υπάρχει όμως μια μεγάλη, πολύ μεγάλη διαφορά σε σχέση με τη χώρα μας: Στην Ελλάδα και από τους δύο βαθμούς "αυτοδιοίκησης" πραγματοποιείται μόνο το 20% των έργων, ενώ το υπόλοιπο 80% υλοποιείται με αποφάσεις της κεντρικής διοίκησης. Ανάποδα δηλαδή απ’ ό,τι στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου από την αυτοδιοίκηση πρώτου, δεύτερου και τρίτου βαθμού πραγματοποιείται το 50%-90% των έργων. Επιπλέον, στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες τα έξοδα και τα έσοδα της αυτοδιοίκησης αποτελούν το 20%-56% του συνόλου – στην Ελλάδα όμως ανέρχονται σε μόλις 5,5%. Αυτή η κακοδαιμονία δεν θεραπεύεται χωρίς εκχώρηση πόρων μαζί με τις αρμοδιότητες. Αυτό θα έπρεπε να είναι το περιεχόμενο μιας πραγματικής μεταρρυθμιστικής πολιτικής. Αντ’ αυτού, η κυβέρνηση έσπευσε, με το νόμο 3614/07, να καθορίσει πως η διαχείριση του 4ου ΚΠΣ θα πραγματοποιείται από την κεντρική κυβέρνηση, ακυρώνοντας κάθε σκέψη για εκχωρήσεις πόρων και αποκέντρωση.

Έτσι, η όποια συζήτηση για αιρετό περιφερειάρχη χάνει το νόημά της, αφού το ταμείο, άρα και την εξουσία, θα κρατάει ένας υπάλληλος της κυβέρνησης διορισμένος από τον υπουργό. Η "μεταρρύθμιση" συνίσταται τελικά σε μια νέα διοικητική-γεωγραφική διάρθρωση, χωρίς άλλες αρμοδιότητες και πόρους, και χωρίς αποσαφήνιση των ρόλων.

Και πάλι όμως, δεν πρόκειται έστω για μια απλή, αποκλειστικά "διοικητική" μεταρρύθμιση. Ούτε οι μέχρι τώρα θεσμοθετημένοι πόροι δεν αποδίδονται. Παράδειγμα πρόσφατο, τα χρέη προηγούμενων ετών για τη μετακίνηση μαθητών, τη συντήρηση οδικού δικτύου και αμοιβές, ανέρχονται σε 450 εκατομμύρια. Φέτος αποδίδονται μόλις 70 εκατομμύρια! Και βέβαια, ούτε λόγος για νέους πόρους, ούτε λόγος για τις διεκδικήσεις της ΚΕΔΚΕ και της ΕΝΑΕ.

Ποια στάση πρέπει να κρατηθεί;

Η μέχρι τώρα στάση της κυβέρνησης δεν αφήνει περιθώρια ούτε και στο πιο πρόθυμο "αυτοδιοικητικό" προσωπικό, αυτό που έχει αποδεχτεί και τις ιδιωτικοποιήσεις και τα ΣΔΙΤ, να ενστερνιστεί αυτή τη "μεταρρύθμιση".

Δεν πρέπει να υπάρξει καμιά συζήτηση διοικητικής μεταρρύθμισης-συνένωσης χωρίς αρμοδιότητες και παραχωρήσεις πόρων. Καμιά συζήτηση για "Επιχειρηματικούς Δήμους", νέους φόρους και τέλη. Κανένα πρόσχημα που να υποβοηθά αυτή τη νεοφιλελεύθερη μεταρρύθμιση, όπου όλα θα εξαρτώνται για άλλη μια φορά από τη κυβέρνηση και τους "εθνικούς εργολάβους". Διότι μ’ αυτούς τους σχεδιασμούς και με το 42% θα κόψουν και θα ράψουν έτσι που να ελέγχουν και τα περιφερειακά όργανα.

• Να προβληθούν οι πραγματικές ανάγκες των Δήμων.
• Να προετοιμάσουμε νέους αγώνες και αντιστάσεις απέναντι σε νέους φόρους, παραπέρα ιδιωτικοποιήσεις και εκχωρήσεις δημόσιων χώρων.
• Όχι σε μια μεταρρύθμιση όπου αποσπά ακόμα περισσότερο την αυτοδιοίκηση από τον λαϊκό έλεγχο και τις ανάγκες των πολιτών.

* Ο Βασίλης Χατζηλάμπρου είναι νομαρχιακός σύμβουλος Αχαΐας