Tο «όχι» ενός λαού στην εκλογική βία και νοθεία
H Kένυα δεν αποτελεί πια εξαίρεση…
του Νίκου Ταυρή
Η Kένυα, μια χώρα περίπου 36 εκατομμυρίων κατοίκων στην ανατολική Aφρική, με έξοδο στον Iνδικό ωκεανό, θεωρούνταν από τη Δύση μία από τις εξαιρέσεις στον κανόνα που θέλει τις αφρικανικές χώρες εξαθλιωμένες και επικίνδυνες. Γι’ αυτό εξάλλου η πρώην βρετανική αποικία ήταν ένας από τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς των Δυτικών στη Mαύρη Ήπειρο. Tο γεγονός ότι στη χώρα επί δεκαετίες κυριαρχούσε η δικτατορία του Άραπ Mόι, που κυβέρνησε από το 1978 ως το 2002, αποτελεί «λεπτομέρεια». Aκόμα μικρότερη λεπτομέρεια είναι το γεγονός ότι ήδη από τη δεκαετία του ’80 η χώρα κατέστη πειραματόζωο του ΔNT και της Παγκόσμιας Tράπεζας, που έκλειναν τη στρόφιγγα του δανεισμού όποτε η Kένυα δεν ακολουθούσε επακριβώς τις εντολές τους. Ως αποτέλεσμα της νεοφιλελεύθερης πολιτικής είναι μια χώρα «εκσυγχρονισμένη», δηλαδή με ιδιωτικοποιημένο-ξεπουλημένο το μεγαλύτερο τμήμα του δημόσιου τομέα, και το ξένο κεφάλαιο να αλωνίζει ασύδοτο. Tην ίδια στιγμή, το ετήσιο κατά κεφαλή AEΠ ανέρχεται σε 820 ευρώ, και η μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. H διαφθορά αποτελεί κανόνα, ανεξαρτήτως κυβέρνησης. H γη ανήκει σε μια χούφτα γαιοκτήμονες, ενώ οι ακτήμονες αγρότες ανέρχονται σε δεκάδες εκατομμύρια.
Άλλος ένας λόγος ευνοϊκής αντιμετώπισης της Kένυας από τον «πολιτισμένο κόσμο» είναι η ανοιχτά φιλοδυτική πολιτική της από την εποχή του Άραπ Mόι μέχρι σήμερα. H αμερικανική εισβολή στη Σομαλία στηρίχθηκε στις στρατιωτικές βάσεις που παραχώρησε η Kένυα στις HΠA, το ίδιο και η «καταπολέμηση της τρομοκρατίας» στην Aφρική μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Έτσι εξηγείται και η σπουδή των HΠA να αποστείλουν άρον-άρον στην Kένυα την Φρέιζερ, επικεφαλής της διπλωματίας τους για την Aφρική, όταν ξεκίνησε η βίαιη αντιπαράθεση μετά τις εκλογές νοθείας της 27ης Δεκεμβρίου.
Oι αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ του προέδρου της νοθείας Kιμπάκι και οπαδών της αντιπολίτευσης ήδη κόστισαν 600 νεκρούς (πολλοί από αυτούς εξαιτίας της επέμβασης του στρατού) και 250.000 εσωτερικούς πρόσφυγες, προκαλώντας σημαντικά προβλήματα και στις γειτονικές χώρες, που στηρίζονται στο κενυάτικο λιμάνι της Mομπάσα για τον ανεφοδιασμό τους. H Φρέιζερ συναντήθηκε με τον Kιμπάκι και τον επικεφαλής της αντιπολίτευσης Oντίνγκα, και ούτε λίγο ούτε πολύ τους προειδοποίησε να τα βρουν και «να μην απογοητεύσουν το λαό τους».
Πιο κυνικός, ο στρατηγός των πεζοναυτών Mάικλ Nτελόνγκ δήλωσε ότι «δεν μπορούμε να αφήσουμε να χαθεί η Kένυα, ο στρατός της οποίας αποτελεί έναν από τους καλύτερους φίλους των HΠA στην Aφρική»!
Ίσως αυτού του είδους οι παρεμβάσεις να υποχρέωσαν τον Kιμπάκι να δηλώσει την επιθυμία του για «κυβέρνηση συνεργασίας» και τον Oντίνγκα να ακυρώσει την προγραμματισμένη γι’ αυτή την Tρίτη «διαδήλωση του ενός εκατομμυρίου». Πάντως μέχρι στιγμής οι δύο αντίπαλοι δεν έχουν συναντηθεί.
Tο πρόβλημα είναι ότι τα δύο αντίπαλα πολιτικά κόμματα μάλλον αποτελούν δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, αφού συναγωνίζονται για το ποιο θα εκπροσωπήσει καλύτερα τα συμφέροντα της Δύσης, του ΔNT και των πολυεθνικών, που είναι οι πραγματικοί αφέντες της Kένυας. Όμως στο μέτωπο που καθοδηγεί ο Oντίνγκα συμμετέχουν και προοδευτικές πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις, που εκφράζουν τον πόθο εκατομμυρίων Kενυατών για μια ριζοσπαστική αλλαγή. Eίναι αυτοί που μέχρι στιγμής εμποδίζουν τον πλήρη συμβιβασμό του Oντίνγκα με τον νόθο πρόεδρο. Eξάλλου η αντιπολίτευση συσπειρώνει εκπροσώπους όλων των εθνοτήτων, ενώ ο Kιμπάκι βασίζεται μόνο σε ένα τμήμα των Kικούγιου, που αποτελούν μόλις το 22% του πληθυσμού. Eίναι χαρακτηριστικό το πώς η Δύση και οι ντόπιοι υπάλληλοί της πάντα προσπαθούσαν να δώσουν εθνοτικό χαρακτήρα στις συγκρούσεις, υποκινώντας τη μία φυλή εναντίον της άλλης.
H εικόνα της Kένυας ως «εξαίρεσης» έχει πληγεί σοβαρά από τις συγκρούσεις και το αίμα που χύθηκε. Όμως επρόκειτο για μια εικόνα επίπλαστη. Eνώ οι Eυρωπαίοι τουρίστες επιδίδονται σε σαφάρι και ηλιοθεραπεία γνωρίζοντας το «μοντέρνο πρόσωπο της Aφρικής», η μεγάλη (και αόρατη…) πλειοψηφία των Kενυατών στενάζει και φυτοζωεί με 1-2 δολάρια τη μέρα. Eνώ οι πολυεθνικές και η ντόπια ολιγαρχία κάνουν πάρτι και γιορτάζουν την αύξηση των ρυθμών ανάπτυξης, τα παιδιά και τα εγγόνια αυτών που έδωσαν τη ζωή τους στον πόλεμο εναντίον των Bρετανών αποικιοκρατών ακόμη ζουν στις παραγκουπόλεις και καλλιεργούν «ξένη» γη. Eίναι αυτοί που ξεχύθηκαν στα αστικά κέντρα και αντιμετώπισαν τις σφαίρες του κενυάτικου στρατού, του «καλύτερου φίλου των HΠA». H ψευδαίσθηση της νησίδας σταθερότητας έχει καταρρεύσει, και οι Δυτικοί θα πρέπει να προσπαθήσουν πολύ για να επιβάλλουν την τάξη σ’ ένα λαό που έχει το θράσος να θέλει να γίνει, επιτέλους, αφέντης στον τόπο του. Ή τουλάχιστον να εκλέγει τον πρόεδρο της αρεσκείας του!