Κόκκινη κάρτα σημαίνει “κόκκινη” εναλλακτική πολιτική πρόταση και προοπτική

Γιώργος Σαπουνάς (Αντικαπιταλιστική Πολιτική Ομάδα)

Και να που σήμερα, λίγο πριν την Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του Νοέμβρη, όλοι στον ΣΥΡΙΖΑ, ΣΥΝ, συνιστώσες και ανένταχτοι – ή σχεδόν όλοι, καθώς εξαιρείται σταθερά η Ανανεωτική Πτέρυγα του ΣΥΝ–, δηλώνουμε πως θέλουμε να είμαστε “μέλη ΣΥΡΙΖΑ”! Κι ενώ κανείς θα νόμιζε ότι μια τέτοια εξέλιξη υποδηλώνει σημαντικές συγκλίσεις σ’ ένα ευρύτατο τόξο συνιστωσών, τάσεων και ατόμων, στην πραγματικότητα βιώνουμε συνθήκες κρίσης του ΣΥΡΙΖΑ. Η μόνη ερμηνεία είναι πως το επίδικο δεν είναι γενικά η δημοκρατική λειτουργία και τα μέλη.

Το αίτημα για δημοκρατία και συμμετοχή δεν αφορά αποκλειστικά τον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι ένα αίτημα κοινωνικό, κραυγή διαμαρτυρίας και απαίτηση απέναντι σε μια κοινωνία που διαρκώς πολώνεται ταξικά σε περισσότερους και περισσότερο φτωχούς και λιγότερους και περισσότερο πλούσιους, Σ’ αυτό το αίτημα επιχειρούν να απαντήσουν τα κόμματα της αστικής διαχείρισης, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, εκλέγοντας την ηγεσία τους από την πιο πλατιά λαϊκή βάση (ελαχιστοποιώντας και υπερβαίνοντας ακόμη και την έννοια του μέλους).

Η Αριστερά οφείλει από τη μαρξιστική σκοπιά να δώσει μια διαφορετική νοηματοδότηση της έννοιας της δημοκρατίας και, ταυτόχρονα, την ουσιαστική απάντηση στο κοινωνικό αυτό αίτημα, προσδιορίζοντας το πολιτικό και ταξικό περιεχόμενο.

Η αιτία της σημερινής κρίσης του ΣΥΡΙΖΑ είναι πρωτίστως βαθιά πολιτική και στρατηγική παρά οργανωτική. Το οργανωτικό πρόβλημα είναι συνέπεια του πολιτικού, χωρίς αυτό να σημαίνει πως μέσα στην πολιτική αμηχανία δεν αποκτούν αναβαθμισμένο ρόλο οι πάσης φύσεως γραφειοκρατίες και μηχανισμοί.

Απέναντι στο πλήθος των οργανωτικών προτάσεων, πρέπει να συζητήσουμε για το πολιτικό περιεχόμενό τους, καθώς, ανάλογα με την απάντηση, αλλάζει και η ουσία της κάθε οργανωτικής πρότασης.

Το πολιτικό ζήτημα αφορά την αριστερή απάντηση στην κρίση. Πρόκειται για μια βασική επιλογή που απαιτεί την εξυπηρέτηση των αναγκών που γεννά η κρίση στην εργασία σε αντιπαράθεση με τις αντίστοιχες ανάγκες του κεφαλαίου. Μια επιλογή που αποσκοπεί να παίξει ρόλο στην ανατροπή των ταξικών και πολιτικών συσχετισμών. Πολιτικά συμπυκνώνεται πρωτίστως στη σχέση της ριζοσπαστικής Αριστεράς με τη σοσιαλδημοκρατία, καθώς αυτός ο πολιτικός χώρος παραδοσιακά διεκδικεί και απευθύνεται στα ίδια κοινωνικά ακροατήρια, πλην όμως στα πλαίσια ενός σχεδίου που κατά προτεραιότητα απαντά στα προβλήματα του κεφαλαίου.

Στην ιδρυτική συμφωνία του ΣΥΡΙΖΑ περιγράφεται ο ρόλος της νεοφιλελεύθερης σοσιαλδημοκρατίας και τονίζεται ξεκάθαρα πώς η πάλη ενάντια στον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό περνά από την απόρριψη της κεντροαριστεράς. Τι σημαίνουν όλα αυτά σήμερα, που το ΠΑΣΟΚ είναι αυτοδύναμο στην κυβέρνηση; Εποικοδομητική κριτική και ετεροκαθορισμός ή ξεκάθαρη διακριτή ταυτότητα, που οικοδομεί διαφορετική εναλλακτική προοπτική; “Προγραμματική αντιπολίτευση”, “αριστερή προγραμματική αντιπολίτευση”, “αριστερή κοινωνική και πολιτική αντιπολίτευση” και τι σημαίνουν όλ’ αυτά; Αυτή η συζήτηση επείγει τώρα και κρίνεται στα συγκεκριμένα: στο λιμάνι, στους συμβασιούχους, στο ασφαλιστικό, στην εργατική πολιτική, την αστυνομοκρατία κ.λπ. Οι διαφορετικές απόψεις και οι γραμμές που υπάρχουν μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ και μέσα στον ΣΥΝ πρέπει να ακουστούν ξεκάθαρα και να αντιπαρατεθούν.

Κάτι τέτοιο στο παρελθόν ήταν σαφές, παρά τις αντιφάσεις. Διατυπωνόταν με εκφράσεις όπως “αριστερή στροφή”, “αριστερή πλειοψηφία”, αντίθεση στην κεντροαριστερά. Ήταν η περίοδος κατά την οποία ο ΣΥΡΙΖΑ εξέπεμπε το πολιτικό σήμα της “μοναδικής αντιπολίτευσης” και χαρακτηρίστηκε από τις κορυφαίες στιγμές της: τον αγώνα για το άρθρο 16, τα 15 σημεία, τη στάση του το Δεκέμβρη. Ήταν η περίοδος κατά την οποία γινόταν ουσιαστική προσπάθεια αλλαγής των κοινωνικών, ταξικών και πολιτικών συσχετισμών (έστω και ως αποτέλεσμα της πίεσης του κινήματος), που στήριζε την κίνηση των “από κάτω” και, με τη σειρά της, άλλαζε τις συνειδήσεις, άλλαζε το περιεχόμενο της “διακυβέρνησης” και ως αποτέλεσμα μετέβαλλε τους πολιτικούς συσχετισμούς διεμβολίζοντας τη σοσιαλδημοκρατία. Η ριζοσπαστική, αντικαπιταλιστική άποψη είχε την ηγεμονία, και τα επεισόδια, όπως η μη καταψήφιση της Ευρωσυνθήκης από τους τέσσερις βουλευτές της Ανανεωτικής Πτέρυγας, αποτελούσαν ηχηρή υπενθύμιση της υφιστάμενης διαχωριστικής. Εδώ και κάποιους μήνες, η διαχωριστική έχει επανέλθει στη σχέση-αντίθεση μεταξύ ΣΥΝ και λοιπών συνιστωσών, όπως εξάλλου καταγράφεται και με τα δύο εισηγητικά κείμενα για την Πανελλαδική Συνδιάσκεψη.

Είναι σήμερα απολύτως απαραίτητο να ξεκαθαρίσει η πολιτική γραμμή στην κατεύθυνση μιας πολύ πιο ενεργής και επιθετικής αντιπολίτευσης προς το ΠΑΣΟΚ, που θα αναδεικνύει την ουσία της πολιτικής του. Αυτή αποκαλύπτεται καθαρά στο πεδίο της οικονομικής πολιτικής και της αντιμετώπισης της κρίσης: συμφωνία με τις στρατηγικές γραμμές της ΕΕ, με το Σύμφωνο Σταθερότητας, με την προτεραιότητα των κερδών έναντι των αναγκών. Εκεί ακριβώς πρέπει να στοχεύσει ο ΣΥΡΙΖΑ, στα ζητήματα της αναδιανομής (μισθοί, συντάξεις, έμμεσοι φόροι), στις εργασιακές σχέσεις, στην ανεργία, στο Σύμφωνο Σταθερότητας.

Το ξεκαθάρισμα των πολιτικών γραμμών είναι προϋπόθεση για να υπάρξει δημοκρατική λύση με πλειοψηφία και μειοψηφία. Εδώ βρίσκεται η ουσία: ο ΣΥΡΙΖΑ εκφωνεί και υλοποιεί μία γραμμή, την πλειοψηφική.

Έτσι απαντιέται και το ζήτημα του μέλους. Πρώτα απ’ όλα, είναι δικαίωμα του καθενός να είναι μέλος σ’ αυτόν το ΣΥΡΙΖΑ, εάν θέλει να είναι. Από κει και πέρα, καθώς η ταξική πάλη και το κίνημα είναι “στα κάτω του”, η ριζοσπαστική Αριστερά υποχρεούται να συνδράμει αποφασιστικά στην οργάνωση, την ανάταση και την πολιτικοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ, όχι μόνο μέσω της κεντρικής πολιτικής του τοποθέτησης, αλλά με την ενεργή συμμετοχή στην οικοδόμησή του. Άρα κατεύθυνση προς ενεργά μέλη κι όχι κατεύθυνση και αποδοχή μελών-παθητικών ψηφοφόρων. Όλα αυτά έχουν καίριες συνέπειες στο συνδικαλιστικό, στο αυτοδιοικητικό, στην τοπική δουλειά κ.λπ.

Εν τέλει, η εξωστρέφεια. Και μόνο αυτό το κριτήριο φτάνει. Θα πάμε σε καμπάνια εγγραφής μελών, ανοιχτή προς την κοινωνία και προπαγανδισμένη; Κάτι τέτοιο σημαίνει σαφές πολιτικό σχέδιο και αιχμές, γιατί το πλατύ εκλογικό και κοινωνικό ακροατήριο του ΣΥΡΙΖΑ δεν έλκεται πρωτίστως από οργανωτικές ρυθμίσεις, αλλά από την ξεκάθαρη εναλλακτική πολιτική πρόταση.

Ένας τέτοιος ΣΥΡΙΖΑ, με διακριτή ταυτότητα κεντρικά πολιτικά μα και εντός της κοινωνίας, στην οικοδόμηση του κινήματος, που θα διασφαλίζει ότι η πλειοψηφική γραμμή είναι αυτή που εκπέμπεται και υλοποιείται, μπορεί και πρέπει να αντιμετωπίσει το ζήτημα της επανίδρυσης και ενοποίησής του σε ενιαίο πολιτικό οργανισμό, με πλήρη και ουσιαστική δημοκρατία, βασισμένη στη συμμετοχή και την κρίση των μελών του.