Το σύνδρομο Ανάν και ο “νέος συνεταιρισμός”, της Γιάννας Χατζηγεωργίου

Γράμμα από την Κύπρο

Στη συνάντηση της 21ης Μαρτίου μεταξύ του προέδρου Δημήτρη Χριστόφια και του κατοχικού ηγέτη Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, πέρα από τη συμφωνία για άνοιγμα του οδοφράγματος της οδού Λήδρας, που είναι κλειστή από το 1963, αποφασίστηκε η συγκρότηση και λειτουργία των Ομάδων Εργασίας και των Τεχνικών Επιτροπών που θα προετοιμάσουν το έδαφος για απευθείας συνομιλίες, καθώς και η εκ νέου συνάντηση των δύο ηγετών σε 3 μήνες, που θα πραγματοποιηθεί για να αξιολογηθεί η πορεία των μέχρι τότε συζητήσεων στις επιτροπές και ομάδες εργασίας. Οι τομείς με τους οποίους θα ασχολούνται οι Ομάδες Εργασίας είναι: 1) θέματα διακυβέρνησης, 2) Ευρωπαϊκή Ένωση, 3) ασφάλεια και εγγυήσεις, 4) εδαφικό, 5) περιουσίες, 6) οικονομικά. Τα θέματα των Τεχνικών Επιτροπών αφορούν: 1) την πολιτιστική κληρονομιά, 2) την υγεία, 3) το περιβάλλον, 4) την εγκληματικότητα, 5) τη διαχείριση κρίσεων, 6) τα οικονομικά και το εμπόριο, 7) τα ανθρωπιστικά. Αν και οι συζητήσεις των τεχνικών επιτροπών και των ομάδων εργασίας βρίσκονται σε προκαταρτικά στάδια και παρά το γεγονός ότι το κλίμα χαρακτηρίζεται θετικό, οι ενδείξεις δεν είναι ενθαρρυντικές. Επί της ουσίας, οι διαφορές οδηγούν την κατάσταση σε αδιέξοδο. Η ελληνοκυπριακή πλευρά εμμένει πως η βάση της νέας προσπάθειας για λύση πρέπει να είναι η συμφωνία της 8ης Ιουλίου 2006 μεταξύ Παπαδόπουλου και Ταλάτ, δηλαδή η οριστική εγκατάλειψη του σχεδίου Ανάν. Πρόκειται, άλλωστε, για προεκλογική δέσμευση του Δ. Χριστόφια, την οποία δεν μπορεί να εγκαταλείψει. Αυτή εντάσσει την επιδιωκόμενη λύση στα πλαίσια της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, στην απόρριψη της επιδιαιτησίας και των διαπραγματεύσεων με χρονοδιαγράμματα, στον τερματισμό των εγγυητικών και επεμβατικών δικαιωμάτων της Τουρκίας, στην αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων και των εποίκων, στην επιστροφή των προσφύγων. Ωστόσο, η τουρκοκυπριακή πλευρά παραθέτει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων την επαναφορά του σχεδίου Ανάν. Η γενική επιδίωξη της τουρκοκυπριακής πλευράς είναι να αναγνωριστούν τα κατεχόμενα εδάφη σαν κυρίαρχο κράτος. Το θέμα της ασφάλειας, το περιουσιακό, το εδαφικό είναι ζητήματα αδιαπραγμάτευτα για την τουρκοκυπριακή πλευρά, καθώς εμμένει στη συνέχιση των τουρκικών εγγυήσεων, στην παραμονή των τουρκικών στρατευμάτων και των εποίκων και στην αποδοχή της επιδιαιτησίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι η σύσταση της ελληνοκυπριακής ομάδας εργασίας και της τεχνικής επιτροπής προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις για το ποιόν τους και για το ποια κατεύθυνση θα ακολουθούσαν, καθώς απαρτίζονται από υποστηρικτές του σχεδίου Ανάν.

"Το σύνδρομο Ανάν θα μας κατατρέχει και μετά τη λύση του Κυπριακού", δήλωσε ο πρόεδρος Δημήτρης Χριστόφιας, προσθέτοντας πως η επαναφορά της συζήτησης στο σχέδιο Ανάν δεν προσφέρει καμιά υπηρεσία στην προσπάθεια για λύση του προβλήματος. Η εικόνα που εκπέμπεται και η άρνηση των Τουρκοκυπρίων που μετέχουν στις επιτροπές να συζητήσουν εποικοδομητικά οδήγησε τον πρόεδρο Χριστόφια να ζητήσει συνάντηση με τον Ταλάτ στις 23 Μαΐου, για να εξεταστεί η μέχρι σήμερα πορεία των συζητήσεων στις τεχνικές επιτροπές και τις ομάδες εργασίας και να διαπιστωθεί αν όντως υπάρχει περιθώριο για έναρξη των διαπραγματεύσεων. Στη συνάντηση που έγινε δεν στάθηκε δυνατό να βρεθεί ημερομηνία έναρξης των απευθείας διαπραγματεύσεων μεταξύ Ταλάτ και Χριστόφια. Παρ’ όλα αυτά, κανονίστηκε νέα συνάντηση το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου, για να συζητηθεί η πρόοδος των ομάδων εργασίας και το πότε μπορεί να οριστεί ημερομηνία απευθείας διαπραγματεύσεων. Στο κοινό ανακοινωθέν τονίστηκε ότι: "Επαναβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους σε μια διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, όπως καθορίζεται σε σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Αυτός ο συνεταιρισμός θα έχει μία ομόσπονδη κυβέρνηση με μία διεθνή προσωπικότητα καθώς και ένα τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος και ένα ελληνοκυπριακό συνιστών κράτος, ίσου καθεστώτος".

Η τουρκοκυπριακή πλευρά θεωρεί δεδομένο ότι θα αρχίσουν οι απευθείας συνομιλίες το τρίτο δεκαήμερο του Ιουνίου, ανεξαρτήτως της προόδου στις επιτροπές, ενώ η ελληνική πλευρά θεωρεί πως η έναρξη του δευτέρου σταδίου της διαδικασίας θα εξαρτηθεί από το έργο που θα παραχθεί. Τα αποτελέσματα της συνάντησης προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις από τη μεριά της αντιπολίτευσης.

Ο Τ. Παπαδόπουλος μίλησε για κακή και δυσμενή εξέλιξη, αφού η αναφορά σε συνεταιρισμό, με τον οποίο θα δημιουργηθεί ομοσπονδιακή κυβέρνηση, δεν συνιστά ικανοποιητική βάση διαπραγμάτευσης. Όμως και άλλοι ηγέτες του ΔΗΚΟ και της ΕΔΕΚ διατύπωσαν ανησυχίες, διότι από το ανακοινωθέν απουσιάζουν οι φράσεις ότι η διζωνική ομοσπονδία θα έχει μία κυριαρχία και μία ιθαγένεια. Στο μεταξύ, οι Βρυξέλλες εμφανίζονται έτοιμες να εμπλακούν στις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού, στην περίπτωση αδιεξόδου, κάνοντας σχεδιασμούς για το ρόλο που θα διαδραματίσει η ΕΕ.

Γιάννα Χατζηγεωργίου