ΠΡΟΣΥΝΕΔΡΙΑΚΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ: ΤΟ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ

Το ιδεολογικό στοιχείο

Σε πολλές συζητήσεις σχετικά με τις κατευθύνσεις της ΚΟΕ, πολλοί σύντροφοι, αναφέρονται θετικά στην απαίτηση ενίσχυσης της ιδεολογικής δουλειάς. Είναι τόσες οι αναφορές στο ζήτημα αυτό που μας οδηγεί σε ορισμένες σκέψεις και ακόμα παραπέρα στην ανάγκη να κάνουμε ορισμένες διευκρινίσεις.

Πρώτα απ’ όλα, είναι ιδιαίτερα θετικό το γεγονός πως ολόκληρη η οργάνωση κατανοεί την ανάγκη αυτή και κυριολεκτικά «διψά» για ουσιαστικές απαντήσεις σε κρίσιμα ζητήματα, έχει αυξημένο ενδιαφέρον για πολλά ζητήματα, ρωτάει να μάθει κ.λπ.

Το δεύτερο που πρέπει να τονιστεί είναι από πού προέκυψε αυτή η ανάγκη και απαίτηση της οργάνωσης; Δύο είναι οι κύριοι τροφοδότες αυτής της ζήτησης. Ο πρώτος τροφοδότης είναι η ύπαρξη και ανάπτυξη ενός νέου κύκλου αγώνων σε ολόκληρο τον κόσμο. Τα βήματα που έγιναν τα τελευταία 5-7 χρόνια οδηγούν πολλούς αγωνιστές στο να ξανασκεφτούν ή να χρειάζονται περισσότερες απαντήσεις για πολλά ζητήματα.

Ο δεύτερος τροφοδότης είναι η ενεργός συμμετοχή στην πολιτική δράση και στις αντιστάσεις, η κατεύθυνση της ΚΟΕ να εμπλακεί ενεργητικά στη βάση μιας κεντρικής πολιτικής γραμμής σε ένα πλήθος από μικρά και κεντρικά μέτωπα. Όσο και αν υπήρχαν στοιχεία κυρίως πολιτικής παρέμβασης και πρακτικών αναγκών, εντούτοις αυτή η πείρα αποτελεί ένα γόνιμο υπόστρωμα για να αυξηθούν τα ερωτηματικά, να δυναμώσει η ανάγκη-απαίτηση πιο ουσιαστικών αναφορών, να μεγαλώσει το ενδιαφέρον για την ιδεολογική δουλειά.

Η σημερινή φάση ανάπτυξης της δραστηριότητάς μας απαιτεί μια πιο συστηματική και πιο προωθητική αντιμετώπιση των ιδεολογικών ζητημάτων και τούτο οδηγεί σε αποφάσεις και πρακτικές κατευθύνσεις για την ανταπόκριση της ΚΟΕ.

Πρέπει όμως να αποσαφηνίσουμε τι εννοούμε σαν ιδεολογική δουλειά γιατί μπορεί να υπάρχει σύγχυση σχετικά με το θέμα αυτό.

Στην πρώτη ανακοίνωση για τη διεξαγωγή του 2ου συνεδρίου –σκόπιμα– γινόταν αναφορά στο «ιδεολογικό στοιχείο» και παρατιθόταν μια φράση του Αντόνιο Γκράμσι σχετικά με αυτό: «Το ιδεολογικό στοιχείο συνίσταται στην κατανόηση των όρων που μέσα τους διεξάγεται η πάλη, των κοινωνικών σχέσεων που μέσα τους διεξάγεται η πάλη, των βασικών τάσεων που δρουν στο σύστημα αυτών των σχέσεων».

Επομένως το «ιδεολογικό στοιχείο» δεν συνίσταται στο ποιο ζήτημα αρέσει περισσότερο στον καθένα, ούτε αφορά μια διαδικασία μάθησης γνώσεων και ατέρμονων συζητήσεων. Αφορά μια συστηματική δουλειά μορφωτικής, γενικής εγκυκλοπαιδικής κατάρτισης, απόκτησης κριτηρίων, και σιγά σιγά τρόπου σκέψης, τέτοιων που να φωτίζει τις ανάγκες της πάλης που διεξάγουμε. Αν κάθε αγωνιστής κατανοήσει επαρκώς τους όρους μέσα στους οποίους διεξάγεται η πάλη, αν μπορεί να αναλύσει τις κοινωνικές σχέσεις που κυριαρχούν στην κοινωνία που ζούμε και αν διακρίνει τις βασικές τάσεις που είναι υπαρκτές και δρουν μέσα στο σύστημα των κοινωνικών σχέσεων, τότε έχουμε κάνει ένα τεράστιο άλμα προς τα μπρος. Αυτό το ιδεολογικό στοιχείο δεν είναι «επαναστατική θεωρία» αλλά δημιουργεί όρους για την κατάκτηση απαραίτητων εφοδίων που μπορούν να αναζωογονήσουν και τις θεωρητικές απαιτήσεις της πάλης.

Μια κομμουνιστική οργάνωση πρέπει να έχει ένα μίνιμουμ σχέδιο, έναν μίνιμουμ καταμερισμό, κάποιους θεσμούς και λειτουργίες που να προωθούν το «ιδεολογικό στοιχείο» ή την ιδεολογική δουλειά.

Στις «θέσεις» στο κεφάλαιο των κατευθύνσεων μπαίνουν ορισμένα συγκεκριμένα καθήκοντα σχετικά με τα καθήκοντα αυτά (θέσεις 21-24).

«Ο εξοστρακισμός της ιδεολογίας είναι ίσως η πιο σημαντική νίκη του καπιταλισμού. Μια νίκη που προστατεύει το μέλλον του. Αποτελεί μια νίκη που φροντίζεται πλέον και θεσμικά, ιστορικά, παιδαγωγικά. Η γνώση αποβάλλεται διαρκώς από την εκπαίδευση, η ιστορία σήμερα δεν παραχαράσσεται απλά, αλλά καταργείται γιατί δεν είναι αναγκαία και συμφέρουσα, η μόρφωση αντικαθίσταται από την εικόνα και την πληροφορία. Αυτός ο εξοστρακισμός της ιδεολογίας πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια της αριστεράς.

Όταν η ιδεολογία ήταν αποκομμένη από την πολιτική και από το καθημερινό σύστημα αρχών, αξιών, πρακτικών της κομμουνιστικής αριστεράς, όταν ιδεολογία σήμαινε μόνο βιβλία, τσιτάτα και ακαδημαϊσμό ή σήμαινε δογματισμό και αδιαφορία για οτιδήποτε καινούργιο προέκυπτε, όταν η ιδεολογία απομακρυνόταν από την επιστήμη και την ανατροπή, τότε η ιδεολογία κατά τη σύγχρονη –τα τελευταία 30 και πλέον χρόνια– αριστερά ήταν ο φτωχός συγγενής της όλης υπόθεσης “να αλλάξουμε τον κόσμο”».

Τα μέσα που έχουμε στα χέρια μας, οι λειτουργίες και οι «θεσμοί» που μπορούμε να ενεργοποιήσουμε είναι:

– H εφημερίδα «Αριστερά!», που αποτελεί το πιο έγκυρο, επίκαιρο, άμεσο, συνολικό, μόνιμο, ιδεολογικό και πολιτικό μας όπλο. Μόνιμο καθήκον είναι να τη διαδίδουμε, να μην υποταχθούμε στην ιδεολογία της πνευματικής οκνηρίας, του τέλους της πολιτικής και της ιδεολογίας.

– Οι εκδόσεις Α/συνεχεια, που πρέπει να κάνουν ένα βήμα μπροστά προς όφελος όλης της οργάνωσης, οφείλουν να παίρνουν πρωτοβουλίες τοποθέτησης ζητημάτων σε μαζική κλίμακα και με πλατιά απεύθυνση.

– Οι διεθνείς σχέσεις, που αποτελούν έναν ιδιαίτερα ευαίσθητο πολιτικό και ιδεολογικό τομέα της δουλειάς μας, όπου στο παρελθόν έχει αποδώσει πολύτιμους καρπούς. Καθήκον είναι η ενίσχυση και ουσιαστικοποίηση αυτού του τομέα.

– Οι σχολές που διοργανώνουμε (π.χ. Κερπινή αλλά και άλλες) αποτελούν κι αυτές χρήσιμες λειτουργίες για τον ιδεολογικό και πολιτικό εξοπλισμό των μελών της ΚΟΕ.

Παρόλο που πρέπει να ανταποκριθούμε σε ένα πολυεπίπεδο μέτωπο ιδεολογιών, δηλαδή να διεξάγουμε μια πάλη σε πολλά μέτωπα (κριτική όλων των πλευρών του καπιταλισμού και των κοινωνικών σχέσεων που αυτός αναπαράγει, ποικίλα ιδεολογικά ρεύματα και μόδες κ.λπ.) είναι απαραίτητο να δώσουμε έμφαση σε ορισμένα ζητήματα. Σύμφωνα με τις «θέσεις», αυτά είναι:

α) Παγκοσμιοποίηση, εθνικό κράτος, αντιθέσεις στο σύγχρονο κόσμο.

β) Αριστερή πολιτική στην ΕΕ. Μέτωπα, συμμαχίες, αντιπαραθέσεις.

γ) Κράτος στο σύγχρονο καπιταλισμό. Οι κοινωνικές αντιθέσεις.

δ) Η ελληνική κοινωνία και οικονομία.

ε) Τι κρατάμε και τι όχι από τις προηγούμενες επαναστατικές απόπειρες.

στ) Σημεία ιδεολογικής και πολιτικής αντιπαράθεσης με τις δυνάμεις της ελληνικής αριστεράς.

Με αυτές τις εκτιμήσεις, αυτές τις προτεραιότητες, με αυτά τα μέσα και με αυτούς τους «θεσμούς», προσπαθούμε να ανταποκριθούμε στην ανάγκη της ιδεολογικής δουλειάς και να εκμεταλλευτούμε κάθε γεγονός, κάθε ευκαιρία για να προωθήσουμε τα καθήκοντα που απορρέουν από το «ιδεολογικό στοιχείο», όπως το όρισε ο Γκράμσι.