Πραγματική απειλή η νέα γρίπη, του Δημήτρη Υφαντή

Είναι πλέον σαφές ότι ο ιός της νέας γρίπης δεν θα διαψεύσει τις εκτιμήσεις για τη ραγδαία μετάδοσή του παγκόσμια. Δεν επαναλαμβάνεται η εξέλιξη της γρίπης των πουλερικών και του αναπνευστικού συνδρόμου SARS, όπου παρά τα θανατηφόρα κρούσματα δεν επιβεβαιώθηκαν οι φόβοι για ανεξέλεγκτη επέκταση με χαρακτήρα πανδημίας.

Αυτό είναι ακριβώς που συμβαίνει με τη νέα γρίπη. Ο χαρακτήρας της πανδημίας είναι πλέον γεγονός, σύμφωνα με τις πιο επίσημες εκτιμήσεις του παγκόσμιου οργανισμού υγείας. Ο ιός μεταδίδεται σπάζοντας τα φράγματα όσων είχαν αρχικά χαρακτηριστεί “ειδικές ομάδες”. Όσοι προσβάλλονται όλο και συχνότερα δεν προέρχονται από αεροπορικά ταξίδια στην αμερικάνικη ήπειρο, δεν έχουν έρθει σε επαφή με τέτοιους ταξιδιώτες. Η νόσος έχει “ξεφύγει” όσον αφορά τη μεταδοτικότητά της και διασπείρεται πλατιά στην κοινότητα του γενικού πληθυσμού.

Αυτό είναι το πρώτο δεδομένο της νέας κατάστασης που έχει διαμορφωθεί. Το δεύτερο δεδομένο ή μάλλον ενδεχόμενο και απειλή: Όλο και συχνότερα αναφέρονται οι ειδικοί λοιμωξιολόγοι και επιδημιολόγοι στην περίπτωση να μεταλλαχθεί ο ιός σε νέο, πιο επιθετικό, στέλεχος για δύο λόγους. Είτε λόγω της ανεξέλεγκτης και αδικαιολόγητης χρήσης των αντιικών φαρμάκων, καθώς σήμερα έχουμε κατά κανόνα μία ήπια μορφή που απαιτεί απλά μέσα αποθεραπείας στο σπίτι, χωρίς ιδιαίτερες φαρμακευτικές και ιατρικές παρεμβάσεις. Είτε λόγω της “συνάντησης” του στελέχους Η1Ν1 με τις κοινές εποχικές εξάρσεις της γρίπης, τους φθινοπωρινούς μήνες, και της ανταλλαγής γενετικού υλικού με τα ήδη συνήθη στελέχη που κάθε χρόνο προσβάλλουν μαζικά τον πληθυσμό. Θα έχουμε άραγε νέο, ανθεκτικό στα αντιικά φάρμακα και, το κυριότερο, πιο επικίνδυνο, πιο ισχυρό παθογόνο και με μεγαλύτερη συχνότητα θανατηφόρο στέλεχος; Θεωρείται πιθανό! Και, βέβαια, είναι λογικό το ερώτημα: Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, ποια θα είναι η αποτρεπτική αξία του εμβολίου, που τώρα παράγεται σε τεράστιες ποσότητες;

Τα μέτρα

Έχουμε γράψει ξανά και ξανά ότι σε ένα σύστημα υγείας που στενάζει στην κυριολεξία σε κάθε συνήθη εποχιακή έξαρση της κοινής γρίπης μόνο σαν εφιάλτης θα πρέπει να αντιμετωπίζεται το ενδεχόμενο μιας μαζικής υγειονομικής κοινωνικής κρίσης. Το ενδεχόμενο είναι εφιαλτικό, αλλά δυστυχώς, με βάση τα δεδομένα, δεν μπορεί να αποκλειστεί. Ο υπουργός Υγείας, γνωρίζοντας πολύ καλά τα πραγματικά στοιχεία της πολιτικής του, επαναλαμβάνει αυτό που ξέρει να κάνει καλύτερα από τον καθένα: ωραία καθησυχαστικά λόγια. Όπως λόγια ήταν οι 4.500 προσλήψεις νοσηλευτών και οι 2.000 προσλήψεις ιατρών. Τα κενά στο ΕΣΥ είναι τεράστια, την ίδια στιγμή που τα ιδιωτικά μεγαθήρια ανακοινώνουν προκλητικές αυξήσεις κερδών. Σήμερα, μπροστά στον κίνδυνο πανδημίας από ένα μεταλλαγμένο και πιο επικίνδυνο στέλεχος της νέας γρίπης, μόνο το δημόσιο σύστημα υγείας μπορεί να αποτελέσει ασπίδα προστασίας του πληθυσμού. Εξαγγέλλονται μαζικοί εμβολιασμοί και δημιουργία κέντρων εμβολιασμού, όταν κάθε ευρώ για τις κοινωνικές δαπάνες περνάει από το μικροσκόπιο της πολιτικής περικοπών της ΕΕ, που σάλπισε και πάλι σκληρή λιτότητα στην καρδιά της κρίσης. Και βέβαια δεν υπάρχει καμία προοπτική ανάπτυξης του πρωτοβάθμιου δικτύου υγείας, που θα ανακούφιζε τα μεγάλα νοσοκομεία από την αυξημένη ζήτηση υπηρεσιών και θα μπορούσε να στηρίξει τις τοπικές κοινότητες και τις γειτονιές με την αλληλεγγύη, την πρόληψη και την ουσιαστική και υπεύθυνη ενημέρωση.

Τι απαιτείται:

• Ενίσχυση του δημόσιου συστήματος υγείας με γενναία αύξηση της χρηματοδότησης και μαζικές προσλήψεις άμεσα.
• Οργάνωση, στα πλαίσια του ΕΣΥ, του πρωτοβάθμιου δικτύου με αστικά κέντρα υγείας στους δήμους και στις γειτονιές.
• Άμεσα, με πρωτοβουλία των δήμων και κινήσεων πολιτών, να στηριχτούν οι αδύναμες ομάδες του πληθυσμού, που θα είναι και οι πιο εκτεθειμένες στην περίπτωση επικίνδυνης πανδημίας. Οι μετανάστες θα ενταχθούν στα προγράμματα εμβολιασμού; Θα παραμείνουν ανοιχτές πηγές μόλυνσης οι ανθρώπινες χωματερές, τα γκέτο, όπου στοιβάζονται αυτοί οι άνθρωποι, από τις κρατικές πολιτικές του ρατσισμού και της περιθωριοποίησης;
• Η αλληλεγγύη και η αλληλοβοήθεια θα είναι η λύση, και όχι ο στιγματισμός, η απομόνωση, οι πολιτικές καραντίνας και επιβολής μαζικής πειθαρχίας, εκφοβισμού και ελέγχου.
• Ολοκληρωτικός εθνικός και κρατικός έλεγχος στα φάρμακα και τα εμβόλια. Άμεση κατάργηση της μονοπωλιακής “πατέντας” που χαρίζει μυθικά, αστρονομικά κέρδη στις πολυεθνικές του φαρμάκου, που εκμεταλλεύονται ληστρικά τα πιο μύχια δικαιώματα πάνω στη ζωή και στο θάνατο.
• Τέλος, ορισμένοι –όχι μικροί σε σημασία– προβληματισμοί: Πόσο να (μην) ανησυχούμε για την ασφάλεια του εμβολίου, όταν στο παρελθόν σημειώθηκαν μαζικά σοβαρές παρενέργειες και θάνατοι από τους εμβολιασμούς κυρίως και όχι από τους ίδιους τους ιούς; Θα ευαισθητοποιήσει άραγε η τωρινή επιδημία ενάντια στην κυνική, σιωπηλή, εγκληματική καταδίκη από τους ισχυρούς της Δύσης, του τρίτου κόσμου στη γενοκτονία από τα διαρροϊκά σύνδρομα, τη φυματίωση και το AIDS; Θα μπουν επιτέλους φραγμοί στην ολέθρια για τη δημόσια υγεία και την οικολογική ισορροπία επέκταση των γιγάντιων μονάδων βιομηχανικής κτηνοτροφίας, εκεί όπου επωάζονται τα νέα στελέχη επικίνδυνων μικροοργανισμών;

Δημήτρης Υφαντής