Πολιτική κρίση και γεωπολιτικές αναταράξεις, του Ρούντι Ρινάλντι

Οι πολύπλευρες διαστάσεις της υπόθεσης Μεϊμαράκη

Στη χώρα μας, με το επιβεβλημένο ειδικό καθεστώς επιτήρησης, βρισκόμαστε μπροστά σε μια πολιτική κρίση που τείνει να γίνει καθολική και η οποία διαπερνά όλα τα πεδία του πολιτικού συστήματος. Αυτό συμβαίνει για δύο κυρίως λόγους.

Πρώτα απ’ όλα, διότι δεν σταθεροποιείται το αστικό μπλοκ μνημονιακών και τροϊκανών δυνάμεων. Αν και η συμφωνία των τριών κομμάτων που στηρίζουν τον Σαμαρά δίνει στην κυβέρνηση ευρύτατη κοινοβουλευτική πλειοψηφία -όπως και στην περίπτωση του Γ. Παπανδρέου- δεν μπορεί να περάσει εύκολα τα πακέτα της μνημονιακής πολιτικής και οι τριγμοί είναι έντονοι. Το σκάνδαλο με τον Μεϊμαράκη δεν είναι μια απλή υπόθεση, έχει πολύπλευρες διαστάσεις που πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν.

Δεύτερον, είναι ο ρόλος, η έκταση του λαϊκού παράγοντα, της ριζοσπαστικοποίησης, της οργής και της αντίδρασης που δεν κοπάζουν αλλά προχωρούν στους δικούς τους δρόμους. Δημιουργούνται ρηγματώσεις που παρά τις αδυναμίες και τις καθυστερήσεις, εντάσσουν την Ελλάδα σε τροχιά μετάβασης προς την μετατροϊκανή εποχή, εξού και ο φόβος των συστημικών δυνάμεων για «κοινωνική και πολιτική αποσταθεροποίηση» στη χώρα. Στην Ελλάδα υπάρχει ένα πλατύ κοινωνικό (αλλά και πολιτικό, αφού καταγράφεται και επιδρά άμεσα στην πολιτική συγκυρία) υποκείμενο βάσης, στο οποίο εντάσσονται ο ριζοσπαστισμός, το συγκλίνων κοινωνικό μπλοκ που θίγεται από το Μνημόνιο, οι κάθε είδους πρωτογενείς κοινωνικές αντιστάσεις κ.λπ. Από την άλλη, υπάρχει ένα πολιτικό υποκείμενο (κυρίως γύρω από τον ΣΥΡΙΖΑ) που προβάλλει ως εναλλακτική λύση στα αδιέξοδα και συναντιέται -παρά τις καθυστερήσεις του- με το ριζοσπαστισμό, όρος που δημιουργεί προϋποθέσεις για τη δημιουργία ενός πολιτικού ρεύματος στήριξης της μετάβασης. Αυτή η συνάντηση είναι που διαμορφώνει τα ειδικά χαρακτηριστικά της πολιτικής ρευστότητας, όπως αυτά αφορούν το λαϊκό παράγοντα.

 

Η υπόθεση Μεϊμαράκη

Μια κυριακάτικη εφημερίδα, ένας έγκυρος δημοσιογράφος προβαίνουν σε μια αποκάλυψη που βρίσκει τρεις πρωτοκλασάτους υπουργούς της Δεξιάς, μεταξύ των οποίων και το νυν πρόεδρο της Βουλής, αναμεμειγμένους σε υπόθεση ξεπλύματος μαύρου χρήματος και κομπίνες ύψους 10 δισ. ευρώ.

Η αποκάλυψη γίνεται λίγες μέρες πριν ψηφιστεί το πακέτο μέτρων που ζητά η τρόικα και δύο βδομάδες αφότου ο Αν. Σαμαράς δήλωσε πλήρη υπακοή στα γερμανικά σχέδια, κάνοντας μια μεγάλη στροφή.

Η αποκάλυψη αυτή «ρίχνει λάδι στη φωτιά» σε μια στιγμή που εμφανίζονται ολοένα και μεγαλύτερες διαφωνίες ανάμεσα σε ΔΝΤ και Ε.Ε. για τον τρόπο που θα αντιμετωπιστούν τα ζητήματα της κρίσης και, μάλιστα, σε μια περίοδο που έχει φουλάρει το γερμανικό σχέδιο για τη αναμόρφωση της Ευρώπης.

Έρχεται σε μια στιγμή που η αντιπαράθεση ανάμεσα σε ΗΠΑ και Γερμανία έχει πάρει ιδιαίτερες διαστάσεις και μετά από επανειλημμένες προτροπές – παρεμβάσεις των ΗΠΑ ιδιαίτερα για το πρόβλημα της ελληνικής κρίσης.

Η πλευρά Σαμαρά έχει διατυπώσει έμμεσα και άμεσα δύο θέσεις: πρώτον, ότι υπάρχει ένα σχέδιο αποσταθεροποίησης και δεύτερον ότι αυτά προκαλούνται από το «λόμπι της δραχμής». Αφήνει, δηλαδή, να εννοηθεί ότι βρίσκεται στο επίκεντρο μιας συντονισμένης επίθεσης, χωρίς φυσικά να κατονομάζει κανέναν ανοικτά.

Επιπλέον, η υπόθεση Μεϊμαράκη σκάει σε μια στιγμή που γίνονται σημαντικές ανακατατάξεις στην περιοχή μας και τα «σκάγια» φτάνουν ώς τη χώρα μας. Δημιουργούνται νέα τόξα και νέες συμμαχίες, κυρίως στη βάση των αλλαγών στη Β. Αφρική και τη Μέση Ανατολή.

Ένα πρώτο «διάβασμα» της υπόθεσης Μεϊμαράκη μπορεί να οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι η βρομιά και η δυσοσμία είναι τόσο εκτεταμένες, που οποιαδήποτε στιγμή μπορούν να βγούνε τέτοια σκάνδαλα στην φόρα. Ένα πιο προσεκτικό διάβασμα, όμως, δεν μπορεί να μην επισημάνει την πιθανή σύνδεση, εξυπηρέτηση πιο γενικών σχεδιασμών και ανακατατάξεων.

Αν ο Σαμαράς τύχαινε της στήριξης όλων των δυναμικών κέντρων, αν δεν υπήρχαν κινήσεις και μεθοδεύσεις από δυνάμεις άλλες και μάλιστα ισχυρές, αν δεν υπήρχε ο γεωπολιτικός χορός, τότε το πιο πιθανό θα ήταν να μη γίνει καθόλου η αποκάλυψη ή να γίνει πιο έμμεσα, μετά την ψήφιση των μέτρων, κάποια άλλη στιγμή κ.λπ. Η δεοντολογία που επικαλείται η εφημερίδα δεν είναι πειστικός λόγος σε μια στιγμή που η χώρα βρίσκεται μπροστά στο χείλος της καταστροφής.

Για να το πούμε πιο καθαρά: ο πολιτικός έλεγχος μιας νευραλγικής περιοχής, σε μια στιγμή μεγάλης γεωπολιτικής αστάθειας και ρευστότητας αποκτά πρώτιστη σημασία για τους μεγάλους παίκτες. Αν το Μνημόνιο ήταν και είναι μια κατακτητική πολιτική, κι αν μέσα από αυτό προκαλείται η αποικιοποίηση της χώρας, το ποιος θα κυριαρχήσει στην περιοχή δεν είναι λυμένο, ούτε αποφασισμένο.

Επομένως, μια υπόθεση σαν αυτή του Μεϊμαράκη μπορεί να αποδειχθεί μοχλός για ευρύτερες ανακατατάξεις που, ασφαλώς, ξεπερνούν κατά πολύ τις κριτικές για το ύφος, το επίπεδο και τις διαπλοκές του «κυρίου προέδρου της Βουλής».

 

Γεωπολιτική ρευστότητα της περιοχής

Ο πόλεμος στη Συρία και η έκβασή του θα σημαδέψει όλη την περιοχή. Η Τουρκία με ανοιχτά ενεργητική ανάμειξη στη συριακή κρίση, νιώθει άμεσα μια πρώτη πίεση από την ανάδυση με ένταση του κουρδικού ζητήματος και είναι πιθανό να αναγκαστεί να δει ένα κουρδικό κράτος στα νοτιοανατολικά σύνορά της. Αυτό την οδηγεί στο να ζητήσει ανταλλάγματα στην περιοχή του Αιγαίου (όπου ήδη κλιμακώνει τις κινήσεις της) ή στην περιοχή της Θράκης.

Παράλληλα, στην περιοχή δημιουργείται η σύγκλιση Ισραήλ, Κύπρου, Ελλάδας (με τις ευλογίες των ΗΠΑ) και σαν αντιστάθμισμα στη γερμανική-ευρωπαϊκή πολιτική. Η σύγκλιση αυτή έχει οικονομικά συμφέροντα, στρατιωτική συνεργασία και επιδρά στην πολιτική σκηνή. Στην Κύπρο, συμβαίνει το παράδοξο να συμμαχεί το κόμμα του μακαρίτη Παπαδόπουλου με τον εκπρόσωπο του σχεδίου Ανάν κ. Αναστασιάδη στις επόμενες προεδρικές εκλογές, ενώ η Κύπρος είναι και αυτή εντός Μνημονίων και νεοφιλελεύθερων πολιτικών.

Μια πιθανή έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, θα φέρει αναταράξεις στην πολιτική ζωή του τόπου. Πώς προετοιμάζονται για αυτήν την περίπτωση οι μεγάλοι παίκτες; Τι σχεδιασμούς έχουν;

 

Σαν συμπέρασμα

Οδεύουμε με γοργούς ρυθμούς σε μια πανεθνική κρίση. Κρίση που θα αγκαλιάσει όλους τους τομείς και θα έχει ως επίδικο την ίδια την υπόσταση της χώρας.

Οι γεωπολιτικές αντιθέσεις που μας περιβάλλουν και μας διαπερνούν ως χώρα, οι αντιπαραθέσεις μεγάλων και ενδιάμεσων δυνάμεων στην περιοχή, θα αναδείξουν όλα τα δύσκολα προβλήματα με τα οποία θα βρεθεί αντιμέτωπη οποιαδήποτε πολιτική μετάβασης.

Η προετοιμασία του πολιτικού και κοινωνικού υποκειμένου-κινήματος για τα ζητήματα και διλήμματα είναι παραπάνω από αναγκαία. Ο στρουθοκαμηλισμός και η άρνηση της πραγματικότητας, οι ιδεοληψίες, τα στερεότυπα δεν έχουν καμία θέση. Δεν προάγουν αλλά βλάπτουν τη λαϊκή υπόθεση.

 

Άρθρο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Δρόμος της Αριστεράς, 29/9/2012.