Πανελλαδική Σύσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ: Το στοίχημα μπορεί να κερδηθεί

Πανελλαδική Σύσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ: Το στοίχημα μπορεί να κερδηθεί

1. Ο κοινωνικός ΣΥΡΙΖΑ και οι απουσίες

Το ΠΣ του ΣΥΡΙΖΑ έγινε σε μια αναμφισβήτητα δύσκολη στιγμή για το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ. Γι’ αυτό και είναι ιδιαίτερα σημαντική η συμμετοχή πολλών εκατοντάδων ανθρώπων απ’ ολόκληρη την Ελλάδα. Μια συμμετοχή που, φυσικά, δεν έφτασε εκείνη της 1ης Πανελλαδικής Σύσκεψης, που έγινε στον ίδιο χώρο. Αλλά ήταν τέτοια, ποσοτικά και ποιοτικά, που επιβεβαίωσε ότι ο κοινωνικός ΣΥΡΙΖΑ υπάρχει, αγωνιά και αγωνίζεται για έναν “άλλο ΣΥΡΙΖΑ”. Το τονίζουμε αυτό, γιατί ορισμένες πτέρυγες είχαν σαφώς επενδύσει στην αποτυχία του ΠΣ. Θα τους άρεσε μια άμαζη και διαλυτική διαδικασία, ώστε να μιλήσουν μετά για έλλειψη προοπτικής του εγχειρήματος.

Τα στελέχη της Ανανεωτικής Πτέρυγας (αναφερόμαστε στον ηγετικό κύκλο βουλευτών και στελεχών) απουσίασαν παντελώς από το ΠΣ – πράγμα που κριτικαρίστηκε από πολλές τοποθετήσεις. Και όχι μόνο αυτό, αλλά έκαναν παράλληλα δηλώσεις στα ΜΜΕ, επαναλαμβάνοντας τη γραμμή της ανάγκης για “μεγάλη πολιτική στροφή”. Ενώ με τη λήξη των εργασιών του ΠΣ έβγαλαν ανακοίνωση, με την οποία ασκούσαν έντονη κριτική στο ΣΥΡΙΖΑ. Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν αυτό –δηλαδή, εκλέγομαι ή διορίζομαι σε δημόσιες θέσεις με ένα σχηματισμό, τον οποίο επικρίνω διαρκώς και δημόσια, ενώ απαξιώνω τις εσωτερικές του διαδικασίες και αδιαφορώ για τη γνώμη της βάσης– εκφράζει τη “δημοκρατική κουλτούρα” των συγκεκριμένων στελεχών της ΑΠ.

2. Δημιουργική αγωνία για το μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ και η συνείδηση ΣΥΡΙΖΑ

Όπως φάνηκε από τη συζήτηση στο ΠΣ, το κύριο ζήτημα που απασχολεί τη μεγάλη πλειοψηφία του κόσμου του ΣΥΡΙΖΑ είναι αν και με ποιους τρόπους μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να ξεπεράσει την τωρινή κρίση. Δεν έχουν πειστικότητα οι καθησυχαστικές δικαιολογίες για το εκλογικό αποτέλεσμα. Κανένας δεν πιστεύει ότι το εκλογικό αποτέλεσμα απηχεί τις πραγματικές δυνατότητες, αλλά παράλληλα όλοι φοβούνται ότι η κρίση μπορεί να βαθύνει. Έτσι, το ερώτημα που απασχολεί ευρύτατα είναι τι μπορεί και πρέπει να γίνει σήμερα. Γι’ αυτό υπήρξαν πολλές, πάρα πολλές εκκλήσεις και πρακτικές προτάσεις, που δείχνουν ότι μπορεί η κρίση να ξεπεραστεί με έναν ουσιαστικό τρόπο, διορθώνοντας τις λαθεμένες ιεραρχήσεις και τις ξεπερασμένες λειτουργίες. Μπορούμε να μιλήσουμε για μια δημιουργική αγωνία της βάσης του όλου ΣΥΡΙΖΑ. Και για την πρώτη, πρωτόλεια έκφραση μιας (όπως έχει αποκληθεί) συνείδησης ΣΥΡΙΖΑ.

3. Η πολιτική αδυναμία της ηγεσίας του ΣΥΝ

Αρνητική εντύπωση σε πολύ κόσμο έκαναν οι τοποθετήσεις των κεντρικών στελεχών της αριστερής πλειοψηφίας του ΣΥΝ. Κι αυτό γιατί, πρώτον, δεν υπήρξε αυτοκριτική και, δεύτερον, δεν υπήρξαν προωθητικές προτάσεις για το αύριο του ΣΥΡΙΖΑ. Στο ερώτημα για το πώς φτάσαμε σε μια σοβαρή κρίση και τι πρέπει να γίνει για ξεπεραστεί η “πιο μεγάλη συνιστώσα”, διά των κεντρικών εκφραστών της, παρουσιάζει ένα μεγάλο κενό, που δεν συνάδει με τη διακήρυξη ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί “στρατηγική επιλογή”.

Δεν πείθει η τοποθέτηση ότι υπήρξε καταστροφική διαχείριση του εκλογικού αποτελέσματος, αποφεύγοντας την απάντηση στο ερώτημα τι οδήγησε στο εκλογικό αποτέλεσμα και προσπαθώντας να αποδοθεί η εκλογική ήττα στη “συντηρητικοποίηση της κοινωνίας”.

Δεν πείθει το “ισχυρός ΣΥΝ για ισχυρό ΣΥΡΙΖΑ”. Το αντίστροφο ακριβώς ισχύει. Μέσα από την ισχυροποίηση και την κατοχύρωση του ΣΥΡΙΖΑ υπήρξε και η ισχυροποίηση των συνιστωσών του. Σήμερα, όμως, έχουμε την εξαγωγή προβλημάτων του ΣΥΝ στο ΣΥΡΙΖΑ, τη μη τήρηση από το ΣΥΝ των αποφάσεων του ΣΥΡΙΖΑ (γραφείο Τύπου, πλουραλιστική έκφραση στα ΜΜΕ, νομαρχιακή συγκρότηση, πανελλαδικό περιοδικό) και την ανοικτή και δημόσια αντιπαράθεση με το ΣΥΡΙΖΑ ορισμένων στελεχών της ΑΠ.

Δεν πείθει το επιχείρημα ότι η αιτία της κρίσης βρίσκεται στις σχέσεις Αλαβάνου-Τσίπρα και ότι το πρώτο πράγμα που πρέπει να γίνει είναι η άμβλυνση των μεταξύ τους προβλημάτων. Δεν μπορεί να προσεγγίζεται το ζήτημα αυτό χωρίς να εξετάζονται οι διαφορετικές πολιτικές γραμμές που υλοποιήθηκαν και υλοποιούνται από τα συγκεκριμένα στελέχη. Αλλιώς, φτάνουμε σαν ΣΥΡΙΖΑ να εξαρτιόμαστε από ευχολόγια.

Δεν πείθει η άποψη ότι το πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται στο έλλειμμα πολιτικών επεξεργασιών (π.χ. για τους μετανάστες). Πιθανά κάτι τέτοιο να ισχύει, αλλά αυτό είναι μικρό πρόβλημα μπροστά στο σοβαρό ζήτημα που ξεκινά από το εσωτερικό του ΣΥΝ και αφορά την κεντρική πολιτική γραμμή. Δεν μπορεί να προβάλλεται στα ΜΜΕ από συγκεκριμένα στελέχη της ΑΠ μια γραμμή σύγκλισης με την κεντροαριστερά σε μια ολόκληρη περίοδο, γραμμή που μπορεί να μην αποτελεί θέση του ΣΥΡΙΖΑ αλλά, όταν εκφέρεται από εκλεγμένους –διορισμένους από το ΣΥΡΙΖΑ– θολώνει το πολιτικό στίγμα του ΣΥΡΙΖΑ. Τα στελέχη του ΣΥΝ μπορεί να επιχειρούν να παρακάμψουν το ζήτημα υπερπροβάλλοντας δευτερεύοντα ζητήματα. Αλλά αυτή δεν είναι η τακτική της στρουθοκαμήλου;

Δεν πείθει, ακόμη, η άποψη του ΣΥΝ για “δημοκρατική εμβάθυνση του ΣΥΡΙΖΑ”. Ποιο το περιεχόμενο αυτής της τόσο θολής έκφρασης; Πώς μπορεί να υπάρξει “δημοκρατική εμβάθυνση”, όταν ισχύει η αποστροφή του προέδρου του ΣΥΝ “ούτε κάρτες ούτε μέλη”;

Συμπερασματικά, γίνεται αντιληπτός ο προσανατολισμός της ηγεσίας του ΣΥΝ στο “χαλαρό ΣΥΡΙΖΑ”, ένα σχήμα εκλογικής διάσωσης του ΣΥΝ. Σχήμα που μπορεί να εξασφαλίζει την αναπαραγωγή μηχανισμών, εξαρτημένων από το όριο του 3%, αλλά ουδόλως συγκινεί τον κοινωνικό ΣΥΡΙΖΑ, τον κόσμο της Αριστεράς, τον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ, ανεξάρτητα από την ένταξή του ή μη σε συνιστώσες.

Δεν τα γράφουμε αυτά για στείρα αντιπολίτευση προς το ΣΥΝ. Αντίθετα, χρειάζεται ένας ΣΥΝ χρήσιμος στο ΣΥΡΙΖΑ και με ξεκάθαρη (και εφαρμοζόμενη στην πράξη) στάση απέναντι στο ΣΥΡΙΖΑ, με βάση το “κεκτημένο” του ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά, αν δεν μπορεί να υπάρξει ένας τέτοιος ΣΥΝ, τότε πρέπει να υπάρξει αποφασιστικότητα για τη συνέχιση του ΣΥΡΙΖΑ.

4. Η αυτοκριτική και ο ηγεμονισμός

Είναι θετικό ότι, έστω και σε περιορισμένο βαθμό, υπήρξε αυτοκριτική. Αυτοκριτική ήταν η τοποθέτηση της ΚΟΕ (δημοσιεύεται στις ιστοσελίδες www.koel.gr και www.syriza.gr). Αυτοκριτική ήταν και η τοποθέτηση του Αλ. Αλαβάνου. Το σημειώνουμε γιατί αυτό λειτουργεί διαπαιδαγωγητικά, δημιουργεί πολιτικά κριτήρια, μας συνδέει με τις πιο γόνιμες παραδόσεις της Αριστεράς.

Αυτή η στάση βρίσκεται στον αντίποδα της λογικής και της πρακτικής του ηγεμονισμού. Στηρίζει το αξιακό πλαίσιο του ΣΥΡΙΖΑ, που είχε τρωθεί και από τη διαμάχη για τη σειρά των ευρωβουλευτών του ΣΥΝ αλλά και από τη διατύπωση των “δικαιωμάτων” του ΣΥΝ πάνω στο ΣΥΡΙΖΑ – όταν ο πρόεδρος του ΣΥΝ μίλησε για το δικαίωμα του ΣΥΝ να υπάρχει η λέξη “Συνασπισμός” στον τίτλο του ΣΥΡΙΖΑ και ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ να είναι ο πρόεδρος του ΣΥΝ. Στο ΠΣ υπήρξε μια καταιγιστική απάντηση του Μανώλη Γλέζου απέναντι στα δικαιώματα αυτά. Έκανε έντονη κριτική στον ηγεμονισμό και ζήτησε από το ΣΥΝ, με δική του πρωτοβουλία, να αλλάξει η πρώτη λέξη του ΣΥΡΙΖΑ από ΣΥνασπισμός σε ΣΥνεργασία.

5. Η όσμωση και η ευχάριστη έκπληξη

Ένα νέο στοιχείο αναδείχθηκε μέσα από το ΠΣ: Η όσμωση στη βάση του ΣΥΡΙΖΑ, που αφορά δυναμικό από όλες τις συνιστώσες και μη ενταγμένο σε αυτές κόσμο. Η όσμωση αυτή, καρπός της κοινής προσπάθειας, παίρνει πλέον πολιτικά χαρακτηριστικά. Εκφράστηκε στη γενικευμένη κριτική στελεχών που κινήθηκαν ενάντια στο ΣΥΡΙΖΑ στην περίοδο των ευρωεκλογών. Εκφράστηκε, επίσης, με τη συνυπογραφή πρότασης σχεδίου απόφασης (δημοσιεύεται ακριβώς από κάτω) από μέλη όλων των συνιστωσών (και από μέλη του ΣΥΝ) και από μη ενταγμένα σε συνιστώσες μέλη του ΣΥΡΙΖΑ. Μια κίνηση που αποτέλεσε την ευχάριστη έκπληξη της συνάντησης – και, αν θέλετε, αποτελεί ένα σημαντικό προχώρημα και μια ιδιαίτερης σημασίας επένδυση στο μέλλον.

6. Η κριτική στην Ανανεωτική Πτέρυγα

Ήταν όντως γενικευμένη η κριτική σε ορισμένα βασικά στελέχη της ΑΠ, κυρίως γιατί θόλωσαν με τις τοποθετήσεις τους το αντιδικομματικό στίγμα του ΣΥΡΙΖΑ και γιατί έφτασαν να προπαγανδίζουν στις εκλογές την υπερψήφιση των Οικολόγων Πράσινων αντί του ΣΥΡΙΖΑ. Υπήρξαν επώνυμες αναφορές και καταγγελίες, ειδικά για τον Δ. Χατζησωκράτη. Εκφράστηκε η απαίτηση από πολλές ομιλήτριες και πολλούς ομιλητές να μη συνεχίσει να είναι επικεφαλής της Γραμματείας της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Μανώλης Γλέζος εμφατικά τόνισε ότι δεν μπορεί στη συγκεκριμένη θέση να βρίσκεται στέλεχος του ΣΥΝ.

7. Οι αποφάσεις

Το ΠΣ ενέκρινε μια απόφαση με την οποία επαναλαμβάνεται η ισχύς αποφάσεων προηγούμενων Πανελλαδικών Συσκέψεων (γραφείο Τύπου, περιοδικό) αλλά επίσης τίθενται και συγκεκριμένα μέτωπα πάλης. Η ανταπόκριση στα ζητήματα αυτά μπορεί να παίξει προωθητικό ρόλο.

Παράλληλα, η οργανωτική συγκρότηση με μέλη, διπλές εντάξεις, νομαρχιακές επιτροπές και συλλογική διεύθυνση έχει ιδιαίτερη σημασία για τη ριζοσπαστική, αριστερή (και όχι κεντροαριστερή) πορεία του ενωτικού εγχειρήματος. Το ζήτημα αυτό θα συζητηθεί στην Πανελλαδική Σύσκεψη του Οκτώβρη.

Όμως, μέχρι τότε, πρέπει να υπάρξει ο καλύτερος δυνατός συντονισμός, ώστε η δημιουργική αγωνία και η όσμωση της βάσης του ΣΥΡΙΖΑ –κι όχι οι μηχανισμοί– να είναι οι καθοριστικοί παράγοντες που θα καθορίσουν την πορεία του.