Οξύνεται η πολιτική κρίση στην Τουρκία, του Γιώργου Τσίπρα

Η δίωξη κατά του κόμματος του πρωθυπουργού της Τουρκίας Ερντογάν AKP (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης) και κορυφαίων στελεχών του με το ερώτημα της απαγόρευσης από το συνταγματικό δικαστήριο και η απάντηση της κυβέρνησης με νέες συλλήψεις μελών της παραστρατιωτικής φασιστικής οργάνωσης Εργκένεγκον συνθέτουν το σκηνικό της νέας κλιμάκωσης της πολιτικής κρίσης στην Τουρκία. Πολιτική κρίση που ξέσπασε, να υπενθυμίσουμε, πέρσι, πριν ακόμη από τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, και εξελίχτηκε με την προσωρινή νίκη του στρατοπέδου Ερντογάν, με τη νίκη στις εκλογές και, τελικά, με τη για πρώτη φορά εκλογή ισλαμιστή (Γκιουλ) στην προεδρία, το κύριο επίδικο προεκλογικά. Η απειλή του συνταγματικού δικαστηρίου να θέσει εκτός νόμου το… κυβερνών κόμμα είναι η καταρχήν απάντηση του στρατού στην τότε ήττα του, ένα χρόνο μετά. Ο στρατός λοιπόν επανέρχεται.

Η κρίση επανέρχεται, έπειτα από πολύμηνες επιχειρήσεις στο Βόρειο και Νότιο (ιρακινό) Κουρδιστάν, που ξεκίνησαν με τη συναίνεση στην οποία υποχρεώθηκε η κυβέρνηση αλλά που δεν έφεραν τα επιθυμητά για το στρατό αποτελέσματα, τόσο στο στρατιωτικό επίπεδο όσο και στο εσωτερικό μέτωπο. Το φούντωμα του εθνικισμού και η έξαρση του "υπερκεμαλισμού", στα οποία προσέβλεπε ο στρατός με τις επιχειρήσεις στο Κουρδιστάν, την κόντρα με τις ΗΠΑ κ.λπ. είναι γεγονός, αλλά γεγονός είναι και το τέλμα στο οποίο βυθίζεται ολοένα το κουρδικό μέτωπο με τις αποτυχίες και τα πλήγματα που δέχεται το τουρκικό κράτος, ο στρατός και η χωροφυλακή να είναι τελικά περισσότερα από τα οφέλη. Χαρακτηριστικά είναι όσα γράφει ο Μεχμέτ Αλί Μπιράντ, διακεκριμένος αστός δημοσιογράφος στη μεγάλης κυκλοφορίας εφημερίδα "Πόστα": "Πολλές φορές υπερβάλλουμε με τρόπο που μας κάνει να χάνουμε την εμπιστοσύνη της κοινωνίας. Διαδίδουμε ειδήσεις που στερούνται πλέον σοβαρότητας. Κάθε εβδομάδα λέμε στο κοινό ότι το PKK διασπάστηκε, ότι κυριαρχεί πανικός. Ηγέτες που το έβαλαν στα πόδια, διοικητές που σκοτώθηκαν και υπερβολικοί αριθμοί θυμάτων… Αυτή η προσέγγιση των ΜΜΕ υποτίθεται ότι υποστηρίζει τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις. Στην πραγματικότητα πετυχαίνουμε το αντίθετο και χάνουμε την εμπιστοσύνη του κοινού".

Έτσι, η δυναμική επάνοδος του στρατού στο πεδίο της πολιτικής κρίσης και αντιπαράθεσης με τους ισλαμιστές του Ερντογάν μέσω του συνταγματικού δικαστηρίου είναι προϊόν αδυναμίας και αδιεξόδου παρά ενδυνάμωσης από τον περασμένο χρόνο μέχρι σήμερα.

Η αστυνομική επιχείρηση που έστησε η κυβέρνηση Ερντογάν, εδώ και μήνες, ενάντια στην παρακρατική οργάνωση Εργκένεγκον (παλιό αμερικανικό κατασκεύασμα), με τις συλλήψεις πρώην ανώτατων αξιωματικών, εκδοτών κ.λπ. δείχνει, αντίθετα, ότι η πραγματική της εξουσία έναντι του στρατού έχει διευρυνθεί μετά τις περασμένες εκλογές. Η ενδυνάμωσή της αυτή στηρίχτηκε άλλωστε σε ορισμένα στοιχεία τακτικής και στρατηγικής, που ο διεθνής αστικός Τύπος προτιμά να παραβλέπει. Πρώτον, η κυβέρνηση Ερντογάν είναι βασιλικότερη του βασιλέως σε όλες τις στρατηγικές επιλογές του τουρκικού αστισμού και ειδικά απέναντι στα θελήματα Αμερικανών και Ευρωπαίων. Είναι αυτή που υπερθεματίζει για την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, αλλά φροντίζει να μη δυσαρεστήσει στο παραμικρό την αμερικανική πλευρά. Δεύτερον, έδωσε απλόχερα τη συναίνεσή της στους στρατιωτικούς τυχοδιωκτισμούς και παλικαρισμούς για το κουρδικό ζήτημα, εκτιμώντας σωστά ότι αυτός που θα πληρώσει ένα ενδεχόμενο τελμάτωμα της κατάστασης θα ήταν περισσότερο ο στρατός. Τρίτον, και είναι αυτό που συστηματικά "ξεχνιέται", ακολουθεί με υπερβάλλοντα ζήλο τις απαιτήσεις του τουρκικού βαθιού κράτους γύρω από την αντιμετώπιση της Αριστεράς και κάθε "επικίνδυνου" στοιχείου. Πέρσι συνέλαβε με επιχειρήσεις-σκούπα εκατοντάδες ακτιβιστές, δημοσιογράφους, συνδικαλιστές, καλλιτέχνες κ.λπ. με την κατηγορία της συνεργασίας με το Μ-Λ ΚΚ (MLCP), φέτος επαναλαμβάνει τα ίδια με δεκάδες άλλους αγωνιστές και προοδευτικούς ανθρώπους με την κατηγορία της συνεργασίας με το Μαοϊκό ΚΚ (ΜΚΡ). Κυρίως έχει αποδυθεί σε έναν αγώνα δικαστικής εξόντωσης του DTP, κοινοβουλευτικού κόμματος που σχετίζεται με τον κουρδικό αγώνα, με συλλήψεις βουλευτών και στελεχών αλλά και την προσπάθεια του συνταγματικού δικαστηρίου να το θέσει και τυπικά εκτός νόμου. Για το τελευταίο δεν μιλά σχεδόν κανείς απ’ όσους υποκριτικά "ανησυχούν" για την τωρινή παρεκτροπή που έχει στόχο το ίδιο το AKP του Ερντογάν.

Η τωρινή έξαρση της πολιτικής κρίσης ξαναβρίσκει ΕΕ και ΗΠΑ στις ίδιες πάνω-κάτω θέσεις: Τη μεν ΕΕ να στηρίζει ολόπλευρα την κυβέρνηση Ερντογάν και τον ίδιο τον Μπαρόζο να επισκέπτεται την Άγκυρα σε ένδειξη συμπαράστασης, τις δε ΗΠΑ να ανησυχούν "γενικώς" χωρίς σε καμιά περίπτωση να στρέφονται εναντίον του στρατού, ούτε όμως και εναντίον του Ερντογάν, όσο αυτός κάνει τη δουλειά τους.

Το πού θα φτάσει το νέο αυτό επεισόδιο της πολιτικής κρίσης μένει να το δούμε.

Γιώργος Τσίπρας