Ο Γράμμος είναι ένα μέρος πλούσιο σε ιστορία και φυσική ομορφιά. Γι’ αυτό και το οδοιπορικό που διοργάνωσε η ΚΟΕ στις 19-24 Αυγούστου άφησε τουλάχιστον ικανοποιημένους τους συμμετέχοντες. Το πλούσιο πρόγραμμα του πενθήμερου έδωσε μερικές μόνο εικόνες από τον ηρωικό αγώνα του ΔΣΕ αλλά και την αφορμή σε όσους θέλουν να μελετήσουν τη συκοφαντημένη (αν όχι αποκλεισμένη) από την επίσημη ιστοριογραφία περίοδο 1946-49.
Η κοινότητα της Αετομηλίτσας, όπου έγινε η κατασκήνωση, έδειξε από την αρχή την φιλοξενία της και μας διευκόλυνε όσο μπορούσε. Η ομιλία του προέδρου της για την ιστορική αφετηρία και εξέλιξη του χωριού έδωσε ένα διαφορετικό στίγμα. Οι ελάχιστοι κάτοικοι μας υποδέχτηκαν καλά και είναι χαρακτηριστικό το χαμόγελό τους όταν μας έβλεπαν.
Διασχίζοντας τα ηρωικά βουνά, όπου έδωσαν την ζωή τους χιλιάδες αγωνιστές του λαού, πήραμε μια γεύση από το θάρρος και την αντοχή των παιδιών της Ελλάδας και της άνισης μάχης που δώσανε. Η ανάβαση στην Πέτρα Μούκα, όπου υπήρχε ένα οχυρό μεγάλης στρατηγικής σημασίας εξαιτίας της ικανότητας θέασης μιας τεράστιας έκτασης, ήταν κάτι το συναρπαστικό. Ζωντάνεψαν μπροστά μας οι μάχες καθώς βλέπαμε τα απομεινάρια από το παλιό οχυρό, τις σφαίρες και κάποια ελάχιστα όπλα. Η επίσκεψη στα νοσοκομεία του ΔΣΕ, που βρίσκονταν μέσα σε σπηλιές, ήταν εξίσου εντυπωσιακή. Είναι μια αρκετά δύσβατη περιοχή και προκάλεσε αίσθηση το γεγονός της επιτυχούς μεταφοράς των τραυματιών του πολέμου.
Ο σ. Μεταλλίδης, αξιωματικός του ΔΣΕ και τιμημένος με μετάλλιο ανδρείας, έδωσε αναμφίβολα ένα άλλο χρώμα στο οδοιπορικό. Θα ήταν φτωχό και αποστειρωμένο χωρίς την παρουσία του. Με ακατάπαυστη όρεξη μας μιλούσε για τις εμπειρίες του αλλά και γενικά για την ιστορία του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος. Παρά τα 86 του χρόνια μας ακολούθησε, κυρίως πεζοπορώντας, σε όλα τα μέρη που επισκεφθήκαμε, ξεπερνώντας πολλές φορές σε αντοχή ακόμη και τους νεότερους.
Έγιναν επιμορφωτικές συζητήσεις, που όποιος τις παρακολούθησε κέρδισε πολλά ιστορικά εφόδια. Ήρθαμε σε επαφή με τις πιο λαμπρές σελίδες της ιστορίας του ελληνικού κινήματος αλλά και με τις ελλείψεις, τα λάθη και τελικά τα αίσχη της ρεβιζιονιστικής στροφής.
Στο τέλος κάθε μέρας προβάλλονταν ταινίες και ντοκιμαντέρ, ένα εκ των οποίων περιλάμβανε μαρτυρίες από γυναίκες του Δημοκρατικού Στρατού και ήταν αναμφισβήτητα το πιο συγκινητικό.
Αυτά είναι μερικά μονάχα απ’ όσα κατέστησαν το οδοιπορικό της ΚΟΕ μια πλούσια και χρήσιμη συνάντηση με μια από τις σημαντικότερες στιγμές της ελληνικής ιστορίας.
Γιώργος Λάμπρου
Γιώργος Χατζηπαντελής, φοιτητής, Ηράκλειο Κρήτης
Η εμπειρία στον Γράμμο ήταν διαφορετική απ’ ό,τι την περίμενα. Νομίζω ότι παρείχε ερεθίσματα ιδεολογικά, πολιτικά αλλά και πολιτιστικά. Είδαμε τις διαδρομές όπου ο ΔΣΕ έδωσε πολύ σημαντικούς αγώνες και μάθαμε πολλές λεπτομέρειες γι’ αυτούς. Ήταν μια χρήσιμη εμπειρία.
Ευαγγελία Γιαννακίτσα, συνταξιούχος, Αθήνα
Ήταν μια σωστή επιλογή η κατασκήνωση όσον αφορά τον τόπο, δηλαδή το χωριό, η Αετομηλίτσα, αλλά και ιστορικά με αφορμή τα 60 χρόνια από τη λήξη του εμφυλίου πολέμου. Εντύπωση μου έκανε η συμμετοχή και η συντροφικότητα στις δύσκολες αναβάσεις, στις πορείες, σε ό,τι γινόταν.
Λίλιαν Μεταξάτου, φοιτήτρια, Πειραιάς
Πιστεύω ότι πρέπει να ξαναγίνει κάτι αντίστοιχο. Όταν βλέπεις τα σημεία των μαχών, όταν βλέπεις τις νάρκες, τις σπηλιές όπου είχανε φτιάξει νοσοκομεία, όταν περπατάς στα μονοπάτια όπου κουβαλούσαν τα φορεία κ.λπ. καταλαβαίνεις το μέγεθος της θυσίας των ανταρτών του ΔΣΕ.
Κώστας Καλούδης, φοιτητής, Γιάννενα
Η κατασκήνωση ήτανε για μένα μια αξέχαστη εμπειρία. Συνδύαζε τη χαλάρωση και την επαφή με τη φύση με συζητήσεις για την ιστορία του κομμουνιστικού κινήματος. Όταν κάναμε αναρρίχηση στα βουνά που είχαν περπατήσει οι αντάρτες του ΔΣΕ και κοιτούσαμε στα πεδία των μαχών, ένιωσα μεγάλη συγκίνηση, ενώ παράλληλα η επιτυχημένη προσπάθεια του συντρόφου Μεταλλίδη να αναρριχηθεί μαζί μας στα μέρη που πολέμησε, με έφερνε συνεχώς μπροστά στον εαυτό μου.
Γρηγόρης Σπαθάς, εκπαιδευτικός, Θεσσαλονίκη
Η επίσκεψη σ’ έναν ηρωικό τόπο με τον σύντροφο Ηλία Μεταλλίδη και όλες τις εικόνες-πληροφορίες που μας μετέφερε για τις μάχες που δόθηκαν ήταν ιδιαίτερα συγκινητική. Μεγάλη εντύπωση μου έκανε το ύψωμα Πέτρα Μούκα, πώς οι αντάρτες κατάφεραν να το καταλάβουν αλλά και πώς μετέφεραν τον οπλισμό τους εκεί πάνω. Εξίσου εντυπωσιακή ήταν η επίσκεψη στο νοσοκομείο του ΔΣΕ. Γεμίζεις θαυμασμό μόλις το αντικρίζεις για το πώς κατάφερναν να περνάνε τους τραυματίες από τα βουνά χωρίς να τους πάρει χαμπάρι ο εχθρός.