Ο Παλαιοκώστας, ο βόθρος του κράτους και οι αφανείς ήρωες, του Γιώργου Τσίπρα

Πολύς κόσμος χάρηκε με την απόδραση Παλαιοκώστα. Λίγο ο εξευτελισμός των αρχών επειδή ήταν η δεύτερη φορά με τον ίδιο τρόπο, λίγο το ότι ήταν η πολλοστή του απόδραση, λίγο η φήμη των αδελφών Παλαιοκώστα. Μονίμως καταζητούμενοι, δραπέτες, διαφεύγοντες, με βιογραφικό ληστειών και απαγωγών, χωρίς να κατηγορούνται για φόνο, "παλικάρια" και "Ρομπέν των δασών". Μόνο που δεν είναι ακριβώς έτσι, και επιπλέον υπάρχουν κι άλλες πλευρές…

Αν εφαρμοζόταν όχι κάποια λαϊκή δικαιοσύνη, αλλά η υπάρχουσα αστική νομιμότητα για το κοινό ποινικό έγκλημα, δεν θα έμενε κολυμπηθρόξυλο στο μεγαλύτερο μέρος της Ασφάλειας και του προσωπικού των φυλακών, σε μεγάλο μέρος της απλής Αστυνομίας και του δικαστικού σώματος, σε πλήθος μεγαλοδικηγόρων, καθώς και σε τμήμα του πολιτικού προσωπικού του δικομματισμού, για να μην πάμε πιο πέρα…

Στην κοινωνία της οργανωμένης και διαχεόμενης αδικίας και βίας θα υπάρχει έγκλημα. Μόνο που δεν μιλάμε γι’ αυτό. Γιατί η απόσταση που χωρίζει αυτό το έγκλημα από το σύγχρονο οργανωμένο έγκλημα είναι η διαδρομή Αθήνα-Βλαδιβοστόκ. Τα ναρκωτικά, η πορνεία και σωματεμπορία, η προστασία και ο έλεγχος της νύχτας και της μέρας, τα διάφορα λαθρεμπόρια μεταναστών, όπλων, καυσίμων κ.λπ., και πάρα πολλά ακόμη μαζί με το μεγάλο "καθαρό" οικονομικό έγκλημα, χώρια τις "νόμιμες" αρπαχτές, καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της παραοικονομίας, δηλαδή του 40% του ΑΕΠ κατά μετριοπαθείς υπολογισμούς! Το νούμερο είναι δυσθεώρητο.

Να μιλά κανείς μόνο για "φαινόμενα διαφθοράς" σημαίνει ότι έχει μείνει πίσω μερικές δεκαετίες. Το κράτος δεν είναι απλώς συνένοχο. Ορισμένες υπηρεσίες του αποτελούν τμήμα του οργανωμένου εγκλήματος. Το κράτος το ίδιο γιγάντωσε το οργανωμένο έγκλημα γιατί είναι ένας μοντέρνος τρόπος άσκησης εξουσίας σε όλο τον "πολιτισμένο" κόσμο – μεταξύ άλλων και γιατί οι από πάνω θέλουν χορτάτους, ένοχα χορτάτους, κάποιους ευαίσθητους ενδιάμεσους κρίκους του συστήματος. Ο δικομματισμός είναι μέχρι το λαιμό βουτηγμένος σε αυτόν το βόθρο, έστω και με την έννοια της πλήρους επίγνωσης και ανοχής – στην καλύτερη και ειδυλλιακή περίπτωση… Η συνειδητή διαιώνιση της κατάστασης στις φυλακές είναι ένα ήπιο παράδειγμα – και, παρεμπιπτόντως, πρόεδροι των συνδικαλιστικών παρατάξεων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ στο χώρο των σωφρονιστικών υπαλλήλων έχουν φυλακιστεί για παράνομες αποφυλακίσεις και σχέσεις με μεγαλέμπορους ναρκωτικών, κρατούμενοι ή και εισαγγελείς που κατήγγειλαν το κύκλωμα έχουν δολοφονηθεί, σκοτωθεί σε "αυτοκινητιστικά", διωχθεί, μετατεθεί κ.λπ. Ο του ΠΑΣΟΚ ακόμη φιγουράρει σε τηλεοπτικά πάνελ.

Ο κόσμος έχει κριτήριο ακόμη και για το κοινό ποινικό έγκλημα. Ξεχωρίζει τη μαφία από τον ληστή τραπεζών. Ξεχωρίζει τον μετανάστη που τρώει κάθειρξη για λίγα γραμμάρια ηρωίνης από τον μεγαλέμπορο που κυκλοφορεί ελεύθερος. Τον μαφιόζο που διαπλέκεται με το σύστημα από τον κυνηγημένο από το σύστημα μικροκακοποιό. Το "παλικάρι" από τον "βρόμικο". Τον κυνηγημένο από αυτόν που προστατεύουν οι διασυνδέσεις. Το κάθαρμα που απομυζά και τρομοκρατεί κοσμάκη απ’ αυτόν που δεν έκανε ποτέ κακό στον απλό κόσμο. Σε άλλες εποχές και σε άλλα μέρη, είχαν γίνει "θρύλοι" κακοποιοί που μονίμως ξέφευγαν, μόνοι ενάντια σε όλο το κράτος. Η κατάληξη πολλών απ’ αυτούς ήταν η εν ψυχρώ δολοφονία από την Αστυνομία. Ο Παλαιοκώστας μπορεί να μην είναι η χειρότερη περίπτωση, αλλά ούτε πολύ μόνος φαίνεται να είναι ούτε πολύ ενάντια. Ακόμη κι αν η δική του ποινική δραστηριότητα δεν είναι η πιο βρόμικη, είναι μάλλον η διαπλοκή του με τις πιο βρόμικες πλευρές του οργανωμένου εγκλήματος και οι διασυνδέσεις που του εξασφάλισε με το –ακόμη πιο βρόμικο– κύκλωμα των φυλακών που του επέτρεψαν να δραπετεύσει. Συνδρομή των μεν και κάλυψη των δε…

Αυτό το κύκλωμα είναι το ίδιο που οργανώνει εκτελεστικά την απάνθρωπη καταπίεση του σωφρονιστικού συστήματος πέρα από κάθε έννοια κράτους δικαίου, για την οποία ξεσηκώθηκαν πρόσφατα οι κρατούμενοι και ελάχιστα πράγματα άλλαξαν. Είναι το ίδιο κύκλωμα που όταν πρόκειται για άλλες κατηγορίες κρατουμένων, και περισσότερο για όσους αντιστέκονται, επιδεικνύει το πιο κτηνώδες πρόσωπο.

Αν θέλει να χαρεί κανείς για τη νέα απόδραση ας χαρεί μόνο για τον εξευτελισμό αυτού του βρόμικου κράτους. Καλύτερα, ας εξοργιστεί – όχι για την υποτιθέμενη "ανικανότητα" των αρχών (ικανότατων όταν πρόκειται για άλλα καθήκοντα), αλλά για τη συνενοχή και τη διαφθορά τους, για το νέο εξευτελισμό της πλέον διεφθαρμένης και ανίκανης κυβέρνησης. Και εκεί τελεία με τη χαρά…

Αυτό το σύστημα υποβάλλει το θαυμασμό στους ήρωες της αρπαχτής, νόμιμους και παράνομους, μεγάλους και μικρούς, κυριλέ και κυνηγημένους. Οι πρώτοι είναι για τα σαλόνια και οι δεύτεροι για λαϊκή κατανάλωση. Στη γειτονική Ιταλία έχρισαν έναν της πρώτης κατηγορίας μέχρι και πρωθυπουργό. Εδώ, στην Ελλάδα της αρπαχτής, το σχετικό ακροατήριο είναι επίσης διευρυμένο. Ένα ουσιώδες ερώτημα είναι το πώς σχετίζεται αυτός ο θαυμασμός με τη στάση απέναντι στην "πεζή" καθημερινή ζωή και τα διλήμματα που αυτή θέτει συχνά-πυκνά. Αν δηλαδή ο θαυμασμός σε πράξεις που βρίσκονται πολύ μακριά από τη μίζερη καθημερινότητά μας, όπως αυτή του Παλαιοκώστα, συνδυάζεται συνήθως με μια "παλικαρίσια" στάση και "χαρακτήρα" στην καθημερινότητα ή αντίθετα με τη συμμόρφωση σε υποβαλλόμενα πρότυπα που μας θέλουν σκυφτούς, εξατομικευμένους και –ακόμη χειρότερα– ανθρωπάκια.

Υπάρχουν χιλιάδες παλικάρια της καθημερινής ζωής, αφανείς ήρωες που οι πράξεις και η στάση τους συνήθως δεν προσφέρουν θέαμα και σπανίως προσφέρονται για κινηματογραφική ταινία. Πολλές φορές κυνηγημένοι, κατά μια έννοια. Μια εξαιρετική περίπτωση ήταν η Κούνεβα, αφανής και αυτή μέχρι να δεχτεί τη φριχτή δολοφονική επίθεση. Αφανής και μετά, σε σύγκριση με τον σούπερ σταρ Παλαιοκώστα. Ας είναι καλά η αστυνομία, τα ΜΜΕ, ο δικομματισμός, η ΓΣΕΕ και κάποιοι φίλοι της εργατικής τάξης…

Γιώργος Τσίπρας