Ο καπιταλισμός δεν λειτουργεί, ας τον θάψουμε

Τα αποτελέσματα της συνόδου κορυφής του G20 δεν είναι γνωστά τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές. Τα γεγονότα τρέχουν. Αυτό δείχνει κάτι και από το κλίμα των τελευταίων ημερών στο Λονδίνο. Διαγκωνισμοί ηγετών, πληθώρα εκδηλώσεων διαμαρτυρίας, πυρετώδης προετοιμασία από όλες τις πλευρές: Οργανώσεις, συνδικάτα και κινήματα, αλλά και κράτος, κυβέρνηση, επιχειρήσεις, αστυνομία.

Ο φόβος αλλάζει στρατόπεδο

Το σίγουρο είναι πως τη φορά αυτή ο φόβος έχει αλλάξει στρατόπεδο. Η διεξαγωγή της συνόδου στο εκθεσιακό κέντρο Excel, μία τεχνητή χερσόνησο στον Τάμεση που εύκολα μετατρέπεται σε απροσπέλαστο φρούριο, δεν είναι αρκετή να εμποδίσει την εκδήλωση της αγανάκτησης του κόσμου. Μια μεθοδευμένη επιχείρηση τρομοκράτησης στήθηκε για να αποθαρύνει τη συμμετοχή στις αντι-G20 εκδηλώσεις. Κόκκινες ζώνες δεν κοινοποιήθηκαν επίσημα από τα ΜΜΕ. Έγιναν γνωστές όμως όταν οι κάτοικοι των Ντόκλαντς, όπου βρίσκεται το Excel, αντέδρασαν στα σχέδια που τους ανάγκαζαν να φέρουν δύο αποδεικτικά ταυτότητας και μόνιμης κατοικίας για να εισέρχονται στη γειτονιά τους. Ένα παράνομο μέτρο σε μία χώρα που οι πολίτες δεν έχουν ταυτότητα.

Το κλίμα εκφοβισμού καλλιεργούνταν ήδη από το Γενάρη, όταν η αστυνομία δημοσίευσε έκθεση για την «αυξημένη πιθανότητα κοινωνικών αναταραχών λόγω της κρίσης». Την τελευταία εβδομάδα τα ΜΜΕ κλιμάκωναν τον εκφοβισμό, με εκπομπές που «κάλυπταν» τις προετοιμασίες των διαδηλωτών, και αναφορές στην επαναδραστηριοποίηση βετεράνων από τα γεγονότα ενάντια στον κεφαλικό φόρο της Θάτσερ και την αντι-παγκοσμιοποιητική κατάληψη του Σίτι το 1999. Οι «παραινέσεις προς τους εργαζόμενους στο Σίτι» να βγάλουν τα κοστούμια τους για να μην γίνουν στόχοι των διαδηλωτών, ενέτειναν την τρομολαγνεία. Πολλές εταιρείες έκλεισαν κι έδωσαν άδεια στο προσωπικό τους για τις 1 και 2 Απρίλη, ενώ σε αυτές που άνοιξαν το προσωπικό έμπαινε από την πίσω πόρτα, δεν έβγαινε έξω στα διαλείμματα, κι έφευγε αφού είχε βραδιάσει.  Τράπεζες, μεγάλα καταστήματα και πλούσια ξενοδοχεία στο Σίτι αμπαρώθηκαν και προσέλαβαν έξτρα ιδιωτικούς αστυνομικούς.

Προτάσεις «βελτίωσης» του αντιτρομοκρατικού νόμου του 2003, μία βδομάδα πριν, δικαιολόγησαν την παρακολούθηση όχι μόνο των κινητών και των e-mail, αλλά και σελίδων κοινωνικής δικτύωσης και twitter – που η υπάρχουσα νομοθεσία δεν κάλυπτε. Στην ακριβότερη επιχείρηση ασφαλείας, κόστους 8 εκατ. λιρών, συμμετέχουν πάνω από 10.000 αστυνομικοί και το σύνολο των ειδικών δυνάμεων της Βρετανίας. Η επιχείρηση μάλιστα έχει το κωδικό όνομα Glencoe: το όνομα του χωριού όπου το 1692 σφαγιάστηκαν οι Σκοτσέζοι που αντιστέκονταν στον συμβιβασμό με τους προτεστάντες και τον αγγλικό θρόνο! Πέρα από τα συμβολικά μυνήματα, η αστυνομία προέβη σε πέντε συλλήψεις στο Πλίμουθ για «κατοχή απομιμήσεων όπλων» και «ριζοσπαστικών πολιτικών εντύπων»! Μία ακόμη επιχείρηση διασποράς πανικού, από αυτές που κάθε τόσο η αστυνομία της Βρετανίας κάνει για να διατηρεί ζεστό το «φόβο τρομοκρατικών χτυπημάτων».

Κύριο στόχο των αρχών αποτελεί η πρωτοβουλία G20 Meltdown (κατάρρευση, σε ελεύθερη μετάφραση) και το Climate Camp, που βρίσκονται σε συνεργασία και συσπειρώνουν ακτιβιστές από το οικολογικό κίνημα μέχρι τους αναρχικούς. Κοινό τους σημείο, ο ριζοσπαστικός αντικαπιταλιστικός λόγος και οι τακτικές άμεσης δράσης. Η διοργάνωση της «Πρωταπριλιάς της Οικονομίας» με την κατάληψη των δρόμων του Σίτι και το κρέμασμα της «κυβέρνησης των πεθαμένων», δηλαδή ομοιωμάτων χρεοκοπημένων τραπεζιτών και πολιτικών, ανησυχούσε αστυνομία και κυβέρνηση πως τα φώτα της δημοσιότητας θα στραφούν από τους ηγέτες ενός χρεοκοπημένου συστήματος σε ένα από τα κέντρα της οικονομικής κατάρρευσης, το Σίτι, στέλνοντας μήνυμα αντίστασης.

Πιέσεις ασκήθηκαν προς κάθε κατεύθυνση. Το Σαββατοκύριακο πριν το G20, το Πανεπιστήμιο του Ανατολικού Λονδίνου (UEL) απέλυσε τον ανθρωπολόγο Κρις Νάιτ, από τους διοργανωτές του G20 Meltdown, «λόγω προκλητικών δηλώσεών του στον Τύπο». Επίσης το UEL ανακάλεσε την άδεια που είχε δώσει για τη διοργάνωση του εναλλακτικού G20 στα κτίριά του, κι έκλεισε για τις δύο μέρες της συνόδου. Το Alternative G20 είναι μία πρωτοβουλία στην οποία συμμετέχουν όλες οι αντι-G20 κινήσεις, όπου θα μιλούσαν από ακτιβιστές μέχρι τους Κεν Λίβινγκστον, Τόνι Μπεν, Ταρίκ Άλι, Κεν Λόουτς – κάθε άλλο παρά «εξτρεμιστικά στοιχεία»… Αυτό όμως δεν έφτανε ώστε να μην θεωρηθεί ότι θέτουν σε κίνδυνο το G20! Τέλος, η αστυνομία ανακατέλαβε, την παραμονή της συνόδου, κατειλημμένα κτίρια που λειτουργούσαν σαν κέντρα συνάντησης και πληροφόρησης του αντι-G20 κινήματος, συνέλαβε 4 άτομα και διέδιδε ψευδείς ειδήσεις για… εισβολή χιλιάδων αναρχικών από Γαλλία και Γερμανία.

Η κρίση φέρνει διχόνοια

Η πιθανότητα αποτυχίας του G20, ακόμη και πριν τις «απειλές» του Σαρκοζί για αποχώρηση και την κοινή συνέντευξη με τη Μέρκελ, έκανε ακόμα και επίσημα χείλη να αναρωτιούνται αν τελικά άξιζε το κόστος. Η φαγωμάρα μεταξύ του γαλλογερμανικού μοντέλου (ρύθμιση των αγορών) και του αγγλοσαξονικού (χρηματοδότηση της ελεύθερης αγοράς με κρατικά κεφάλαια) αντανακλά την κόντρα ανάμεσα στα δύο κέντρα, ώστε είτε να ενισχύσουν τη θέση τους (Γαλλία-Γερμανία) είτε να μην βγουν βαριά λαβωμένα (ΗΠΑ-Βρετανία) μέσα από την κρίση. Η κυριαρχία και η κρίση του νεοφιλελεύθερου μοντέλου, που έχει αλλάξει από τα μέσα του ’70 τις συνθήκες λειτουργίας των παγκόσμιων αγορών προς όφελος των ΗΠΑ, είναι στο στόχαστρο των υποστηρικτών ενός πιο σφιχτού ελέγχου των μηχανισμών της αγοράς. Γαλλία και Γερμανία προωθούν αλλαγές που θα ακρωτηριάσουν το θεσμικό πλαίσιο που ευνοεί, τα τελευταία 30, τουλάχιστον, χρόνια, την κυριαρχία των αμερικάνικων πολυεθνικών και του χρηματιστικού κεφαλαίου. Και οι δύο εκδοχές αποτελούν όψεις του ίδιου νομίσματος, με τους λαούς να πληρώνουν τη νύφη. Όμως ένα πιθανό φιάσκο μπορεί να εντείνει κι άλλο την οργή του κόσμου ενάντια στους διαχειριστές της κρίσης.

Μαζικές κινητοποιήσεις απ’ άκρη σ’ άκρη του Λονδίνου

30χρονος διαδηλωτής νεκρός λόγω του αστυνομικού κλοιού!

Η φανερή δυσαρέσκεια εκδηλώθηκε και με τη μαζική συμμετοχή στις αντι-G20 διαμαρτυρίες, αρχής γενομένης το Σάββατο 28 Μάρτη με την πορεία «Πρώτα ο Λαός». Μία πρωτοβουλία που συσπείρωσε πάνω από 150 συνδικάτα και άλλες κοινωνικές και πολιτικές οργανώσεις από Βρετανία κι Ευρώπη. Συγκέντρωσε πάνω από 40.000 διαδηλωτές, με κύρια παρουσία αυτή των συνδικάτων, που για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια κατέβηκαν στο δρόμο. Δόθηκε έτσι η ευκαιρία να εκδηλωθούν σε κάποιο βαθμό οι διαθέσεις των εργαζομένων, μιας και ο «εποικοδομητικός ρόλος» του συνδικαλισμού στη Βρετανία έχει οδηγήσει στην ανυπαρξία κάθε είδους αντίδρασης στις εκατοντάδες χιλιάδες απολύσεις από το Σεπτέμβρη και μετά. Ας ελπίσουμε η επιτυχία αυτή να σηματοδοτήσει μια γενικότερη αλλαγή. Ιδιαίτερη αίσθηση επίσης έκανε και η παρουσία συνδικάτων από Γαλλία, Βέλγιο, Δανία, Ιταλία, Ισπανία κ.λπ. που, μαζί με τους βρετανούς συναδέλφους τους, ζήτησαν να μπουν οι ανάγκες των λαών πάνω από τα κέρδη των πολυεθνικών.

Η Πρωταπριλιά (ημερομηνία με τη δική της συμβολική αξία!) ήταν η δεύτερη μέρα των κινητοποιήσεων. Από μία σειρά πέντε παράλληλων αλληλοδιαπλεκόμενων εκδηλώσεων, επίκεντρο αποτελούσαν δύο: στα ανατολικά η κατάληψη του Σίτι από το G20 Meltdown και το Climate Camp, και στη δυτική πλευρά του κέντρου του Λονδίνου η συγκέντρωση του αντιπολεμικού κινήματος έξω από την πρεσβεία των ΗΠΑ. Χιλιάδες διαδηλωτές, στη μεγάλη τους πλειοψηφία νεολαία, συνέκλιναν από τέσσερα διαφορετικά σημεία του Σίτι έξω από την Τράπεζα της Αγγλίας (αντίστοιχη της κεντρικής τράπεζας). Επικεφαλής κάθε μίας από τις πορείες ήταν ένας από τους… Ιππότες της Αποκαλύψεως. Ο κόκκινος για τον πόλεμο, ο πράσινος για το περιβάλλον, ο μαύρος για το δικαίωμα στη στέγη κι ενάντια στις κατασχέσεις σπιτιών, ο ασημένιος για την οικονομία.

Ήταν μια μαζική, ειρηνική, πολύχρωμη συγκέντρωση – την οποία η αστυνομία έκανε τα πάντα για να προβοκάρει (από ελέγχους μέχρι επιλεκτικές συλλήψεις) και να τη μετατρέψει σε βίαια. Κορδόνια αστυνομικών από ένα σημείο και μετά μάντρωσαν κυριολεκτικά τους συγκεντρωμένους, απαγορεύοντάς τους την είσοδο και την έξοδο. Το καθεστώς εγκλεισμού δεν αναιρούνταν ούτε σε περίπτωση προβλήματος υγείας, μιας και τότε έπρεπε να υποστείς την «περιποίηση» των γιατρών της αστυνομίας. Η πρωτοφανής και παράνομη αυτή πρακτική έφερε, όντως, αποτελέσματα (που ως τώρα υποβαθμίζονται επιμελώς από τα διεθνή ΜΜΕ): ένας διαδηλωτής άφησε την τελευταία του πνοή σε ένα από τα αστυνομικά κορδόνια! Η αστυνομία έσπευσε να ανακοινώσει ότι ο θάνατος του 30χρονου διαδηλωτή οφείλεται σε… «φυσικά αίτια» – τόσο «φυσικά» όσο και ο βίαιος εγκλεισμός χιλιάδων ανθρώπων από την αφηνιασμένη αστυνομία της τρομολάγνας κυβέρνησης των «Νέων Εργατικών». Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, ήδη την Πέμπτη πραγματοποιήθηκαν στο Λονδίνο οι πρώτες συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας για το θάνατο του διαδηλωτή.

Σε μικρή απόσταση από την κεντρική συγκέντρωση του Σίτι, έξω από τα γραφεία του European Climate Exchange (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ανταλλαγής Κλίματος), πάνω από χίλιοι άνθρωποι έστησαν οικολογικό κάμπινγκ, με στόχο να κρατήσει μέχρι την επόμενη μέρα. Σκοπός, η καταγγελία πρακτικών εμπορευματοποίησης της μόλυνσης του περιβάλλοντος και η κλιματική αλλαγή. Η συγκέντρωση μαζικοποιήθηκε καθώς τελείωνε η διπλανή στο Σίτι – γεγονός που οδήγησε την αστυνομία να εφαρμόσει κι εδώ συνθήκες ολικής περικύκλωσης, παρά τον απολύτως ειρηνικό χαρακτήρα του κάμπινγκ, ώσπου τελικά επιτέθηκε βίαια και το διέλυσε. Συνολικά μέχρι αργά το βράδυ της πρώτης μέρας είχαν ανακοινωθεί 64 συλλήψεις. Οι διαδηλωτές που συγκεντρώθηκαν έξω από την πρεσβεία των ΗΠΑ πραγματοποίησαν μια ζωντανή και δυναμική πορεία, διασχίζοντας το κέντρο της πόλης προς την πλατεία Τραφάλγκαρ, όπου και πραγματοποιήθηκαν ομιλίες. Κύριο αίτημα ήταν να σταματήσει ο πόλεμος σε Αφγανιστάν-Ιράκ, και η λευτεριά στην Παλαιστίνη.

Οι παρεμβάσεις του κινήματος στο Σίτι συνεχίστηκαν από νωρίς τα ξημερώματα της μέρας της διάσκεψης. Διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν έξω από το χρηματιστήριο για να παίξουν… αληθινή Μονόπολη, γεγονός που προκάλεσε την αντίδραση της αστυνομίας – ένας διαδηλωτής που επιχείρησε να σκαρφαλώσει στο Χρηματιστήριο συνελήφθη. Οι εκδηλώσεις της ημέρας εστιάστηκαν όμως στην πορεία έξω από το κέντρο Excel την ώρα που συνεδριάζει το G20, όπου χιλιάδες κόσμος αναμένεται να στείλει το δικό του μήνυμα, φωνάζοντας «Δεν θα πληρώσουμε εμείς την κρίση σας». Αμφίβολο αν οι ηγέτες τους ακούσουν. Αυτό που έχει όμως σημασία είναι ότι οι φωνές τους θα ακουστούν, κι ότι θα εκφράζουν τα δισεκατομμύρια των κατοίκων αυτού του πλανήτη – αυτό πλέον το γνωρίζουν καλά οι κατέχοντες!