ΝΑΤΟ: Ο οπλισμένος βραχίονας του ιμπεριαλισμού, των Γιώργου Τσίπρα και Ρούλας Μουτσέλου

Η ίδρυση του ΝΑΤΟ το 1949 ως απάντηση του καπιταλιστικού στρατοπέδου στον "κομμουνιστικό κίνδυνο", έμελλε να βάψει με τα μελανότερα χρώματα την ιστορία των χωρών που θα δέχονταν την "προστασία" του και ολόκληρη την ιστορία του 20ού αιώνα. 60 χρόνια μετά το ΝΑΤΟ ετοιμάζεται να πανηγυρίσει την επέτειο ίδρυσής του και να γράψει νέες "λαμπρές" σελίδες τρομοκρατίας. Τα 40χρονα γιορτάστηκαν με την ευδαιμονία για την "επανένωση" του κόσμου και την πτώση του τείχους. Τα 50χρονα με το λουτρό αίματος στα Βαλκάνια. Τα 60χρονα γιορτάζονται στο περιβάλλον της παγκόσμιας πολύπλευρης κρίσης, με την αποστολή περισσότερων στρατευμάτων στο Αφγανιστάν και τη ματιά στραμμένη στις ενεργειακές πηγές του Καυκάσου, στην Αφρική και πάντα στο Ιράν.

Στις αρχές του 21ου αιώνα, βρισκόμαστε σε μια φάση περαιτέρω όξυνσης του ανταγωνισμού μέσα σε ένα περιβάλλον βαθιάς κρίσης που οδηγεί όλο και συχνότερα στην επιλογή του πολέμου. Υπερεξοπλισμοί, πυρηνικά, αντιπυραυλική ασπίδα, ενεργειακά περάσματα, μαζί με νέες απειλές ενάντια σε χώρες και λαούς. Κατοχή στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, σφαγή στην Παλαιστίνη, εντάσεις και αστάθεια σε Βαλκάνια και Καύκασο, ελληνοτουρκικά, Κυπριακό, νέος κύκλος οξύνσεων μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης, περικύκλωση της Ρωσίας, βλέψεις στην Αφρική, είναι μερικά από τα μέτωπα. Σ’ αυτό το περιβάλλον το ΝΑΤΟ αναβαθμίζεται και καθίσταται απαραίτητο εργαλείο για την επιβολή των ιμπεριαλιστικών συμφερόντων.

North
Atlantic
Terrorist
Organization

Οι λαοί δεν ξεχνούν πως το ΝΑΤΟ ήταν και εξακολουθεί να είναι η κινητήρια δύναμη σχεδόν όλων των πολέμων τα τελευταία 60 χρόνια. Μιλά για "ειρήνη" και σπέρνει όλεθρο, μιλά για "δημοκρατία" και σπέρνει χούντες, μιλά για "ασφάλεια" και σπέρνει καταστολή, βασανιστήρια και στρατιωτικοποίηση. Οι λαοί δεν ξεγελιούνται. Γνωρίζουν πως το ΝΑΤΟ υπηρετεί τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, με προεξάρχουσες τις ΗΠΑ, στο να εξασφαλίσουν τα γεωπολιτικά τους συμφέροντα και να επιβάλουν με στρατιωτικά μέσα την πρόσβαση στις αγορές και τις πρώτες ύλες σε ολόκληρο τον κόσμο. Ο ελληνικός λαός έχει γραμμένο στην ίδια του την ιστορία το τι σημαίνει ΝΑΤΟ. Μαζί με τους λαούς του κόσμου, δεν έχει άλλο δρόμο, από το διαρκή, μαζικό, λαϊκό αγώνα για την επιστροφή των ελληνικών στρατευμάτων που βρίσκονται εκτός συνόρων, το διώξιμο των αμερικανονατοϊκών βάσεων, τη διάλυση της δολοφονικής μηχανής του ΝΑΤΟ.

Στις 3-4 Απρίλη, που οι ιμπεριαλιστές θα γιορτάζουν τα 60χρονα της λυκοφιλίας τους στη Γαλλία και τη Γερμανία, όπου θα διεξαχθεί η πανηγυρική σύνοδος του ΝΑΤΟ, τα αντιπολεμικά κινήματα ετοιμάζονται να διαδηλώσουν στους δρόμους πως "60 χρόνια ΝΑΤΟ είναι αρκετά".

"Ώριμο τέκνο" του Ψυχρού Πολέμου

1949: Ο χιτλερισμός έχει ηττηθεί, όμως στα ανατολικά του ευρωπαϊκού χάρτη έχει φτιαχτεί το σοσιαλιστικό μπλοκ. Η "κομμουνιστική απειλή" αγγίζει την Ευρώπη, που έχει να αντιμετωπίσει διαλυμένες από τον πόλεμο οικονομίες και ισχυρά κομμουνιστικά κόμματα στη Γαλλία, την Ιταλία και την Ελλάδα. Η ΕΣΣΔ, παρά τις τεράστιες πολεμικές απώλειες, ανακάμπτει και αυξάνει την επιρροή της. Η άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ανήσυχη, προσθέτει στα λεξικά το λήμμα "Ψυχρός Πόλεμος" και στηρίζει οικονομικά την Ευρώπη (δόγμα Τρούμαν, σχέδιο Μάρσαλ) με αντάλλαγμα καταστολή των κινημάτων και περιστολή της ανεξαρτησίας των επιχορηγούμενων. Η Ευρώπη υποτάσσεται προσβλέποντας στην υπεράσπιση των ΗΠΑ, εάν η ΕΣΣΔ επιχειρήσει να ξεπεράσει τα όρια της Γιάλτας.

Έτσι έχουν τα πράγματα τον Απρίλη του 1949, όταν ΗΠΑ, Βέλγιο, Καναδάς, Μ. Βρετανία, Λουξεμβούργο, Γαλλία, Δανία, Νορβηγία, Ολλανδία, Ισλανδία, Πορτογαλία και Ιταλία ιδρύουν το ΝΑΤΟ με μια συνθήκη γεμάτη "ειρήνη" και "ελευθερία", με το ενδιαφέρον να συγκεντρώνεται στο άρθρο 5: "Ένοπλη επίθεση εναντίον ενός… θεωρείται επίθεση εναντίον όλων. Όλα τα μέλη θα συνδράμουν τον δεχόμενο την επίθεση με όποια μέτρα κρίνουν αναγκαία, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ένοπλης βίας". Ανώτατο όργανο ορίζεται το Βορειοατλαντικό Συμβούλιο, με γενικό γραμματέα πάντα Ευρωπαίο, ενώ το στρατιωτικό σκέλος αποτελείται από την Ευρωπαϊκή Διοίκηση στις Βρυξέλες, την Ατλαντική Διοίκηση στη Βιρτζίνια των ΗΠΑ και τη Διοίκηση του Στενού της Μάγχης (καταργήθηκε αργότερα) και διοικείται πάντα από Αμερικανό. Κάτω από αυτά τα όργανα στήνεται ένα γιγάντιο δίκτυο στρατιωτικών δομών, εγκαταστάσεων και βάσεων, που απλώνεται στο μισό πλανήτη.

Οι ΗΠΑ αναλαμβάνουν έτσι έναν αδιαμφισβήτητα ηγεμονικό ρόλο. Θέτουν υπό τον έλεγχό τους τις ευρωπαϊκές ένοπλες δυνάμεις και εξασφαλίζουν τη συνοχή του δυτικού κόσμου, αποτρέποντας κάθε προσπάθεια ανεξαρτητοποίησης κάποιου κρίκου της καπιταλιστικής αλυσίδας. Με κύρια την οικονομική συνδρομή των ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ αναπτύσσεται γοργά, όπως δείχνει και η πορεία των δαπανών του (1949/18,7 δισ. δολάρια, 1959/61,6 δισ., 1969/104,6 δισ. δολάρια, 1973/120 δισ. δολάρια), και επεκτείνεται γεωγραφικά με την ένταξη το 1952 Ελλάδας και Τουρκίας και της –τότε– Δυτικής Γερμανίας το 1955. Το 1982, με την προσχώρηση της Ισπανίας, έχει πλέον 16 μέλη και το γεωπολιτικό τοπίο αρχίζει να αλλάζει.

Και τώρα τί θα κάνουμε χωρίς "βαρβάρους";

1990: Οι γεωστρατηγικές ισορροπίες έχουν ανατραπεί. Αφελώς, θα περίμενε κανείς ότι με την –και τυπική– εξαφάνιση του "κομμουνιστικού κινδύνου" η ύπαρξη του ΝΑΤΟ θα αμφισβητούνταν. Όμως οι ΗΠΑ, έχοντας το στρατιωτικό πλεονέκτημα έναντι των άλλων ιμπεριαλιστών, διαβλέπουν ένα ορθάνοιχτο πεδίο για να αναγορευτούν σε μοναδική υπερδύναμη και βάζουν πλώρη για τις αγορές της Ανατολικής Ευρώπης. Στους Ευρωπαίους συμμάχους μπαίνουν σκέψεις για μια ανεξάρτητη από το ΝΑΤΟ στρατιωτική δομή, και η μετακομμουνιστική Ανατολική Ευρώπη τους φαντάζει σαν "συμπαθητικός" σύμμαχος, όμως οι ΗΠΑ δεν σκοπεύουν να επιτρέψουν δικές τους "πρωτοβουλίες".

Έχουμε μπει στην εποχή της Νέας Τάξης Πραγμάτων, και το ΝΑΤΟ στρέφεται στην "εξάπλωση της ασφάλειας και της σταθερότητας στην Ανατολική Ευρώπη", αντίληψη που οι ΗΠΑ επιβάλλουν στους Ευρωπαίους και την εφαρμόζουν στα Βαλκάνια το 1995 και το 1999. Το ΝΑΤΟ μπορεί πλέον να επεμβαίνει οπουδήποτε, χωρίς νομιμοποίηση από τον ΟΗΕ, με πρόσχημα την υπεράσπιση των "ανθρώπινων δικαιωμάτων". Τα όρια παρέμβασής του επεκτείνονται σε ολόκληρο τον "επανενωμένο κόσμο" και οι μεγάλες ΝΑΤΟϊκές μονάδες, που ήταν στραμμένες προς την ΕΣΣΔ, γίνονται μικρές και ευέλικτες, με δυνατότητα άμεσης παρέμβασης σε κάθε σημείο του πλανήτη. Τέλος, το "στοίχημα" της διεύρυνσης με πρώην "σοβιετικούς δορυφόρους", κάτι που οι Αμερικάνοι θέλουν διακαώς και για να διατηρήσουν προς όφελός τους τις ισορροπίες μέσα στο ΝΑΤΟ, το κερδίζουν και πάλι οι ΗΠΑ με την ένταξη της Τσεχίας, της Ουγγαρίας και της Πολωνίας το 1999.

Ο Σεπτέμβρης του 2001 και το νέο αμερικανικό δόγμα του "πολέμου ενάντια στην τρομοκρατία", προσθέτει στο οπλοστάσιο του ΝΑΤΟ ένα ακόμα εργαλείο ενάντια στους λαούς. Η νέα στρατηγική των ΗΠΑ για την παγκόσμια κυριαρχία σημαίνει φυγή όλο και πιο συχνά προς τον πόλεμο, και για το ΝΑΤΟ ανοίγονται καινούρια πεδία "δόξας", με πρώτο αυτό του Αφγανιστάν. Ως παγκόσμιος χωροφύλακας για την "κατοχύρωση της ασφάλειας και της ειρήνης" το ΝΑΤΟ αναμετράται πια με "παγκοσμιοποιημένες" απειλές, από τα "κράτη-ταραξίες" έως τα κινήματα και την "τρομοκρατία", προσαρμόζοντας ανάλογα και τη στρατιωτική του δομή με τη "Δύναμη Ταχείας Επέμβασης" κι άλλες ευέλικτες δυνάμεις.

Η ενδοϊμπεριαλιστική κρίση του 2003, όταν οι ΗΠΑ προχωρούν στην επέμβαση στο Ιράκ παρά τη "διαφωνία" Γαλλίας και Γερμανίας, ξεπερνιέται, και το 2004 υλοποιείται η μεγάλη "ανατολική έξοδος" για την περικύκλωση της Ρωσίας, με την ένταξη 7 πρώην ανατολικών χωρών (Βουλγαρία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Λιθουανία, Λετονία, Εσθονία), ενώ έτοιμες για ένταξη είναι ακόμα η Αλβανία και η Κροατία. Η Ευρώπη, χωρίς να ξεχνά τις φιλοδοξίες της για αυτόνομο ρόλο, διευρύνει τη συνεργασία της με το ΝΑΤΟ, με τη ματιά κι αυτή στραμμένη στις ενεργειακές πηγές του Καυκάσου.

Ο "εχθρός κομμουνισμός" εξέλειψε, αλλά το ΝΑΤΟ επιβίωσε και μπαίνει στον 21ο αιώνα αντιμετωπίζοντας νέες "προκλήσεις"…

Κείμενα – επιμέλεια: Γιώργος Τσίπρας, Ρούλα Μουτσέλου

 

---

Αντιδράσεις από φορείς της Μαγνησίας, προκάλεσε η άφιξη στο λιμάνι του Βόλου, στο διάστημα μεταξύ 12-14/2, της ΝΑΤΟϊκής δύναμης με το όνομα "Αντιναρκική Δύναμη Μεσογείου". Αριστεροί και προοδευτικού πολίτες διαμαρτυρήθηκαν ενάντια στην μετατροπή του λιμανιού του Βόλου σε ορμητήριο των ΝΑΤΟϊκών φονιάδων.

 

---

Προγράμματα "συνεργασίας"

Μια ματιά στα Προγράμματα Συνεργασίας (ICP) και στις σχέσεις που αναπτύσσει το ΝΑΤΟ την τελευταία δεκαετία φανερώνει τις βλέψεις, τη νέα στρατηγική και τον παγκοσμιοποιημένο χαρακτήρα του. Πρόκειται για προγράμματα και συμφωνίες που αφορούν κοινές στρατιωτικές ασκήσεις, στρατιωτική εκπαίδευση και τεχνογνωσία, ανταλλαγή πληροφοριών, έλεγχο συνόρων, εξυπηρέτηση ΝΑΤΟϊκών πλοίων στα λιμάνια των εταίρων και παροχή υλικοτεχνικής υποδομής στις ΝΑΤΟϊκές επιχειρήσεις.

• "Συνεργασία για την ειρήνη" (PfP)

Ξεκίνησε το 2004 και σταδιακά συμμετείχαν: Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν, Λευκορωσία, Γεωργία, Καζακστάν, Κιργιζία, Μολδαβία, Ρωσία, Τατζικιστάν, Τουρκμενιστάν, Ουκρανία, Ουζμπεκιστάν, Αυστρία, Φιλανδία, Ελβετία, Σουηδία, Αλβανία, Κροατία, ΠΓΔΜ, Ιρλανδία και Σερβία Βοσνία-Ερζεγοβίνη Μαυροβούνιο (2006). Η στόχευση είναι προς τις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες και την Αν. Ευρώπη.

• "Μεσογειακός Διάλογος" (Mediterranean Dialogue)

Ξεκίνησε με ευρωπαϊκή πρωτοβουλία το 1995 ως οικονομική και πολιτική συνεργασία και προχώρησε και σε ζητήματα ασφαλείας το 2002. Συμμετέχουν: Αλγερία, Ιορδανία, Μαυριτανία, Τυνησία, Μαρόκο, Ισραήλ και Αίγυπτος (οι 3 τελευταίες συμμετέχουν και ως παρατηρητές στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του ΝΑΤΟ). Η στόχευση είναι προς τον αραβικό κόσμο και την Αφρική, που συγκεντρώνει τελευταία τα βλέμματα του ΝΑΤΟ, καθώς, πέραν των άλλων, κατέχει το 10% των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου. Στο επίκεντρο βρίσκονται τα οικονομικά συμφέροντα και η ενεργειακή επάρκεια, καθώς περίπου το 65% του πετρελαίου και της βενζίνης που καταναλώνονται στη Δυτική Ευρώπη περνά μέσα από τη Μεσόγειο. Ταυτόχρονα προωθείται το σχέδιο των ΗΠΑ για τη "Μεγάλη Μέση Ανατολή", που φιλοδοξεί να αλλάξει τον πολιτικό χάρτη από το Μαρόκο και την Τυνησία, μέχρι το Αφγανιστάν και το Ιράν, τον Καύκασο και την Κεντρική Ασία.

• "Πρωτοβουλία της Κωνσταντινούπολης" (ICI)

Αποτελεί το δεύτερο πυλώνα της ανάμειξης του ΝΑΤΟ στη Μεσόγειο και δρομολογήθηκε από τη Σύνοδο Κορυφής του 2004. Ο στόχος της είναι να εγκαθιδρύσει συνεργατικές σχέσεις με τα κράτη της ευρύτερης Μέσης Ανατολής και ειδικά με μέλη σε ατομικό επίπεδο του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (GCC). Μέσω αυτής έχουν γίνει μια σειρά διακανονισμοί συνεργασίας με το Κουβέιτ, το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν και τη Σαουδική Αραβία.

• Χώρες επαφής

Χαρακτηρίζονται όσες δεν συμμετέχουν σε κανένα από τα παραπάνω προγράμματα, αλλά συνεργάζονται σε διάφορες αποστολές και επιχειρήσεις της Συμμαχίας και είναι η Αυστραλία, η Ιαπωνία, η Αργεντινή, η Νότια Κορέα και η Νέα Ζηλανδία.

 

---

Ενεργές επιχειρήσεις σε τρεις ηπείρους

Αφγανιστάν (ISAF): Περισσότεροι από 55.000 στρατιώτες του ΝΑΤΟ, με τα πρωτεία να κρατούν οι ΗΠΑ (23.000), η Βρετανία (9.000) και η Γερμανία (3.400) και σημαντική συμμετοχή της Ιταλίας, του Καναδά, της Ολλανδίας, της Πολωνίας και της Γαλλίας. Ανάμεσα στις 41 συνολικά χώρες που συμμετέχουν στη δύναμη συμπεριλαμβάνεται και η Ελλάδα με 140 στρατιώτες. Οι συνεχείς πιέσεις των ΗΠΑ προς τις άλλες χώρες-μέλη για αύξηση των στρατευμάτων τους αποτελούν μόνιμη πηγή τριβών στις γραμμές του ΝΑΤΟ.

Κόσοβο (KFOR): ΝΑΤΟϊκή δύναμη βρίσκεται στην περιοχή από το 1999 και αποτελείται, αυτή την περίοδο, από 15.000 ΝΑΤΟϊκούς στρατιώτες. Συμμετέχουν στρατιωτικές δυνάμεις από Γερμανία, Αυστρία, ΗΠΑ, Καναδά, Δανία, Σουηδία, Τουρκία, Ελλάδα, Λετονία κι άλλες χώρες.

Μεσόγειος: Η ΝΑΤΟϊκή επιχείρηση Active Endeavour ξεκίνησε το 2001 με σκοπό τον έλεγχο των θαλάσσιων οδών στην Ανατολική Μεσόγειο και την αντιμετώπιση της "τρομοκρατίας". Συμπεριλαμβάνει την παρακολούθηση και τη συνοδεία μη στρατιωτικών σκαφών από πλοία του ΝΑΤΟ. Συμμετέχουν 2 ελληνικές φρεγάτες κι ένα υποβρύχιο και παρέχονται "διευκολύνσεις" στο Ναύσταθμο Κρήτης.

Σομαλία: Μετά από πρόσφατη απόφαση του ΝΑΤΟ και με πρόσχημα την προστασία της ναυσιπλοΐας και την καταπολέμηση της πειρατείας, πλοία της Μόνιμης Ναυτικής Διασυμμαχικής Δύναμης (Alliance’s Standing Naval Maritime Group) περιπολούν στη θαλάσσια περιοχή ανοιχτά της Σομαλίας.

Ιράκ (ΝΑΤΟ Training Mission – Iraq): Έργο της αποστολής είναι η εκπαίδευση στρατιωτικού προσωπικού και προσωπικού των δυνάμεων ασφαλείας του Ιράκ και η ανάπτυξη, εξοπλισμός και τεχνική υποστήριξη των "θεσμών και μηχανισμών ασφαλείας" της χώρας. Η απόφαση για την έναρξη της αποστολής πάρθηκε το 2004 και τμήματά της υλοποιούνται με την εκπαίδευση Ιρακινών σε ΝΑΤΟϊκές χώρες.