Ναρκωτικά: Εύκολες καταγγελίες και ένοχες σιωπές, του Ν. Παρασκευόπουλου

Αναδημοσιεύουμε ένα απόσπασμα (Ελευθεροτυπία, 14/5/2008) από ένα ενδιαφέρον άρθρο του καθηγητή Νομικής του ΑΠΘ, Ν. Παρασκευόπουλου, για τις ουσίες απεξάρτησης από τα ναρκωτικά, που χρησιμοποιούνται και στο ντόπινγκ, και για το πώς μπορούν να υπάρχουν και άλλοι τρόποι απεξάρτησης (οι λεγόμενοι "στεγνοί"):

Η απεξάρτηση προϋποθέτει ψυχοκοινωνική προσέγγιση και δεν ολοκληρώνεται πριν από την επανένταξη σε μια αξιοπρεπή κοινωνική ζωή.

Οι εναλλακτικές αυτές φωνές επαναλαμβάνουν σταθερά ότι τα (στεγνά) προγράμματα απεξάρτησης δεν έχουν λίστες αναμονής. Όποιος θέλει εντάσσεται σε αυτά άμεσα, χωρίς όρους π.χ. προηγούμενης αποχής από ουσίες. Μόνος όρος είναι η επιθυμία του εξαρτημένου, έστω η πειθαναγκασμένη. Το ΚΕΘΕΑ έχει περίπου 70 μονάδες απεξάρτησης στη χώρα. Με αυτές έρχονται σε επαφή 7.000-8.000 άνθρωποι τον χρόνο (μέλη, γονείς, κρατούμενοι για συμβουλές, θεραπεία, στήριξη επανένταξης κ.λπ.). Ανάλογες υπηρεσίες προσφέρουν κι άλλα στεγνά προγράμματα, όπως το καταξιωμένο "18 Άνω". Χρειάζονται βέβαια περισσότερα, αλλά τα υπάρχοντα προσφέρουν σημαντικό έργο.

Τα στεγνά προγράμματα έχουν ταπεινή καταγωγή, από κύκλους "φυλακόβιων" ή ανώνυμων εξαρτημένων, που ένωσαν τις δυνάμεις τους και δοκίμασαν τρόπους για να ξεφύγουν. Αργότερα πλαισιώθηκαν από ειδικούς επιστήμονες. Η ακαδημαϊκή τους αναγνώριση είναι περιθωριακή. Δεν χρησιμοποιούν σκευάσματα-εργαλεία, δεν τους προσφέρονται ερευνητικά κονδύλια και πρωτόκολλα από ιδιωτικές επιχειρήσεις. Αποτελούν άλλωστε μια "μαύρη τρύπα" για τις φαρμακευτικές εταιρείες που κατασκευάζουν υποκατάστατα.

Όχι τυχαία, η άμεση διαθεσιμότητα των στεγνών προγραμμάτων αποσιωπάται από τα πλείστα ισχυρά μέσα. Σαν να μην υπάρχει. Σαν να μη θέλει η κοινωνία αυτή να μάθει και να δεχτεί ότι λύσεις διατίθενται, ότι η θεραπεία είναι εφικτή, ότι η δυστυχία μπορεί κάπου να ηττηθεί. Όπως άλλωστε αποσιωπώνται επικοινωνιακά και οι "αδυναμίες" των υποκατάστατων. Πολλοί τηλεθεατές-ακροατές άκουσαν στις συζητήσεις για το σκάνδαλο του dopping ότι η βουπρενορφίνη, ουσία που θεωρήθηκε ότι ανιχνεύθηκε στους πρώτους ελέγχους, είναι ναρκωτικό δεκάδες φορές ισχυρότερο από τη μορφίνη. Πρόκειται ακριβώς για το προσφερόμενο ως νέα λύση υποκατάστατο. Πόσοι συγκράτησαν την είδηση;

Η απεξάρτηση θέτει ως πρώτιστο πολιτικό στόχο την αντιμετώπιση της δυστυχίας στον κοινωνικό μικρόκοσμο και στην ψυχή και ως δεύτερο τις ουσίες. Η άμεση διαθεσιμότητα των στεγνών προγραμμάτων είναι η γνώση που απωθείται και ξεχνιέται. Σε μια παλαιότερη γιορτή αποφοίτησης μελών του ΚΕΘΕΑ ένας από τους αποφοίτους είχε απευθύνει προς τα νέα μέλη τα εξής λόγια: "Προηγουμένως, όταν ένιωθα ψυχοπλάκωμα, έψαχνα να βρω μια ουσία. Τώρα ξέρω τη λύση που χρειάζομαι, τρέχω να βρω μια αγκαλιά". Αυτές τις λύσεις πιστεύω ότι θα θυμηθούν οι ευγενικοί αναγνώστες αν ποτέ συναντήσουν στο δικό τους δρόμο έναν άνθρωπο που κλονίζεται.

Ν. Παρασκευόπουλος
Καθηγητής Νομικής ΑΠΘ