Η συνάντησή μου με τον επαναστάτη Ζορζ Χαμπάς, του Νασίμ Αλατράς

Ο Ζορζ Χαμπάς γεννήθηκε το 1925 στην πόλη Αλ-Λιντ, σε ελληνορθόδοξη παλαιστινιακή οικογένεια. Το 1948 είδε τον σιωνιστικό στρατό να περνά δια πυρός και σιδήρου την πόλη του, δολοφονώντας εκατοντάδες αμάχους. Στις αρχές της δεκαετίας του ’50 πρωτοστάτησε στην ίδρυση του Κινήματος Αράβων Εθνικιστών. Μετά τον καταστροφικό πόλεμο του 1967 στράφηκε στο μαρξισμό-λενινισμό και το Δεκέμβριο πρωτοστάτησε στη δημιουργία του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης. Στόχος, η απελευθέρωση της Παλαιστίνης και η συγκρότηση ενός λαϊκού δημοκρατικού κράτους με ίσα δικαιώματα για όλους. Από αυτούς τους στόχους δεν παρέκκλινε ποτέ, γι’ αυτό και ο λαός τον θεωρούσε πάντα τη συνείδηση της Παλαιστινιακής Επανάστασης. Για τη διορατικότητά του, τον ονόμασαν Αλ-Χακίμ: ο Σοφός. Το 1993 κατήγγειλε τις αμερικανόπνευστες συμφωνίες του Όσλο. Μέχρι το τέλος της ζωής του αρνήθηκε να επιστρέψει στην Παλαιστίνη, για να μην θεωρηθεί ότι αναγνωρίζει οποιαδήποτε συμφωνία δεν προβλέπει την επιστροφή όλων των προσφύγων. Το 2000 τον διαδέχθηκε ο σ. Αμπού Αλί Μουσταφά, που δολοφονήθηκε από τους Ισραηλινούς, κι έπειτα ο σ. Αχμάντ Σααντάτ, σήμερα φυλακισμένος στα σιωνιστικά κάτεργα. Ο Ζορζ Χαμπάς πέθανε στις 26 Ιανουαρίου. Τη μέρα της κηδείας του πραγματοποιήθηκαν εκατοντάδες παλλαϊκές συγκεντρώσεις σε ολόκληρη την Παλαιστίνη. Δεκάδες κινήματα και οργανώσεις απ’ όλο τον κόσμο, ανάμεσά τους και η ΚΟΕ, απέστειλαν συλλυπητήρια μηνύματα στο Λαϊκό Μέτωπο. Ζητήσαμε από τον φίλο δημοσιογράφο Νασίμ Αλατράς, που το 1999 συναντήθηκε με τον θρυλικό ηγέτη της Παλαιστινιακής Αριστεράς, να μας γράψει λίγα λόγια για τον Αλ-Χακίμ, τον Σοφό της Επανάστασης…

Όλες αυτές τις μέρες σκεφτόμουν ένα επεισόδιο από τη ζωή του Παλαιστίνιου Επαναστάτη Ζορζ Χαμπάς: εκείνο της παραίτησής του από τη θέση του Γενικού Γραμματέα του Λαϊκού Μετώπου. Ήταν πραγματικά συγκλονιστική η είδηση που άκουσα από το τηλέφωνο πριν οχτώ χρόνια: "Ο Αλ-Χακίμ επιμένει να παραιτηθεί". Για μένα ήταν πρωτάκουστο, ο άνθρωπος που ίδρυσε μια από τις πιο ριζοσπαστικές ένοπλες αριστερές οργανώσεις στον κόσμο να επιθυμεί να δώσει τη θέση του στη νέα γενιά. Ίσως γιατί μεγάλωσα σ’ ένα κόσμο όπου η οργάνωση ανήκει στον ιδρυτή της ή είναι οικογενειακή επιχείρηση ή κληρονομιά… Όταν ένας ηγέτης μιας επανάστασης παραιτείται για να αναλάβουν ικανότεροι και νεότεροι την ηγεσία, αποδεικνύει στην πράξη ότι η επαναστατική οργάνωση ωρίμασε και βαδίζει αταλάντευτα προς την πραγματοποίηση των στόχων της.

Η συνέντευξη που κατάφερα να πάρω από τον Ζορζ Χαμπάς δημοσιεύτηκε την Κυριακή 29/8/1999, και ήταν η πρώτη μου στην "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία". Βέβαια καθόλου δεν συνηθίζεται ένας "αρχάριος δημοσιογράφος" να μιλάει με μια τόσο μεγάλη προσωπικότητα, ενώ δεν το κατάφερναν πολλά μεγάλα διεθνή ΜΜΕ. Όμως, χωρίς να το γνωρίζω, είχα έναν άσο στο μανίκι μου. Τα τηλέφωνα των στενών συνεργατών του Χαμπάς, όπως του Άμπου Χαλίλ, τα είχα πολύ πριν επιδιώξω να του πάρω συνέντευξη. Τίποτα από αυτά όμως δεν ήταν αρκετό για να φτάσω στον Σοφό της Επαναστάτης. Όσο κι αν επέμεινα, ο Άμπου Χαλίλ ήταν πάντα θετικός όσον αφορά μια συνάντηση-συζήτηση, αλλά αρνητικός ως προς τη συνέντευξη. Μια μέρα, λοιπόν, του είπα πως μίλησα με την Άννα Καναφάνι και πως προσπαθώ να την καλέσω στην Ελλάδα για να παρουσιάσει το βιβλίο του Γασάν Καναφάνι "Άνθρωποι στον ήλιο" (εκδ. Καστανιώτη) που μετέφρασα στα ελληνικά. "Μιλάς σοβαρά;" με ρώτησε ο Άμπου Χαλίλ, "έχεις μεταφράσει στα ελληνικά τον Γασάν;". "Ναι", του απάντησα, "έχω μεταφράσει δυο νουβέλες του από τα αραβικά στα ελληνικά, και έχω έτοιμα και πολλά άλλα διηγήματα". Τότε άκουσα από την άλλη άκρη της γραμμής τον Άμπου Χαλίλ να μου λέει: "Περίμενε λίγο". Λίγα λεπτά αργότερα με πληροφόρησε ότι, όποτε θέλω, μπορώ να πάω και να μιλήσω στον Αλ-Χακίμ! Εκείνη τη στιγμή, δεν ξέρω πώς συνέβη, είχα έτοιμη την απάντηση: "Λοιπόν, σε μια εβδομάδα θα είμαι εκεί".

Ήξερα τη μεγάλη αγάπη που έτρεφε ο Χαμπάς για τα έργα του Γασάν Καναφάνι, του μαέστρου που ανέλαβε να χτυπήσει με τις λέξεις του τις ευαίσθητες χορδές των πολιτών του αδιάφορου τότε δυτικού κόσμου. Ο Καναφάνι άνοιξε το κουτί της Πανδώρας, που το ήθελαν πάση θυσία σφραγισμένο. Διότι ήξερε τα πάντα τόσο για τον παλαιστινιακό όσο και για τον δυτικό τρόπο σκέψης. Με τα έργα του ο Καναφάνι ξεσκέπασε αριστουργηματικά τα ψέματα που προωθούσε το σιωνιστικό κράτος και ξεμπρόστιασε την ιμπεριαλιστική προπαγάνδα. Γι’ αυτό το λόγο τον μισούσαν οι Ισραηλινοί, και τελικά το 1972 τον δολοφόνησαν εν ψυχρώ στη Βηρυτό.

Η "Κ.Ε." τακτοποίησε το εισιτήριο και τη διαμονή μου. Πήγαινα στη καρδιά της ένοπλης αντίστασης. Σκεφτόμουν ότι θα αντικρίσω τον άνθρωπο που τάραξε τον αδιάφορο, για την τραγωδία των Παλαιστινίων, δυτικό κόσμο. Τον άνθρωπο που σήκωσε στις πλάτες του τον ένοπλο αγώνα στο εξωτερικό, και μετέτρεψε το Λαϊκό Μέτωπο σε ένα διεθνές κίνημα αφύπνισης της παγκόσμιας κοινής γνώμης. Ας μην ξεχνάμε ότι στις ειδικές αποστολές του Λαϊκού Μετώπου μετείχαν αντάρτες από την Ιαπωνία, τη Λατινική Αμερική, την Αφρική, το Κουρδιστάν και την Τουρκία, το Ιράν, το Σουδάν, τη Γερμανία, ακόμα και τις ΗΠΑ. Ο Αμερικανός Πάτρικ Αρτζιέλο σκοτώθηκε όταν συμμετείχε, με τη θρυλική αεροπειρατίνα Λέιλα Χάλεντ, στην επιχείρηση κατάληψης 4 ισραηλινών αεροπλάνων, με σκοπό την ανταλλαγή των επιβατών τους με φυλακισμένους Παλαιστινίους. Όταν το Ισραήλ αρνήθηκε την ανταλλαγή, οι αντάρτες, αφού παρέδωσαν όλους τους επιβάτες στον Ερυθρό Σταυρό, ανατίναξαν τα αεροπλάνα.

Όταν έφτασα στα γραφεία του Λαϊκού Μετώπου στη Δαμασκό, ενώ κανένας φρουρός δεν ήταν έξω, τα άτομα στην είσοδο γνώριζαν ήδη την άφιξή μου. Η πρώτη μου έκπληξη ήταν όταν νόμισα πως μπροστά μου βλέπω τον Χαμπάς. Έπεσα έξω, και ο άνθρωπος που ήταν μπροστά μου κατάλαβε αμέσως το λάθος μου, χαμογέλασε και μου είπε "δεν είμαι ο Χαμπάς, αλλά ο Άμπου Χαλίλ". Τότε θυμήθηκα αυτό που μου είχε πει ένα στέλεχος του Λαϊκού Μετώπου στην Ελλάδα, ότι ο Χαμπάς έχει "σωσία" που τον είχε σώσει πολλές φορές από δύσκολες καταστάσεις. Τελικά με οδήγησαν στο γραφείο του Αλ-Χακίμ. Αυτός σηκώθηκε και με χαιρέτησε θερμά. Η σκηνή αυτή δύσκολα περιγράφεται. Μου φάνηκε πως ξάφνου άγγιξα την ίδια την ιστορία της Παλαιστινιακής Αντίστασης. Το δέος που αισθάνθηκα ήταν έκδηλο, αλλά ο Χαμπάς αμέσως μου έπιασε το χέρι και μου είπε "καλωσορίσατε, καθίστε". Δεν ξέρω γιατί, αλλά έμεινα όρθιος μέχρι να κάτσει πρώτα ο σύντροφος Χαμπάς. Ο Άμπου Χαλίλ είχε ζητήσει από ένα σύντροφο να με συνοδεύει καθ’ όλη τη διάρκεια της παραμονής μου στη Δαμασκό και, καθώς φεύγαμε, του ανέφερα το δέος που ένιωσα όταν συνάντησα τον Αλ-Χακίμ. Μου απάντησε ότι ακόμη κι αν τον έβλεπα καθημερινά, δεν θα είχα απαλλαγεί από αυτή την αίσθηση. Όταν τελειώσαμε την συνέντευξη, σηκώθηκε και άρχισε να προχωρά κουτσαίνοντας. Έπασχε από ημιπληγία, αποτέλεσμα ενός παλιού εγκεφαλικού επεισοδίου. Την ασθένεια αυτή δεν την είχα παρατηρήσει νωρίτερα, καθώς το δέος με είχε τυφλώσει.

Ήθελα να ρωτήσω τον Χαμπάς πολλά γύρω από τη συγκλονιστική ιστορία του λαού της Παλαιστίνης. Ήθελα να ρωτήσω για τη μεγάλη προσωπική πορεία του και για όλες τις ειδικές αποστολές. Ήξερα πως μπροστά μου έχω το κουτί του θησαυρού! Αλλά αναλογίστηκα ότι ποτέ δεν είχε μιλήσει γι’ αυτά τα θέματα, και άρα θα έχανα το χρόνο μου και θα έδινα την εντύπωση ότι δεν είχα μελετήσει καλά την προσωπικότητά του. Έτσι επέλεξα να τον ρωτήσω για τα πολιτικά γεγονότα που συνέβαιναν εκείνη την εποχή και αναζητούσαν απαντήσεις από τον Σοφό της Επανάστασης. Ήταν μια συνέντευξη που προκάλεσε αίσθηση. Αλλά θα ήθελα να κλείσω αυτό το σημείωμα για τον Αλ-Χακίμ με τα λόγια που είπε όταν παρέδωσε την ηγεσία του Λαϊκού Μετώπου στη νεότερη γενιά:

"Να έχετε πάντα ήσυχη συνείδηση, ισχυρή βούληση και ατσαλένια θέληση, επειδή ανήκετε στο στρατόπεδο της δικαιοσύνης και της προόδου, του οποίου οι δίκαιοι στόχοι αναπότρεπτα θα επιτευχθούν. Αυτό είναι το μάθημα της Ιστορίας και της πραγματικότητας: κανένα δικαίωμα δεν είναι χαμένο όσο υπάρχει κάποιος να παλέψει γι’ αυτό!"

του Νασίμ Αλατράς