Η ΑΠΟΨΗ ΜΑΣ: Η σημασία της νεανικής εξέγερσης

Τα όσα έγιναν σε ολόκληρη τη χώρα μέσα σε λίγα εικοσιτετράωρα είναι άκρως αποκαλυπτικά για ορισμένα πράγματα.

Η εν ψυχρώ δολοφονία του 16χρονου Αλέξη ήταν η σταγόνα που "ξεχείλισε το ποτήρι" και οδήγησε στη νεολαιίστικη έκρηξη: Δεν μπορεί να ξεκοπεί από την πολιτική που εφαρμόζεται τόσα χρόνια σε όλους τους τομείς. Δεν μπορεί να ξεκοπεί από τη γενικευμένη δυσφορία και δυσαρέσκεια που υπάρχει για την αφαίμαξη που υφίσταται ο κόσμος της εργασίας. Δεν μπορεί να ξεκοπεί από τα σκάνδαλα και τη βρωμιά που αναβλύζει το πολιτικό-οικονομικό σύστημα. Δεν μπορεί να ξεκοπεί από την ένταση του αυταρχισμού και της αλαζονείας σε όλους τους τομείς. Δεν μπορεί να ξεκοπεί από τις διαδικασίες συνειδητοποίησης της κοροϊδίας και της αποκάλυψης της σαθρότητας ολόκληρου του καπιταλιστικού συστήματος μέσα στην τεράστια κρίση του. Δεν μπορεί να ξεκοπεί από την κατανόηση πως αυτοί που κυβερνούν είναι στην υπηρεσία των πλουσίων, των μιζαδόρων, των τραπεζιτών, των εφοπλιστών. Δεν μπορεί να ξεκοπεί από τη διάχυτη ψυχολογία-συνείδηση πως το κράτος αυτό είναι διεφθαρμένο, πως οι θεσμοί του είναι σάπιοι, πως η αστυνομία και οι κατασταλτικές μηχανές είναι ασύδοτες και ατιμώρητες.

Η δολοφονία του 16χρονου Αλέξη ήταν ο καταλύτης μιας αυθόρμητης, νεανικής κατά βάση εξέγερσης, που συγκλόνισε τον τόπο και έφερε νέα πράγματα στο προσκήνιο. Ποτέ άλλοτε δεν είχε εκφραστεί τόσο μαζικά, τόσο πανελλαδικά και με τέτοιον τρόπο το μίσος και η οργή που συσσωρεύονταν στους νέους για τη χυδαία, κυνική, αυταρχική, ρατσιστική, υποκριτική και συχνά κτηνώδικη αρπαγή της ελπίδας και των ονείρων τους. Αυτή η εξέγερση –που μετά το μεγαλειώδες κίνημα της γειτονικής Ιταλίας, πριν λίγες εβδομάδες, παίρνει τη θέση της στους μεγάλους αγώνες και στις εξεγέρσεις μέσα στην κρίση– μπολιάζει μια γενιά σε μια σωστή, δίκαιη, αγωνιστική αντιμετώπιση των ζητημάτων και δείχνει πως, όσες κατεργασίες κι αν κάνει το αστικό σύστημα και οι μηχανισμοί του, δεν μπορούν να αλλοτριώσουν, να εξαφανίσουν τη βαθύτερη ανάγκη για ελευθερία και ισότητα, δηλαδή την άρνηση της εκμετάλλευσης και της αναγκαίας καταστολής για την επιβολή της.

Ο αστικός κόσμος είναι εχθρικός απέναντι στην εξέγερση της νεολαίας, και δικαιολογημένα. Τη φοβάται και μεθοδεύει κάθε είδους τρόπους για να την αντιμετωπίσει: συκοφαντία, δυσφήμηση, κινητοποίηση όλου του κρατικού και παρακρατικού μηχανισμού, απειλές για επιβολή κράτους έκτακτης ανάγκης, πίεση σε ολόκληρο τον πολιτικό κόσμο να διαχωριστεί από την εξέγερση και, στην ουσία, να την καταδικάσει. Η ασύλληπτη μπούρδα-ερμηνεία ότι τάχα η εξέγερση αυτή είναι προϊόν σχεδίου αντικοινωνικών ομάδων να εκμεταλλευτούν ένα "θλιβερό γεγονός" για να καταλύσουν το κράτος, είναι η ανοιχτή ομολογία της αποτυχίας και της κατάρρευσης των αστικών επιχειρημάτων μπροστά στην εξέγερση. Όταν αντιμετωπίζουν μια κοινωνική έκρηξη, το πρώτο μέλημα κάθε κυβέρνησης –αλλά και του πραγματικού κόμματος της αστικής τάξης, του κράτους– είναι να την απομονώσουν, να την αποδεκατίσουν, να τη συντρίψουν, να επιβάλουν μια σιωπή νεκροταφείου. Το σχήμα "έννομη τάξη–κοινωνία / αντικοινωνικά στοιχεία" περικλείει μια αντίφαση: ταυτίζει αυτό που η εξουσία, η κυβέρνηση, ο αστικός κόσμος ονομάζει "έννομη τάξη" με την κοινωνία, και στη συνέχεια θέλει να καταδείξει τις δίκαιες αντιδράσεις-αντιστάσεις-εξεγέρσεις σαν αποτέλεσμα αντικοινωνικής πραχτικής. "Σωστό", αλλά κυρίως αστικό επιχείρημα: Η αστική τάξη βλέπει την κοινωνία σαν εχθρό όταν ξεσηκώνεται, βλέπει την κοινωνία σαν υπάκουο αντικείμενο όσο αυτή υφίσταται την εκμετάλλευση και τα αποτελέσματα των πολιτικών και επιλογών που της επιβάλλονται. Η αστική τάξη, διαμέσου του κράτους και των θεσμών του, εμφανίζεται ως εκφραστής των συμφερόντων ολόκληρης της κοινωνίας – αλλά η πραγματικότητα βοά για το αντίθετο. Και σε συνθήκες οικονομικής κρίσης, πολιτικής σήψης, άκρατου αυταρχισμού, γενίκευσης της δυσαρέσκειας, μια σπίθα μπορεί να ανάψει μια τεράστια "φωτιά".

Η αστική τάξη και αρκετοί πολιτικοί εκφραστές της έχουν συμπεριφερθεί σαν τον Νέρωνα για να ξεφύγουν από δύσκολες καταστάσεις, να ξεπεράσουν κοινωνικές εκρήξεις. Θεωρούν πως, αν εμφανιστούν σαν εγγυητές του "νόμου και της τάξης", θα συσπειρώσουν γύρω τους μια κοινωνική συμμαχία-στήριξη που θα τους οδηγήσει τόσο σε έξοδο από την κρίση τους όσο και στο να υπερισχύσουν απέναντι σε άλλους υποψήφιους διαχειριστές του συστήματος. Ο κυνισμός τους μπορεί να μας προκαλεί έκπληξη, αλλά είναι πραγματικός – επειδή το κυνηγητό της εξουσίας είναι ψυχοκινητική δύναμη και διαθέτει μηχανισμούς που καμιά φορά μπορεί να προωθήσουν αυτούς τους αδίστακτους σχεδιασμούς. Ο Σαρκοζί στη Γαλλία τα κατάφερε. Μίλησε την πιο χυδαία και ρατσιστική γλώσσα απέναντι στους εξεγερμένους των γκέτο, κατέβασε το στρατό, κήρυξε στρατιωτικό νόμο, πλάσαρε με αυθάδεια το "γαλλικό πατριωτισμό". Είχε όμως ορισμένα "ατού": την πλήρη στήριξη των δυναμικών κύκλων του γαλλικού κεφαλαίου, το σοσιαλιστικό κόμμα σε αποσύνθεση (μετά τη νίκη του, ο Σαρκοζί υπουργοποίησε στελέχη του κόμματος αυτού), μια Αριστερά αμήχανη, χωρίς καμιά παρέμβαση στην εξέγερση, και επιπλέον πολυδιασπασμένη.

Στη χώρα μας, η κυβέρνηση Καραμανλή καταγράφει μια εντυπωσιακή και γρήγορη πτώση, και το ειδικό της "ατού", ο ίδιος ο Καραμανλής (σαν ικανός πολιτικός, έξω καρδιά κι άλλα τέτοια προβαλλόμενα μέσα στην ιδιότυπη ασυλία που απολάμβανε), μέσα σε 3 μήνες –από την Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης μέχρι σήμερα– γνωρίζει μεγάλη φθορά. Η πολιτική κρίση, το Βατοπέδι, οι παραιτήσεις υπουργών, η ανικανότητα διαχείρισης και διακυβέρνησης, η όξυνση των οικονομικών και γεωπολιτικών ανταγωνισμών, έχουν οδηγήσει στην αναζήτηση διάδοχης κατάστασης – και το γεγονός αυτό εξηγεί την πλασματική εκτίναξη των ποσοστών του ΠΑΣΟΚ στα γκάλοπ. Δεύτερον, μέσα στο στρατόπεδο της ΝΔ υπάρχει έντονη μουρμούρα, και στους ψηφοφόρους της σημειώνονται μεγάλες διαρροές. Ο κόσμος των ΜΜΕ κινείται στη σφαίρα της προσωρινότητας του Καραμανλή, και το περίεργο δεν θα είναι να πέσει ή να παραιτηθεί, αλλά να γίνει το αντίθετο μέσα στο επόμενο διάστημα.

Με την εξέγερση της νεολαίας η κυβέρνηση του Καραμανλή βρίσκεται στην πιο δύσκολη θέση που έχει βρεθεί μέχρι τώρα. Βρίσκεται μπροστά σε αδιέξοδο. Όποια επιλογή κι αν κάνει, δεν μπορεί να αντιστρέψει την καθοδική πορεία. Η αστική αντιπολίτευση, το ΠΑΣΟΚ, όσο κι αν του κάνει τη χάρη στην αντιμετώπιση της έκρηξης –γιατί δεν μπορεί να αρνηθεί τη φύση της, σαν αστικό κόμμα που είναι– δεν θα τείνει χείρα σωτηρίας στον Καραμανλή, αλλά θα εργαστεί στη λογική του "ώριμου φρούτου". Η Αριστερά δεν μπορεί να ταυτιστεί με τον Καραμανλή. Όση βοήθεια κι αν του προσφέρει η Αλέκα Παπαρήγα, αναλαμβάνοντας τα ηνία της επίθεσης ενάντια στο ΣΥΡΙΖΑ –άλλο ένα μεγαλείο θρασύτατης, αντιαριστερής, φιλοκαθεστωτικής πολιτικής της ηγεσίας του Περισσού– δεν μπορεί ανοιχτά να συναινέσει με τη ΝΔ. Το ΛΑΟΣ, βέβαια, είναι ένας υπό όρους και ανταλλάγματα καλός σύμμαχος για τη ΝΔ, αλλά με κάτι τέτοιο καταγράφει μια ακροδεξιά νεοδημοκρατική μετατόπιση, που δεν μπορεί να είναι πειστική και αποτελεσματική. Τέλος, η οικονομική πολιτική που ακολούθησε η κυβέρνηση Καραμανλή τίναζε στον αέρα κάθε μέρα και περισσότερο τη συμμαχία της με τμήματα των μικροαστικών και μεσοαστικών στρωμάτων. Η οικονομική κρίση –και τα μέτρα που εξαγγέλλει το επιτελείο Αλογοσκούφη– πλήττουν μικρομεσαίους, εμπόρους κ.λπ. και γι’ αυτό έχει αλλάξει η πολιτική συμπεριφορά τους. Όλα αυτά, όμως, είναι οι αστικοί "πονοκέφαλοι" για την τρέχουσα συγκυρία.

Η νεανική εξέγερση –που με ενδιαφέρον παρακολουθεί ο προοδευτικός κόσμος σε ολόκληρη την Ευρώπη και στον κόσμο– επιταχύνει διεργασίες και εξελίξεις και φέρνει στην επιφάνεια αιτήματα και στόχους που έπρεπε, εδώ και καιρό, να έχουν με τόλμη ξεδιπλωθεί από την Αριστερά (τουλάχιστον από το καλοκαίρι των πυρκαγιών, το 2007): Να πέσει η κυβέρνηση Καραμανλή, να ανατραπεί το δικομματικό σκηνικό, να ανοίξει ο δρόμος για μια μεγάλη πολιτική και κοινωνική αλλαγή, να συγκροτηθεί η κοινωνική και πολιτική Αριστερά σε έναν ανταγωνιστικό πόλο απέναντι στον αστικό κόσμο, και να πρωταγωνιστήσει στην πολιτική ζωή.

Οι εξεγέρσεις –μέσα στην κρίση αλλά και γενικότερα– είναι δείκτες αναγκαίων αλλαγών που δεν έρχονται με την "κανονική" διαδικασία, είναι επιταχυντές εξελίξεων και αλλαγών συσχετισμών, είναι φορείς αλλαγών στις συνειδήσεις, είναι πρακτική πείρα των μαζών και της νεολαίας. Είναι μεγάλης σημασίας κοινωνικοπολιτικά γεγονότα, σημαδεύουν την κοινωνία.

Η στάση που κράτα κάθε πολιτικός οργανισμός απέναντι στη νεολαιίστικη εξέγερση (στην πράξη, στα λόγια, στις πρωτοβουλίες, στην υποστήριξη κ.λπ.) είναι δείκτης της πραγματικής του ταυτότητας.

• Η ΚΟΕ χαιρετίζει τον αγώνα της νεολαίας, είναι στο πλευρό των εξεγερμένων, μαθαίνει από αυτόν, προσπαθεί να συμβάλει στην ανάπτυξή του και στην προοπτική του.