Για τις παρεμβάσεις στους χώρους τέχνης τις μέρες της εξέγερσης, της Μαρίας Ξυλούρη

Στις 24 Δεκεμβρίου δημοσιεύθηκε στις περισσότερες καθημερινές εφημερίδες μια κοινή δήλωση των συγγραφέων Πέτρου Μάρκαρη, Απόστολου Δοξιάδη και Τάκη Θεοδωρόπουλου, που καταδίκαζε με ιδιαίτερα σκληρή φρασεολογία τις παρεμβάσεις που είχαν γίνει τις προηγούμενες μέρες σε διάφορα θέατρα της πρωτεύουσας, μιλώντας για ανενδοίαστη αμφισβήτηση της ουσίας της ίδιας της δημοκρατίας "με την επίθεση στην καρδιά της, που είναι η ελευθερία της σκέψης, του λόγου και της έκφρασης, που αντιπροσωπεύει η τέχνη", και ουσιαστικά εξισώνοντας τη διαμαρτυρία με φασιστικές πρακτικές – απορώντας, μάλιστα, γιατί οι διαμαρτυρόμενοι δεν παρενέβησαν στα… μπουζούκια, παρά μόνο στα αφύλακτα θέατρα ποιότητας… Περίσσεψαν οι χαρακτηρισμοί για τη διαμαρτυρία, για την αφορμή της όμως μόνο μερικές χλιαρές φράσεις βρήκαν. Σαν να ήταν ο φασισμός η αντίδραση στη δολοφονία, και όχι η δολοφονία η ίδια – η οποία εξέπεσε σε "τραγικό γεγονός…". Αναρωτιόταν κανένας αν ζει στην ίδια χώρα με τους συγγραφείς: τέτοια παγίδα η διαφορά της οπτικής γωνίας. Και βέβαια, το κείμενο συχνά πυκνά έμοιαζε να υποκύπτει στα ίδια ολισθήματα με αυτά που απέδιδε στην "άλλη πλευρά" – αυτό να τους διέφυγε άραγε;

Η άποψή τους είναι βέβαια και, αν μη τι άλλο, εκείνοι την εξέφρασαν –δικαίωμά τους αδιαμφισβήτητο, εξάλλου– και δεν σώπασαν (να θυμίσουμε ότι μια ερώτηση που ακούστηκε από χείλη πολλών τον Δεκέμβρη ήταν "πού είναι οι διανοούμενοι;")? βρήκαν, μάλιστα, και ακροατήριο να συμφωνήσει μαζί τους που "ειπώθηκαν κάποια πράγματα έξω από τα δόντια, επιτέλους". Κι αν για τους καλούς συγγραφείς Δοξιάδη και Θεοδωρόπουλο δεν εκπλήσσει αυτό το κείμενο –συνεπές, άλλωστε, προς τις απόψεις που έχουν επανειλημμένα εκφράσει στο παρελθόν–, έμεινε σε πολλούς η απογοήτευση για τη συνυπογραφή του από τον Μάρκαρη, που αλλιώς τον ξέραμε. Γνωρίζει, όμως, όπως και οι άλλοι συνυπογράφοντες, ότι για την άποψή του κρίνεται.

Απαντήσεις στο κείμενο έχουν δημοσιευτεί τόσο σε εφημερίδες όσο και σε blogs? μπορεί ο καθένας να τα αναζητήσει όλα αυτά, αν δεν το έχει ήδη κάνει, και να βγάλει τα συμπεράσματά του, τόσο για την ίδια την ουσία των γραφομένων όσο και για τη χρονική στιγμή και τη διατύπωση που επέλεξαν οι τρεις. Ο καθένας αποφασίζει τι μετράει γι’ αυτόν στη ζυγαριά. Μόνο που κάποια στιγμή θα πρέπει επιτέλους να ξανασκύψουμε πάνω σε κάποιες λέξεις –δημοκρατία, φασισμός, ελευθερία του λόγου– και να δούμε τι νόημα έχουν. Γιατί, τελευταία, μάλλον δεν συνεννοούμαστε καθόλου.

Μαρία Ξυλούρη