Free Gaza: Σπάζοντας τον αποκλεισμό του Ισραήλ – Με τους ελεύθερους πολιορκημένους της Γάζας

Η Λωρίδα της Αντίστασης

Η πιο δύσκολη ερώτηση που σου έκαναν οι κάτοικοι της Γάζας ήταν: "Πώς σου φαίνεται η Γάζα;" Τη στιγμή που πήγαινες αυθόρμητα να απαντήσεις "Σπουδαία" εκφράζοντας τον προσωπικό ενθουσιασμό που βρισκόσουν εκεί, μαζί τους, σταματούσες απότομα προσπαθώντας να τραβήξεις πίσω τους πρώτους ήχους της απόκρισής σου.

Παρά τα συναισθήματα χαράς κι ευγνωμοσύνης που προκαλούσε η φιλοξενία και η απλοχεριά του παλαιστινιακού λαού απέναντί μας, δεν μπορούσε να είναι "σπουδαία" μία πόλη, ή καλύτερα η ζωή σε μία πόλη, που πληρώνει καθημερινά τις ελλείψεις της απομόνωσής της. Ένα κόστος που μετριέται σε στρέμματα ακαλλιέργητων χωραφιών και αδυναμία διακίνησης των προϊόντων. Ένα κόστος που μετριέται στο 27% κλειστών παραγωγικών μονάδων από τις 3.900 βιοτεχνίες κι εργαστήρια και στην υπολειτουργία των υπολοίπων. Ένα κόστος που μετριέται σε ερημωμένους χώρους και μισοχτισμένα κτίρια. Σε θεώρατα ποσοστά ανεργίας με το 80% του λαού της Γάζας να βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχειας. Ένα κόστος που βιώνεται από τα κύματα πληθωρισμού που προκαλεί η έλλειψη προϊόντων. Ένα κόστος που το σκοτάδι του λάμπει στις συχνές απροειδοποίητες και απροσδιόριστης διάρκειας διακοπές ρεύματος που το Ισραήλ επιβάλλει. Ένα κόστος που έχει τη μυρωδιά των υπονόμων, καθώς η έλλειψη υλικών για την κατασκευή μερικών εκατοντάδων μέτρων σημαίνει ανοιχτές χαβούζες. Ένα κόστος μετρημένο σε ντουζίνες μπουκαλιών πόσιμου νερού μιας και η αφαλάτωση του θαλασσινού νερού, της μόνης υδάτινης πηγής, είναι λειψή και η πόση του προκαλεί στην καλύτερη περίπτωση διάρροια. Ένα κόστος που βιώσαμε εμείς, οι αφελείς δυτικοί, όταν διαπιστώσαμε ότι δεν μπορούσαμε να ταχυδρομήσουμε τις αναμνηστικές κάρτες στις χώρες μας. Ένα κόστος που μετριέται σε ζωές. Στα 245 θύματα του αποκλεισμού, που θυσιάστηκαν λόγω της έλλειψης φαρμάκων αλλά και απαγόρευσης διαμετακόμισης σε άλλα νοσοκομεία.

Αν όμως η οικονομία της Γάζας έχει παραλύσει, η ζωή δεν έχει. Όσο παράδοξο κι αν φαίνεται, ο λαός της Γάζας ζει. Η διατήρηση του καθημερινού ρυθμού στη ζωή του είναι η μεγαλύτερη πράξη αντίστασης. Στη Γάζα καταλαβαίνεις τι σημαίνει να ασφυκτιά ένας ολόκληρος λαός αλλά και να αντιστέκεται. Φυσικά το βάρος δεν είναι το ίδιο για την πλειοψηφία που βγήκε να μας προϋπαντήσει και να μας αγκαλιάσει στο λιμάνι και γι’ αυτούς που, τριακόσια μέτρα μακριά και πέντε λεπτά αργότερα, συναντούσαμε να πίνουν τον καφέ τους αδιάφορα. Παρ’ όλες τις διαφορές όμως, ο αποκλεισμός πλήττει, αλλά κι ενώνει, το σύνολο του παλαιστινιακού έθνους. Ο αποκλεισμός και οι στρατιωτικές επιχειρήσεις του Ισραήλ δεν τρομάζουν, παρά το γεγονός ότι το σπίτι κάθε οικογένειας είναι στολισμένο με τις εικόνες των μαρτύρων της. Δεν υπάρχει οικογένεια που να μην είναι περήφανη ότι έχει συνεισφέρει με αυτόν τον οδηνυρό τρόπο στον παλαιστινιακό αγώνα. Οι εξωτερικοί τοίχοι της πυκνοκατοικημένης Γάζας είναι γεμάτοι από αφίσες – όπως και οι τοίχοι των προσφυγικών καταυλισμών, της Jabaliya και του Muasqar Camp (στο τελευταίο, προς τιμήν του, εξακολουθεί να μένει ο πρωθυπουργός και στέλεχος της Χαμάς Ισ. Χανίγια). Αφίσες μαρτύρων που έπεσαν στον αγώνα. Νέων με καθημερινό ντύσιμο, μοντέρνο χτένισμα και χαμογελαστό πρόσωπο και άλλων με στρατιωτική στολή, αποφασιστικό βλέμμα και οπλισμένων. Αυτές είναι οι κυρίαρχες φιγούρες της αντίστασης, όχι οι αρχηγοί και τα επιτελεία.

Πήραμε μία γεύση από το πάντρεμα της καθημερινότητας με την αντίσταση όταν συνοδεύσαμε τους ψαράδες της Γάζας στα ανοιχτά, παραβιάζοντας το όριο ανοχής των 6 μιλίων. Φτάνοντας στα 8 τα Ισραηλινά πλοία χρησιμοποίησαν πραγματικά πυρά εναντίον των ψαράδων. Τα δύο επιπλέον όμως μίλια ήταν ικανά να φέρουν την καλύτερη ψαριά τα τελευταία τέσσερα χρόνια.

Στην επίσκεψή μας στη Ράφα είχαμε την τιμή να περπατήσουμε πάνω από το "ανομολόγητο" δίκτυο των τούνελ προς την Αίγυπτο που τροφοδοτεί συνολικά τη Γάζα. Οι συνέπειες της αντίστασης των τούνελ και της σταθεροποίησης της λειτουργίας τους από τα γεγονότα του Γενάρη και μετά, έχουν γίνει εμφανείς με τη σχετική βελτίωση της οικονομικής δραστηριότητας αλλά και της συντήρησης των τιμών των ειδών πρώτης ανάγκης στα επίπεδα της προ αποκλεισμού εποχής.

Το σθένος του παλαιστινιακού λαού εκδηλώνεται σε κάθε πτυχή της ζωής.

Οι συγκρούσεις ανάμεσα σε Χαμάς και Φατάχ, που είχαν συνολικά σαν συνέπεια το θάνατο πάνω από 250 ατόμων, όσων και ο αποκλεισμός, παίρνουν πολλές μορφές. Η πιο διαδεδομένη, με διαβρωτικές συνέπειες για τη ζωή στη Γάζα, είναι η τακτική της Φατάχ να πληρώνει τους δημοσίους υπαλλήλους που πρόσκεινται σε αυτήν (αστυνομικούς, εκπαιδευτικό προσωπικό κ.λπ.) τον πλήρη μισθό τους για να μην πηγαίνουν στις δουλειές τους, απειλώντας τους αλλιώς με "απόλυση". Η πλειοψηφία των δημοσίων υπαλλήλων έχει προσχωρήσει στην κυβέρνηση της Γάζας, όχι όμως αναγκαστικά και στη Χαμάς, μειώνοντας τις συνέπειες. Αλλά η πικρία για την έριδα μεταξύ των δύο στρατοπέδων είναι διάχυτη.

Η εικόνα της Γάζας είναι η εικόνα μιας πόλης που υπό κανονικές συνθήκες θα είχε αμέτρητες δυνατότητες ανάπτυξης. Στη Γάζα εξάλλου καταρρέει στα μάτια του επισκέπτη και η εικόνα ενός φονταμενταλιστικού καθεστώτος. Το ίδιο ισχύει και για την περιβόητη "επιβολή της σαρίας", που ποτέ δεν επέβαλε με νόμο η κυβέρνηση της Γάζας. Όσο κι αν φανεί υπερβολικό, πιο πολλές γυναίκες με πλήρως καλυμένο το πρόσωπο συναντά κανείς στις μουσουλμανικές συνοικίες του Λονδίνου, παρά στη Λωρίδα της Γάζας. Αυτό δεν σημαίνει ότι τα πράγματα είναι θαυμάσια ή ότι δεν υπήρξε μία σχετική τροποποίηση των ηθών μετά τη νίκη της Χαμάς. Υπογραμμίζει, όμως, πως υπάρχει πολύ μεγαλύτερη ποικιλία και διαβάθμιση σχέσεων ανάμεσα στα δύο φύλα από τη μουντή ομογενή εικόνα της μπούργκας και της έγκλειστης γυναίκας της δυτικής προπαγάνδας.

Γυρνώντας στο ερώτημα πώς μου φαίνεται η Γάζα, θα έλεγα πως είναι μία ζωντανή κοινωνία που οι αντιφάσεις της κάνουν το νόημα λέξεων και πράξεων να γλιστράει, όπως γλιστράει ανάμεσα απ’ τα δάχτυλα η ψιλή άμμος της παραλίας της, που πράγματι βρίσκεις κάτω ή δίπλα απ’το πλακόστρωτο. Όταν αυτός ο λαός σε αποκαλεί "ήρωα", καταλαβαίνεις ότι δεν ξέρεις τι είναι ήρωας. Όταν σε τιμάει με την υπηκοότητά του καταλαβαίνεις πως κάτι σου λείπει από την κατανόηση της έννοιας πατρίδα. Όταν όλοι, από παιδάκια 5 χρόνων μέχρι ηλικιωμένους 85 χρόνων, σου επαναλαμβάνουν ακόμα και όταν φεύγεις "welcome" και "how are you?", τα μόνα Αγγλικά που γνωρίζουν, μαθαίνεις τι σημαίνει ανάγκη για επικοινωνία. Όλα αυτά σε κάνουν να επανεκτιμάς τις "τιμές" και τις "δόξες". Τα μετάλλια ανδρείας και οι μνημειακές επιγραφές ωχριούν μπροστά στο λειψό μπακλαβαδάκι που ο πλανόδιος έφηβος πωλητής με κέρασε και στην τσάμπα βόλτα του εικοσάχρονου αμαξά με το επαναφερμένο στην κυκλοφορία, λόγω αποκλεισμού, μόνιππό του. Νιώθω άσχημα που δε θυμάμαι τα ονόματά τους για να τα αναφέρω εδώ. Τα ονόματα αυτών που μου έκαναν ένα τέτοιας –μικρής μα και τεράστιας– αξίας δώρο. Δώρο από το υστέρημά τους, που με γέμιζε ντροπή και ενοχές, που όμως σκιάζονταν από την περηφάνεια και την τιμή ενός λαού περήφανου, φιλόξενου, γελαστού και ανοιχτόκαρδου που τα μόνα ανταλλάγματα που ήθελε ήταν μία χειραψία, μία φωτογραφία στο κινητό, ένα e-mail επικοινωνίας.