ΦΑΚΕΛΟΣ: Οικονομική κρίση

ΗΠΑ: Προεδρικές εκλογές ενώ μαίνεται η κρίση, του Γιώργου Τσίπρα

Πολλά χρόνια πέρασαν και σημαντικές αλλαγές μεσολάβησαν από το ’92, αλλά οι σημερινές συνθήκες μοιάζουν αρκετά με τις τότε. Το ’92 ο Κλίντον εκλέχθηκε πρόεδρος, ενισχυμένος από την αποστροφή των Αμερικανών προς τον άγριο νεοφιλελευθερισμό του πατέρα Μπους, που προκάλεσε την εξέγερση του Λος Άντζελες. Σήμερα, το κύμα της αγανάκτησης από την κρίση και τις πολιτικές του υιού Μπους μεταφέρει αποφασιστικά τον Μπάρακ Ομπάμα προς το Λευκό Οίκο. Και όσο γίνονται πιο αισθητές οι συνέπειες της κρίσης, τόσο περισσότερο ενισχύεται ο Ομπάμα.

Ο Μακ Κέιν μοιραία χρεώνεται την πολιτική Μπους. Αλλά ίσως όχι τόσο μοιραία. Πριν ακόμη ξεσπάσει η κρίση, η τακτική Μακ Κέιν είχε επικεντρωθεί στην ανάδειξη μιας πυγμής στο στιλ του Μπους. Έτσι, η σύρραξη στη Γεωργία είχε ανεβάσει πρόσκαιρα τα ποσοστά του. Αφότου ξέσπασε η κρίση και ο Ομπάμα ανακοίνωσε μέτρα φορολογικής ελάφρυνσης που θα πάρει, αν εκλεγεί, η κύρια αντιπαράθεση από την πλευρά Μακ Κέιν τις τελευταίες εβδομάδες χτυπά την προτεινόμενη από τον Ομπάμα "αναδιανομή" ως σοσιαλιστικό μέτρο… "Ο Αμερικανός θέλει να επενδύσει τα λεφτά του κι όχι να αναδιανεμηθούν". Όσο κι αν ο αντικομμουνισμός έχει βαθιές ρίζες στη λευκή αμερικανική κοινωνία, όσο κι αν ο νεοφιλελευθερισμός εδώ και μια 25ετία κάνει πλύση εγκεφάλου, στο… σπίτι του κρεμασμένου δεν μιλάνε για σχοινί. Να επενδύσει ποιος και σε τι; Ακόμη και το χαμηλότατο επίπεδο διεξαγωγής της δημόσιας πολιτικής αντιπαράθεσης στις ΗΠΑ δεν μπορεί να εμποδίσει την έκφραση της απαίτησης για μια αλλαγή, που όχι τυχαία είναι και το κεντρικό σύνθημα του Ομπάμα. Δίπλα σε αυτά, λάθη όπως η επιλογή της Πέιλιν επιβαρύνουν μια ήδη πτωτική πορεία.

Όμως τι θα κάνει πραγματικά ο Ομπάμα; Ο Κλίντον είχε μπει στο Λευκό Οίκο επίσης με υποσχέσεις για αλλαγή, μετά από 12 χρόνια ρηγκανισμού και Μπους. Μέχρι και ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε εκφράσει τότε τη βεβαιότητα ότι πνέει άνεμος αλλαγής στις ΗΠΑ και δεν δίστασε να χαρακτηρίσει την ανάδειξη Κλίντον ως… επανάσταση. Το τι είδους επανάσταση έφερε τελικά ο Κλίντον, είναι γνωστό. Στην πραγματικότητα, συνέχισε με παραλλαγές την πολιτική του πατέρα Μπους: ο νεοφιλελευθερισμός αναπτύχθηκε ακόμη περισσότερο και ήταν επί εποχής του που ξεκίνησαν τα "greenspanomics" (από το όνομα του Γκρίνσπαν) σαν επιθετική πολιτική του καπιταλισμού-καζίνο, που καταρρέει σήμερα. Και βέβαια δεν μπορούμε να ξεχάσουμε το βάρβαρο πόλεμο που εξαπέλυσε το ΝΑΤΟ υπό την καθοδήγηση του "δημοκράτη" Κλίντον ενάντια στη Γιουγκοσλαβία.

Ίσως γι’ αυτό σήμερα σχεδόν όλοι οι προοδευτικοί Αμερικανοί διανοούμενοι, όταν καλούνται να εκτιμήσουν την περίπτωση Ομπάμα, δεν είναι απλώς συγκρατημένοι, αλλά εκφράζουν τη βεβαιότητα πως δεν πρόκειται να υπάρξουν σημαντικές αλλαγές στη διακυβέρνηση των ΗΠΑ. Αφότου κέρδισε το χρίσμα των Δημοκρατικών στρογγύλεψε πολλά απ’ όσα έλεγε πριν, ενώ ταυτόχρονα έσπευσε να δώσει σε κάθε περίπτωση διαπιστευτήρια για την εξωτερική πολιτική που θα ακολουθήσει (Μέση Ανατολή, Ιράν, Γεωργία κ.λπ.). Το ξέσπασμα της κρίσης του επέτρεψε να επανακάμψει με μια "ριζοσπαστική" –για τα μέτρα του κυρίαρχου πολιτικού λόγου στις ΗΠΑ– ρητορική σχετικά με την οικονομική πολιτική που θα ακολουθήσει, κυρίως τις φοροαπαλλαγές για την αποκαλούμενη "μεσαία τάξη". Ωστόσο, ήδη η συμφωνία του με τον Μπους και τους ρεμπουπλικάνους για την εφαρμογή του "σχεδίου σωτηρίας Πόλσον" (σωτηρίας για τους πλούσιους και μόνο) δεν αφήνει το παραμικρό περιθώριο παρερμηνείας των προθέσεων του πιθανού νέου ενοίκου του Λευκού Οίκου. Πάντως όλα τα βλέμματα θα είναι αυτές τις μέρες στραμμένα στις ΗΠΑ, αφού το αποτέλεσμα των εκεί προεδρικών εκλογών σίγουρα θα επηρεάσει, τουλάχιστον σε επίπεδο αρχικών εντυπώσεων και τακτικής, την κατάσταση και σε διεθνές επίπεδο.

Γιώργος Τσίπρας