"Δεν θα πληρώσουμε εμείς την κρίση σας"
ΑΥΤΟΙ
Σε ολόκληρο τον κόσμο αναδιατάσσονται οι δυνάμεις, ξαναεξετάζονται οι πολιτικές κατευθύνσεις, τα οικονομικά προγράμματα, και σχεδιάζονται ή παίρνονται ήδη ορισμένα μέτρα για τη "μετά την κρίση" εποχή.
Στο φόντο αυτής της κρίσης του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού, που πλέον ομολογείται ότι είναι μεγαλύτερη από την πιο μεγάλη καταγεγραμμένη έως τώρα καπιταλιστική κρίση, αυτή του 1929 – 1933, είναι λογικό να συγκρούονται και να συναντώνται διάφορες πολιτικές κατευθύνσεις, ανάλογα με τη θέση και τα συμφέροντα κάθε πλευράς. Το ανέκδοτο –γιατί για ανέκδοτο πρόκειται– που εκστόμισε ο κ. Μπαρόζο στο ταξίδι του στην Κίνα (έχει σημασία κι αυτό), "ή μαζί θα κολυμπήσουμε ή μαζί θα βουλιάξουμε", δεν απευθυνόταν στους "από τα κάτω", αλλά στους "συνεταίρους" του "παγκόσμιου χωριού". Με δυο λόγια, οι εκπρόσωποι του κεφαλαίου σε ολόκληρο τον κόσμο αναζητούν –όταν ακόμα δεν έχουν καταγραφεί όλες οι ζημιές της κρίσης– μια κοινή πολιτική, πάντα στην κατεύθυνση διάσωσης του καπιταλιστικού συστήματος από βαθύτερες καταποντίσεις στη συστημική κρίση. Για παράδειγμα, η ταχύτατη κάλυψη με ιλιγγιώδη ποσά του υπό κατάρρευση τραπεζικού συστήματος σε όλες τις χώρες από το κράτος και τις διεθνείς μονοπωλιακές ενώσεις (ΔΝΤ, ΠΤ κ.λπ.) είναι ενδεικτικό των προθέσεων. Την ίδια στιγμή, σε όλες τις διεθνείς διασκέψεις κανένας δεν προβάλλει μια άλλη πολιτική από το νεοφιλελευθερισμό όσο δεν έχει καθαρή εικόνα για το βάθος και την έκταση της κρίσης. Σαν μαθητευόμενοι μάγοι, παίρνουν μέτρα, που αποδεικνύονται αναποτελεσματικά μέσα σε λίγες βδομάδες, για να εξαγγείλουν άλλα, το ίδιο αναποτελεσματικά, και δίνουν ραντεβού για νέες διασκέψεις για τους πρώτους μήνες του 2009… Άμεση διάσωση των τραπεζών, θωράκιση του νομικού και κατασταλτικού μηχανισμού για τους τριγμούς που έρχονται, σκεπτικισμός για το ποια συνταγή να εξευρεθεί για τη διαχείριση της παγκόσμιας εργατικής δύναμης, εκτόξευση της ανεργίας, περιορισμός της κατανάλωσης, έκτακτα μέτρα και ιδεολογικός βομβαρδισμός για οσονούπω "διέξοδο από την κρίση".
Την ίδια στιγμή, ο αστικός κόσμος έχει κάθε συμφέρον να σβηστεί η ιστορική μνήμη και η γνώση για το πώς ιστορικά έχουν αντιμετωπιστεί μέχρι σήμερα οι κρίσεις του καπιταλισμού: με καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων, με γρήγορη απαξίωση και θέση εκτός λειτουργίας μεγάλων μονάδων παραγωγής και με τον ανοιχτό πόλεμο. Τόσο τα "νιου ντιλ" όσο και οι ναζιφασισμοί δεν έλυσαν το πρόβλημα της κρίσης, παρά τα πρόσκαιρα αποτελέσματα που έφεραν, ενώ ο κεϋνσιανισμός εφαρμόστηκε μόνο εφόσον υπήρξε τεράστια καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν υπήρχε η πρόκληση του κομμουνιστικού κόσμου, που έπρεπε να αντιμετωπιστεί με παραχωρήσεις, και αφορούσε εν τέλει μια μόνο μειοψηφία των αναπτυγμένων χωρών.
ΕΜΕΙΣ
Για τους "από τα κάτω" δεν μένουν πολλές ρεαλιστικές επιλογές, αφού το φάντασμα της εξαθλίωσης και της χειροτέρευσης των ήδη άσχημων όρων διαβίωσης είναι η μοναδική προοπτική που τους εξασφαλίζει ο καπιταλισμός. Η πιο ρεαλιστική προοπτική γεννιέται μόνο όταν οι από κάτω ενωθούν και συγκροτήσουν κινήματα, αντιστάσεις, δώσουν ζωή σε εξεγέρσεις και επαναστατικές διαδικασίες, αρνηθούν πιο συνολικά όλη αυτή την αθλιότητα. Φυσικά, κάθε "στιγμή" αυτής της σύγκρουσης (που διεξάγεται ανεξάρτητα από τη θέλησή μας) σηματοδοτεί διαφορετικό επίπεδο συνείδησης, διαφορετικές μορφές πάλης, διαφορετικά συνθήματα δράσης ή προπαγάνδας κ.λπ. Η αρχή μιας ρεαλιστικής πολιτικής για τους "από τα κάτω" συνδέεται με την άρνησή τους να πληρώσουν για μια κρίση, για την οποία δεν φέρουν ουδεμία ευθύνη, που τους καταδικάζει σε μια ασύλληπτη βαρβαρότητα.
Γι’ αυτό, μετά τις αυθόρμητες εξεγέρσεις των πεινασμένων, που καταγράφηκαν στην αρχή του 2008 σε περίπου 30 χώρες εξαιτίας της "διατροφικής κρίσης", δηλαδή του τζογαρίσματος με τις χρηματιστηριακές τιμές βασικών ειδών διατροφής, τώρα, με την είσοδο στη "μετά την κρίση εποχή", αναδύεται μέσα από κινητοποιήσεις και αγώνες το σύνθημα "Δεν θα πληρώσουμε εμείς την κρίση τους" (ή "την κρίση σας"), που θωρακίζει σε ένα πρώτο στάδιο την αντίσταση με νέα στοιχεία συνείδησης. Γιατί;
Το σύνθημα αυτό δεν εύχεται απλώς μια "διέξοδο από την κρίση προς όφελος όλων", αυτή τη μικροαστική, βαθιά ρεφορμιστική, καθησυχαστική ουτοπία. Το σύνθημα αυτό στέκεται σωστά απέναντι στο πρόβλημα: Υπάρχουν δύο πλευρές: το "εμείς" και το "κρίση τους", όπου το "τους" προσδιορίζει μια αιτία, ένα άλλο υποκείμενο, ένα βασικό υπεύθυνο. Δηλαδή, υπάρχουν δύο κόσμοι, ο κόσμος του κεφαλαίου και ο κόσμος της ζωντανής εργασίας, ο κόσμος της αστικής τάξης και ο κόσμος του σύγχρονου προλεταριάτου, που βρίσκονται σε αντιπαράθεση και σύγκρουση. Και η κρίση, η παγκοσμιοποιημένη κρίση, φέρνει αντικειμενικά αυτή τη διάκριση/αντίθεση/διχασμό σε ένα πιο συγκρουσιακό επίπεδο.
Το σύνθημα "Δεν θα πληρώσουμε εμείς την κρίση σας" φέρνει, κουβαλάει στοιχεία συνειδητοποίησης αυτής της αντίθεσης, ή διευκολύνει, ανοίγει το δρόμο σε μια αντικαπιταλιστική συνείδηση και πολιτική, που είναι αναγκαίος όρος για την επιβίωση δισεκατομμυρίων ανθρώπων από τις εκατόμβες που προετοιμάζονται.
Η σημασία του συνθήματος είναι μεγάλη, γιατί δεν αναδύθηκε σαν εγκεφαλική κατασκευή σε κάποια γραφεία ή σε συνηθισμένους χώρους διανοουμένων. Ήρθε στην επιφάνεια μέσα από μεγάλα κινήματα και αγκαλιάζει όλο και περισσότερο τον κόσμο της ζωντανής εργασίας. Η υιοθέτηση του συνθήματος αυτού στην πράξη σημαίνει άμεση κινητοποίηση, σημαίνει μορφές οργάνωσης παλιές και νέες, σημαίνει αλληλεγγύη και συντονισμό, σημαίνει εγρήγορση σε όλα τα επίπεδα.
Θα μπορούσαν να ειπωθούν πολλά, πάρα πολλά σχετικά με το θέμα αυτό. Το βασικό όμως είναι να παρατηρήσουμε, μέσα από την πραγματική κίνηση και τις αντιστάσεις, πώς εξελίσσεται η παγκόσμια πάλη, πώς προχωρά στη χώρα μας η ταξική πάλη, τι βαθμό ετοιμότητας έχουμε σαν αριστερό κίνημα για να αντιμετωπίσουμε την καπιταλιστική κρίση, ή τι πρέπει να ξεπεράσουμε για να μπορέσουμε να την αντιμετωπίσουμε.
Στο προηγούμενο τεύχος είχαμε αναφερθεί διεξοδικά στο μεγάλο κίνημα που υπάρχει στη γειτονική μας Ιταλία. Στις σελίδες που ακολουθούν θα βρείτε υλικό που βοηθά στην κατεύθυνση αυτή. Δημοσιεύουμε ένα άρθρο από την Αργεντινή, όπου καταγράφονται προτάσεις και σχέδια για αντιμετώπιση της κρίσης. Η Αργεντινή είναι ένα μεγάλο κοινωνικό εργαστήρι στη Λατινική Αμερική γιατί έχει συγκεντρωμένη μια νέα εργατική τάξη, έχει μεγάλες επιχειρήσεις και αυτοκινητοβιομηχανίες, έχει πληγεί πριν λίγα χρόνια από μια μεγάλη κρίση και σημαδεύτηκε από μια λαϊκή εξέγερση και έχουν αναπτυχθεί νέες μορφές οργάνωσης και πάλης (ανέργων, συνταξιούχων, ιθαγενών, γυναικών, εργατών, πολυτομεακών συντονιστικών κ.λπ. με μπλοκάρισμα δρόμων, καταλήψεις εργοστασίων κ.λπ.).
Παράλληλα, δημοσιεύουμε την τελική διακήρυξη μιας διάσκεψης με τίτλο "Οι απαντήσεις του Νότου στην παγκόσμια οικονομική κρίση", όπου σημειώνεται η διάσταση της στάσης που πρέπει να τηρήσουν ορισμένες χώρες απέναντι στην κρίση, ορισμένες μικρές ειδήσεις από αγώνες που γίνονται σε ολόκληρο τον κόσμο για την κρίση και, τέλος, αρκετό υλικό από την παρέμβαση των "Επιτροπών ενάντια στην ακρίβεια" στη χώρα μας.
Κείμενα – επιμέλεια:
Ερίκος Φινάλης
Νίκος Ταυρής