Ήταν στη μέση της προεκλογικής περιόδου όταν η κυβέρνηση της ΝΔ, δια στόματος του ίδιου του πρωθυπουργού, είχε δεσμευτεί ότι δεν θα παρθούν πρόσθετα φορολογικά μέτρα αυτή τη χρονιά. Τρεις βδομάδες αργότερα ο υπουργός Οικονομίας ανακοίνωσε νέα φοροεπιδρομή στα λαϊκά νοικοκυριά.
Tο τραγικό είναι ότι συνόδευσε τα νέα μέτρα με διαβεβαιώσεις ότι δεν θα χρειαστούν άλλα για ολόκληρο το 2010. Δίκαια δεν το πιστεύει κανείς. Όχι μόνο γιατί αυτή η κυβέρνηση είναι η πιο αδίστακτη και κυνική ολόκληρης της μεταπολιτευτικής περιόδου, αλλά κυρίως γιατί, παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις πολλών, η οικονομική κρίση είναι μπροστά μας και τα χειρότερα έρχονται.
Λένε ψέματα
Ο υπουργός Οικονομίας, παρουσιάζοντας το νέο πακέτο μέτρων, προσδιόρισε το ύψος του ελλείμματος στα 3,5 δισ. ευρώ, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος της δημοσιονομικής προσαρμογής που απαιτούν οι Βρυξέλλες με τη νέα επιτήρηση που έχουν επιβάλει στην οικονομία. Όμως για τον υπολογισμό αυτόν θεώρησε ότι το έλλειμμα της χώρας για το 2008 είναι στο 3,7% του ΑΕΠ, και όχι στο αναθεωρημένο 5%, που έχει φτάσει τώρα. Με αυτόν τον τρόπο, περιόρισε πλαστά τις ανάγκες επίτευξης των καταναγκαστικών στόχων του διευθυντηρίου της ΕΕ κατά τουλάχιστον 3 δισ. ευρώ. Και αυτό θα ισχύσει, αν πράγματι η «μαύρη τρύπα» του προϋπολογισμού παραμείνει στο 5% του ΑΕΠ και δεν ξεπεράσει το 6%, όπως προβλέπει ο ΟΟΣΑ και το ΔΝΤ. Στην πραγματικότητα, ο υπουργός Γ. Παπαθανασίου ανέβαλε για το φθινόπωρο τη λήψη πρόσθετων μέτρων που, όπως υπολογίζεται, θα ξεπερνούν τα 5 δισ. ευρώ.
Είναι αντιλαϊκά
Τα μέτρα που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της κρίσης στρέφονται αποκλειστικά σε βάρος των εργαζόμενων.
Αν μείνουμε μόνο στα οικονομικά μέτρα, που προβλέπονται από τον προϋπολογισμό του 2009, και στα πρόσθετα πακέτα φοροεπιδρομών, που έχει επιβάλει η κυβέρνηση της ΝΔ (βλέπε πίνακα), διαπιστώνουμε ότι όλες οι νέες επιβαρύνσεις από το σύνολο των δημόσιων εσόδων βαραίνουν κυρίως μικρά και μεσαία εισοδήματα.
Όπως φαίνεται στον πίνακα, από το σύνολο των νέων επιβαρύνσεων, ποσοστό πάνω από 89% αφορά τα χαμηλά εισοδήματα και μόλις 11% την οικονομική ολιγαρχία. Και αυτά χωρίς να υπολογίσούμε το καθεστώς φοροαπαλλαγών και επιδοτήσεων που λυμαίνεται ο επιχειρηματικός κόσμος για δεκαετίες.
Να σημειωθεί ότι μόνο η μείωση του φορολογικού συντελεστή των μεγάλων επιχειρήσεων από το 35% στο 25%, τα τελευταία χρόνια, σήμανε την απώλεια εσόδων 5,1 δισ. ευρώ. Η είσπραξή του ποσού αυτού θα σήμαινε ότι η χώρα δεν θα έμπαινε για δεύτερη φορά σε επιτήρηση και δεν θα χρειαζόταν να επιβληθούν έκτακτα εισπρακτικά μέτρα. Αν, μάλιστα, υπήρχε και φορολόγηση της εκκλησιαστικής περιουσίας και οικονομικής δραστηριότητας, ίσως τελικά να υπήρχε δημοσιονομικό πλεόνασμα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, ακόμα και με τα επίσημα στοιχεία της Eurostat, η πραγματική φορολογία κεφαλαίου στην Ελλάδα μειώθηκε από 19,9%, το 2000, σε 15,9%, το 2007. Με την επίδοση αυτή, η Ελλάδα διατηρεί τα χαμηλότερα επίπεδα φορολογίας κεφαλαίου μεταξύ των 16 χωρών της ευρωζώνης. Έτσι γίνεται ακόμα πιο προκλητική η εξαγγελία για είσπραξη 1.500 εκατομμυρίων ευρώ από ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το δημόσιο. Σήμερα, και ενώ έχει τελειώσει και η τελευταία παράταση, έχουν εισπραχθεί μόλις 500 εκατομμύρια. Το σύνολο των ληξιπρόθεσμων οφειλών ξεπερνά τα 18 δισ. ευρώ και από αυτά τα 15 δισ. αποτελούν οφειλές της οικονομικής ολιγαρχίας.
Στο στόχαστρο η εργασία και τα εργασιακά δικαιώματα
Δεν είναι, βέβαια, μόνο το τίμημα των οικονομικών μέτρων που φορτώνεται στις πλάτες των οικονομικά ασθενέστερων. Οι εργαζόμενοι καλούνται να πληρώσουν τα βάρη της οικονομικής κρίσης με την απώλεια της εργασίας τους και το κουρέλιασμα των εργασιακών τους δικαιωμάτων.
Σύμφωνα με τα πιο αισιόδοξα στοιχεία, η κρίση στην αγορά εργασίας θα κρατήσει μέχρι το 2015, ενώ μόνο για φέτος στην Ελλάδα η επίσημη ανεργία θα ξεπεράσει το 10%. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο αριθμός των ανέργων θα υπερβεί τις 500.000 άτομα – αριθμός πρωτοφανής για τα μεταπολιτευτικά δεδομένα της χώρας. Μόνο στον τουρισμό, μέχρι τώρα, έχουν καταγραφεί πάνω απο 60.000 χαμένες θέσεις εργασίας, και οι προβλέψεις με βάση την αναμενόμενη μείωση του τουρισμού αναφέρουν ότι ο αριθμός των ανέργων θα φτάσει τις 80.000 εργαζόμενους. Στις κατασκευές υπολογίζονται πάνω από 45.000 χαμένες θέσεις εργασίας. Στο εμπόριο η ανεργία αφορά πια πάνω από 50.000 εργαζόμενους. Και ενώ δεν υπάρχουν στοιχεία για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, που πλήττονται σφοδρά από την οικονομική κρίση και απασχολούν το μεγαλύτερο τμήμα του εργατικού δυναμικού, μόλις τις τελευταίες μέρες, τρεις μεγάλες επιχειρήσεις πρόσθεσαν πάνω από 10.000 εργαζόμενους στις στρατιές των ανέργων.
Το λουκέτο στον «Ελεύθερο Τύπο» κόστισε 450 θέσεις εργασίας.
Η Εμπορική Τράπεζα ανακοίνωσε την καταστροφή 1.500 θέσεων εργασίας την επόμενη τριετία. Ο ΟΣΕ ανακοίνωσε την απομάκρυνση 1.100 εργαζόμενων και ετοιμάζει ακόμα 3.000 μετατάξεις ή εθελούσιες εξόδους. Στην Ολυμπιακή βρίσκονται στον αέρα 4.500 μόνιμοι υπάλληλοι κι άλλοι 4.000 εποχικοί.
Και δίπλα σε αυτά, η ΕΕ και η κυβέρνηση σχεδιάζουν να υπάρξουν δραστικές παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας, με την κατάργηση της μόνιμης και σταθερής απασχόλησης, με την καθιέρωση της εκ περιτροπής εργασίας, τη διεύρυνση και σε άλλους τομείς της μερικής απασχόλησης, αλλά και νέες αλλαγές στο ασφαλιστικό με σφαγιασμό των επαγγελμάτων που υπάγονται στα βαρέα και ανθυγιεινά και νέες αυξήσεις στα όρια ηλικίας.
Είναι αναποτελεσματικά
Τα κυβερνητικά μέτρα έχουν σαφή ταξικό χαρακτήρα. Επιχειρούν να φορτώσουν τα βάρη της κρίσης στους εργαζόμενους, να διαμορφώσουν ένα περιβάλλον που θα επιτρέψει την αύξηση της εκμετάλλευσης των εργαζόμενων, την αύξηση του φόβου και της ανασφάλειας των πολλών, τη βελτίωση των όρων κερδοφορίας της οικονομικής ολιγαρχίας.
Είναι παράλληλα αναποτελεσματικά. Η συνεχής αύξηση των φορολογικών μέτρων και η αύξηση της ανεργίας δεν κάνει τίποτε άλλο από το να συρρικνώνει τα εισοδήματα και τη ζήτηση, γεγονός που καθιστά την είσπραξη των φόρων, νέων και παλιών, αδύνατη. Νέοι φόροι έρχονται να προστεθούν, για να αποτύχουν κι αυτοί με τη σειρά τους. Το μόνο που μένει είναι η αύξηση του δανεισμού και του δημόσιου χρέους. Ήδη η χώρα έχει υπερκαλύψει τον προϋπολογισμένο δανεισμό για το 2009 και ετοιμάζεται να αναζητήσει δάνεια για τις ανάγκες του 2010, φορτώνοντας τον προϋπολογισμό με δυσβάσταχτα βάρη σε τόκους. Είναι μια επιλογή που επιτρέπει σε τράπεζες και ραντιέρηδες να θησαυρίζουν υποθηκεύοντας το μέλλον των επόμενων γενιών.
|
Είδος φόρου |
Αυξήσεις φόρων που αφορούν χαμηλά και μεσαία εισοδήματα |
Αυξήσεις φόρων για υψηλά εισοδήματα
|
|
|
Έμμεσοι φόροι |
3.000 |
– |
|
|
Άμεσοι φόροι |
1.100 |
650 |
|
|
ΦΠΑ |
2.000 |
– |
|
|
Ειδικοί φόροι (καύσιμα, ποτά,τσιγάρα) |
829 |
– |
|
|
ΕΤΑΚ |
1.000 |
– |
|
|
Πάγωμα μισθών |
400 |
– |
|
|
Έκτακτη εισφορά |
– |
274 |
|
|
Αύξηση ειδικών φόρων, καύσιμα, κινητά |
410 |
– |
|
|
Αύξηση φόρων σε αυτοκίνητα και σκάφη |
– |
220 |
|
|
Ημιυπαίθριοι χώροι |
1.150 |
– |
|
Σημειώσεις
1. Τα ποσά είναι σε εκατομμύρια ευρώ.
2. Οι αυξήσεις στην άμεση φορολογία αφορούν σχεδόν αποκλειστικά τα μικρά και μεσαία εισοδήματα. Σύμφωνα με στοιχεία του Μ. Δρεττάκη, το μέσο δηλωθέν οικογενειακό εισόδημα του πλουσιότερου 20% είναι μόλις 41.310 ευρώ. Το ίδιο, η έμμεση φορολογία, ως μη αναλογική, επιβαρύνει ιδιαίτερα τα χαμηλά εισοδήματα.