Αυτός ο συνδικαλισμός έχει όρια, του Φειδία Παϊρίδη

Με αφορμή την απεργία της 21ης Οχτώβρη (μέρος Α’)

Η απεργία της 21 Οκτώβρη δεν ήταν μια κινητοποίηση στην οποία αξίζει τον κόπο να αναφερθεί κανείς. Έγινε κάποια κίνηση από τις συνδικαλιστικές ηγεσίες με μικρή ανταπόκριση από τους εργαζόμενους στον δημόσιο τομέα. Ο ιδιωτικός τομέας αγγίχτηκε ελάχιστα, τόσο από τους συνδικαλιστές όσο και από την απεργία. Ο παλμός ανύπαρκτος. Οι ομιλητές στον κόσμο τους, σαν να δίνανε παράσταση. Η κυβερνητική επίθεση έφερε στη συγκέντρωση κάποιο κόσμο παραπάνω και δεν παρουσιάστηκε το χάλι της πρωτομαγιάτικης συγκέντρωσης. Καμιά σχέση όμως με τις απαιτήσεις των καιρών και την απάντηση που έπρεπε να δοθεί στην κυβέρνηση. Και φυσικά στα δελτία Τύπου διθύραμβοι για τη μεγάλη επιτυχία, τους χιλιάδες εργαζόμενους, τα συντριπτικά ποσοστά και όσα γράφονται συνήθως στα δελτία Τύπου ανεξάρτητα από το τι συμβαίνει στην πραγματικότητα.

Για όλους αυτούς τους λόγους δεν έχει νόημα να σχολιάσουμε την ίδια την απεργία. Έχει όμως νόημα να διατυπώσουμε κάποιες γενικότερες σκέψεις με αφορμή αυτή την απεργία ή και τις κινητοποιήσεις των τελευταίων μηνών μπροστά σε όσα έρχονται. Μπροστά σε όσα θα κληθούν οι εργαζόμενοι, αλλά και το συνδικαλιστικό κίνημα, τους επόμενους μήνες. Και φυσικά δεν αναφερόμαστε στην επόμενη απεργία της ΓΣΕΕ, αλλά στις ανακοινώσεις για απολύσεις και το κλείσιμο εργοστασίων στην αυτοκινητοβιομηχανία και τις προβλέψεις της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (I.L.Ο.) για 20 εκατομμύρια νέους ανέργους στην Ευρώπη το 2009. Σαν πρώτη δόση του τι θα συμβεί όταν η κρίση αγγίξει την πραγματική παραγωγή.

Όταν απαιτούνται απαντήσεις σε τέτοιες καταστάσεις το οπλοστάσιο του συνδικαλισμού που κυριαρχεί σήμερα είναι εντελώς ανεπαρκές. Τα συμπεράσματα λοιπόν είναι αναγκαία: Πρώτον, το γιατί δεν απέδωσε η κινητοποίηση του όποιου μηχανισμού της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ και το τι είναι αναγκαίο να γίνει για να απαντηθεί ουσιαστικά η επιχείρηση να φορτωθεί η κρίση στις πλάτες των εργαζόμενων.

Το πρώτο και κεντρικό συμπέρασμα το διατυπώσαμε ήδη: αυτός ο συνδικαλισμός –που διαχειρίζεται τις τύχες του συνδικαλιστικού κινήματος τις τελευταίες δεκαετίες– έχει όρια και αυτά τα όρια τα έχει φτάσει. Αυτό από μόνο του μπορεί να μην είναι κακό, αλλά γίνεται τραγικό όταν διαπιστώνει κανείς πως αυτά τα όρια ταυτίζονται με τα όρια του συστήματος. Πρόκειται για έναν συνδικαλισμό ο οποίος μπορεί να λειτουργήσει –όσο και όπως λειτουργεί– μέσα στα όρια του συστήματος και αδυνατεί να τα υπερβεί.

Τι σημαίνει αυτό; Πρώτον, αυτό που ζούμε δεκαετίες τώρα. Την αναγνώριση "των αναγκών της οικονομίας" και τη συμμόρφωση σ’ αυτές. Και όταν αναγνωρίζεις τις ανάγκες του επιχειρηματικού κόσμου (για να χρησιμοποιούμε "κόσμιες" εκφράσεις) σαν "ανάγκες της οικονομίας" τότε έχεις ήδη μετακινηθεί από την υπεράσπιση των συμφερόντων των εργαζομένων σε κάτι λιγότερο ταξικό, λιγότερο "απόλυτο", πιο "ενδιάμεσο" και "υπεύθυνο". Καλύτερο παράδειγμα και έκφραση από τις συμφωνίες εργασιακής ειρήνης δεν υπάρχει για να αποδώσει την κατάσταση που επικρατεί στην κορυφή της συνδικαλιστικής ηγεσίας. Ακόμα και οι ετήσιες αναφορές του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ για την οικονομία αναγκάζονται να πέσουν στη λούμπα να καταγράφουν αύξηση της φτώχειας με ταυτόχρονη αύξηση του εργατικού εισοδήματος. Λογικό, αφού προκειμένου να δικαιολογήσουν τις Συλλογικές Συμβάσεις φτώχειας που υπογράφουν, αναγκάζονται να αναγνωρίσουν σαν πραγματικό τον πλασματικό επίσημο πληθωρισμό της τάξης του 3-4% όταν οι τιμές αυξάνουν πολλαπλάσια.

Αυτή η πολιτική όμως έρχεται σε αντίθεση με τα συμφέροντα και τις προσδοκίες των εργαζόμενων, πράγμα που γίνεται φανερό από την όλο και μεγαλύτερη απόσταση που δημιουργείται ανάμεσα στους εργαζόμενους και την συνδικαλιστική ηγεσία. Η χαμένη αξιοπιστία του συνδικαλισμού δεν είναι πρόβλημα επικοινωνιακό, αλλά ουσίας. Ουσίας που σχετίζεται με τη μετάλλαξη του συνδικαλισμού σε κάτι θεσμικό (μέρος της λειτουργίας του συστήματος) και την αντίστοιχη μετάλλαξη των εκπροσώπων του σε θεσμικούς παράγοντες.

Τα γεγονότα πια έχουν γίνει πιο εύγλωττα από τους ανθρώπους και το τελευταίο διάστημα έχει να διδάξει όσους ενδιαφέρονται.

Φειδίας Παϊρίδης