Αστάθεια και ρευστότητα στο πολιτικό σύστημα, του Χρίστου Καραμάνου

Η πολιτική ατζέντα φαίνεται να αλλάζει δύο μήνες μετά την εισβολή στο προσκήνιο της δημοσιότητας της πολιτικής κρίσης, με θρυαλλίδα το σκάνδαλο Ζαχόπουλου και όσα ακολούθησαν με τους εκβιασμούς, τον Κλαδά και το σκάνδαλο SIEMENS. Κατάφερε άραγε ο Καραμανλής αυτό που στόχευε, έκλεισε η πολιτική κρίση; Επιφανειακά πιθανόν έτσι φαίνεται, αλλά ουσιαστικά κάθε άλλο. Το πολιτικό σκηνικό, πέντε μόλις μήνες μετά τις εκλογές, είναι εντελώς διαφορετικό, και παραμένουν ενεργές όλες οι παράμετροι της πολιτικής κρίσης, με πρώτη και κύρια το λαϊκό παράγοντα. Χρειάζεται να επιμείνουμε, λοιπόν, στα ουσιαστικά στοιχεία της πραγματικότητας και όχι στην εικονική πραγματικότητα.

Μετέωρη καραμανλική φυγή προς τα μπρος

Ο Καραμανλής βρέθηκε μπροστά στον κίνδυνο να χάσει τον έλεγχο της κατάστασης. Για πρώτη φορά από τότε που ανέλαβε πρωθυπουργός, βρέθηκε στο στόχαστρο της κριτικής – ειδικά μετά τη μεγάλη επιτυχία της απεργίας στις 12 Δεκέμβρη, με αφορμή την οποία τέθηκε το ερώτημα αν μπορεί να προωθήσει τις τόσο ζωογόνες για το κεφάλαιο μεταρρυθμίσεις. Σήμερα πλέον είναι ένας αποδυναμωμένος πρωθυπουργός, ουσιαστικά -από άποψη ερεισμάτων στα δυναμικά κέντρα του συστήματος, διεθνή και ελλαδικά- και τυπικά – από άποψη κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Αυτό το δεδομένο κανένας δεν μπορεί να το διαγράψει. Ο ίδιος, γι’ αυτόν το λόγο, επιχειρεί να πάρει πρωτοβουλίες, με επείγον μάλιστα τρόπο, και να χειριστεί επιθετικά τα καίρια μέτωπα.

• Παίρνει επάνω του το ασφαλιστικό, χωρίς όμως οι αλλαγές που εισηγείται να είναι τόσο ριζικές όσο αρχικά προσανατολιζόταν (προφανώς, για να μην τροφοδοτήσει τη λαϊκή αγανάκτηση). Επιχειρεί να εμφανιστεί ως αυτός που μπορεί καλύτερα να χειριστεί και να απονευρώσει τη λαϊκή δυσαρέσκεια.
• Στη δικαιοσύνη επιβάλλει τη γραμμή "όλα στο αρχείο". Με προκλητικό τρόπο, επιχειρεί να κλείσει τις ανοιχτές υποθέσεις των σκανδάλων, όπου εμπλέκεται ο ίδιος προσωπικά. Παράλληλα, ανοίγει την υπόθεση SIEMENS, για να μπορεί να εκβιάζει τους αντιπάλους του (περιβάλλον Σημίτη αλλά και μητσοτακικό περιβάλλον), που είναι πιο πολύ μπλεγμένοι σ’ αυτό το σκάνδαλο. Αλλά και καταψηφίζει την πρόταση για εξεταστική επιτροπή στη Βουλή, μην τυχόν και ξεφύγει ο έλεγχος.
• Φουλάρει τις ιδιωτικοποιήσεις. Ξεκινά με τα λιμάνια, ακολουθεί το ξεπούλημα της ΔΕΗ στους Γερμανούς, προχωρά τη σύμβαση παραχώρησης του Ελαιώνα σε Βαρδινογιάννη και Μπόμπολα, φέρνει το νέο "εθνικό χωροταξικό" που παραδίνει το περιβάλλον βορά στους μεγαλοεργολάβους, μεγαλοξενοδόχους και βιομήχανους. Το σύνθημα -και το μήνυμα- είναι: "Όλα, εδώ και τώρα, στο κεφάλαιο".
• Ανεβάζει τις ακροδεξιές κορόνες, ενώ ξεσπά η βαλκανική κρίση. Φραστικοί λεονταρισμοί απέναντι στα Σκόπια, απειλή βέτο, καθώς τον Απρίλη θα τεθεί το ζήτημα της πρόσκλησης της γειτονικής χώρας στο ΝΑΤΟ. Τροφοδοτεί τον εθνικισμό, λανσάροντας το σύνθημα για "νέο πατριωτισμό". Επιχειρεί και μ’ αυτόν τον τρόπο να αποπροσανατολίσει το λαό από το κοινωνικό ζήτημα, δίνοντας τροφή στην ακροδεξιά. Παράλληλα, αναζητά ένα άλλοθι για να καλύψει την υποχωρητική στάση του -όπως και συνολικά του αστισμού- σε Αιγαίο, Κύπρο, Θράκη, καθώς και την εξυπηρέτηση της αμερικάνικης πολιτικής στο Κόσοβο και γενικά στα Βαλκάνια.

Καθοριστική η αντίδραση του λαϊκού παράγοντα

Οι πολιτικές εξελίξεις θα καθοριστούν, όπως πάντα άλλωστε, από πολλούς παράγοντες, που όμως σήμερα βρίσκονται σε φάση όξυνσης των μεταξύ τους αντιθέσεων. Καθόλου δεν υποτιμάμε τις επιδιώξεις των ιμπεριαλιστών και τη μεταξύ τους αντιπαράθεση, όπως εκφράζεται σε γεωπολιτικό και οικονομικό επίπεδο στην ευρύτερη περιοχή αλλά και στην Ελλάδα – ειδικά σήμερα, που η χώρα μας είναι πεδίο ανταγωνισμών Αμερικάνων, Ευρωπαίων, Ρώσων, ενώ υπάρχει και εισβολή κεφαλαίων από το Ντουμπάι. Καθόλου δεν υποτιμάμε τους ανταγωνισμούς ανάμεσα στα τοπικά δυναμικά κέντρα του συστήματος, τα μεγάλα και πολυκλαδικά επιχειρηματικά συγκροτήματα, που λειτουργούν σε άμεση σχέση. Καθόλου δεν υποτιμάμε την παγκόσμια οικονομική κρίση, που έχει σημαντικές επιπτώσεις και στη χώρα μας και ιδιαίτερα στα λαϊκά στρώματα. Καθόλου δεν υποτιμάμε τη βαλκανική κρίση, ειδικά μετά την ανεξαρτητοποίηση της πυριτιδαποθήκης των Βαλκανίων, του Κοσόβου, καθώς και μετά το νέο σκηνικό στην Κύπρο.

Παρ’ όλα αυτά, θεωρούμε ότι έχουμε μπει σε μια περίοδο, που τον πιο καθοριστικό ρόλο παίζει η δράση του λαϊκού παράγοντα. Κι αυτό, γιατί πλέον έχουν διαμορφωθεί τέτοιες δυνατότητες που το λαϊκό κίνημα μπορεί να αντιπαλέψει την κυρίαρχη πολιτική και στις δύο θεμελιώδεις εκφράσεις της: και στο επίπεδο του νεοφιλελευθερισμού και στο επίπεδο του πολέμου. Αν και το εθνικιστικό δηλητήριο εκκρίνεται κατά τόνους και με όλα τα μέσα (ΜΜΕ, εκκλησία, ακροδεξιά, πιο ραφιναρισμένα από το δικομματισμό) ακόμη και στα λεγόμενα εθνικά ζητήματα, το αντιπολεμικό και το αντιαμερικάνικο στοιχείο έχει τέτοια δύναμη μέσα στο λαό και στη νεολαία, που μπορεί να ξεπεράσει τους όποιους αποπροσανατολισμούς.

Την ίδια στιγμή, ο λαός, πολλές φορές τον τελευταίο χρόνο, έδειξε τη διαθεσιμότητά του να αντιπαλέψει το νεοφιλελευθερισμό. Από τη συντριβή της συνταγματικής αναθεώρησης και του άρθρου 16 μέχρι την ιστορική απεργία της 12ης Δεκέμβρη. Επιβεβαιώθηκε δε αυτό, για μια ακόμη φορά, με την επιτυχία και τη μεγάλη μαζικότητα της απεργίας στις 13 Φλεβάρη (παρά την αναιμική προπαγάνδιση και ζύμωση). Γι’ αυτό είναι κρίσιμο να δοθούν πραγματικές μάχες το επόμενο διάστημα ενάντια στη νεοφιλελεύθερη διαχείριση: για το ασφαλιστικό, ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις (λιμάνια, Ολυμπιακή, ΔΕΗ), για τις πραγματικές αυξήσεις στους μισθούς, για το περιβάλλον, στην Παιδεία.

Η Αριστερά και ειδικά ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να παίξει ρόλο πυροδότη και εμψυχωτή της λαϊκής αντίστασης. Από το αν θα ανταποκριθεί στο καθήκον αυτό θα κριθεί και το αν θα μπορέσει να παίξει ρόλο ανατροπέα του σημερινού δικομματικού σκηνικού.

κείμενα: Χρίστος Καραμάνος