Αριστερά και εκλογές
H τοποθέτηση και οι προτάσεις της KOE
Όπως δυστυχώς συμβαίνει συχνά στους χώρους της πολιτικής Αριστεράς, γίνεται περισσότερη συζήτηση για δευτερεύοντα θέματα και αποφεύγεται η τοποθέτηση στα κεντρικά και ουσιαστικά ζητήματα. Ο χώρος του ΣΥΡΙΖΑ και της Πρωτοβουλίας για τη Συσπείρωση της Αριστεράς, στις τρεις εκλογικές αναμετρήσεις που προηγήθηκαν (βουλευτικές 2004, ευρωεκλογές 2004, δημοτικές 2006), βασανίστηκε από σκοπιμότητες, σχεδιασμούς, ελιγμούς, συμφωνίες, αθέτηση συμφωνιών, «διαρροές» και άλλα καθόλου ευχάριστα. Το ίδιο κινδυνεύει να συμβεί και σήμερα σε σχέση με τις επικείμενες βουλευτικές εκλογές. Αυτή η ιδιαίτερη πρακτική –που τείνει να γίνει δεύτερη φύση αυτής της πολιτικής Αριστεράς– εμποδίζει πολλούς αγωνιστές που βρίσκονται σε διάφορες οργανώσεις και κόμματα ή είναι ανένταχτοι να αντιμετωπίσουν με τρόπο πολιτικό τα πραγματικά διλήμματα που υπάρχουν, τις επιλογές που γίνονται, τις ανάγκες που αναδεικνύονται. Για μια δύναμη σαν την ΚΟΕ, της οποίας η πρόσβαση στα ΜΜΕ είναι μικρή, και δεδομένης της αυθαίρετης «πληροφόρησης», υπάρχει η ανάγκη να καταστήσουμε όσο πιο καθαρές γίνεται τις εκτιμήσεις και τις επιλογές μας, και πάνω σε αυτές να κριθούμε και να κρίνουμε κάθε άλλη πρόταση ή επιλογή. Σε ό,τι μας αφορά (κι ας μας προσάψουν «ξύλινη γλώσσα»), η «συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης» ή, με άλλα λόγια, τα υλικά δεδομένα, οι εκτιμήσεις πάνω στις κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις και στο συσχετισμό δύναμης είναι κυρίως τα ζητήματα που οδηγούν σε συγκεκριμένες πολιτικές προτάσεις και επιλογές. Πάνω σε αυτό ας κριθεί ο καθένας, ξεπερνώντας τις όποιες βυζαντινολογίες, θυμικά και «ελεεινότητες» που, δυστυχώς, υπάρχουν χρόνια στο σώμα της Αριστεράς.
Α. Το κεντρικό ζητούμενο
Η ίδια η συγκυρία έχει φέρει στην επιφάνεια τρία σημαντικά ζητήματα που, κατά την εκτίμησή μας, χρειάζεται να μας καθοδηγήσουν:
1. Η κεντρική πολιτική σκηνή χρωματίστηκε από μια εκπαιδευτική αναταραχή διαρκείας. Το ξέσπασμα της φοιτητικής νεολαίας, η περήφανη απεργία διαρκείας των δασκάλων, οι μαθητικές καταλήψεις και διαδηλώσεις και έπειτα ξανά η φοιτητική νεολαία που κινητοποιείται μαζί με τους πανεπιστημιακούς δασκάλους είναι γεγονότα με πολύ μεγάλη σημασία. Πρώτο, γιατί ήταν έκφραση μιας λαϊκής ριζοσπαστικής αντιπολίτευσης που είχε αποτελεσματικότητα και, δεύτερο, γιατί μια νέα γενιά μπαίνει στο προσκήνιο κι αποτελεί μια υλική δύναμη που μπορεί να αλλάξει πολλά. Μια Αριστερά που θέλει να είναι σύγχρονη, μαχητική και ανατρεπτική, τουλάχιστον ως προς την πολιτική του νεοφιλελευθερισμού, δεν μπορεί παρά να αντλεί το υλικό της για λόγο και δράση από αυτό το νέο και ελπιδοφόρο γεγονός.
2. Βρισκόμαστε μπροστά σε μια πιθανή δεύτερη θητεία της ΝΔ. Στην ερχόμενη τετραετία, ο νεοφιλελευθερισμός, στο πρόσωπο της κυβέρνησης της ΝΔ, θέλει να ξεκαθαρίσει το τοπίο στο ασφαλιστικό, ακολουθώντας την Ευρώπη και τις οδηγίες της. Θέλει να ολοκληρώσει τις ιδιωτικοποιήσεις, δημιουργώντας περαιτέρω κοινωνικούς αποκλεισμούς και φτώχεια. Και όλα αυτά με μπόλικη δόση νεοφιλελεύθερης-νεοδημοκρατικής «δημοκρατίας» αλά Πολύδωρα (μας προετοίμασε στέλνοντας, μέσω της καταστολής και της τρομοκρατίας της νέας γενιάς, μηνύματα σε όλες τις κοινωνικές δυνάμεις που θα γευτούν τις μεταρρυθμίσεις τους). Το κοινωνικό ζήτημα θα οξυνθεί: όλο και περισσότερη φτώχεια, ολοένα και περισσότεροι οι φτωχοί.
3. Είναι υπαρκτή μια «γλυκιά αναστάτωση» στο χώρο της Αριστεράς που προκαλείται: α) από το άρωμα νεολαίας και αγώνων, από τη ζωντανή συμμετοχή και εμπλοκή μέσα στο υγιές και μεγάλο χωνευτήρι των αγώνων της νεολαίας, των εργαζόμενων, των πολιτών-δημοτών, β) από το ανατρεπτικό μικρόβιο της ενότητας και κοινής δράσης της Αριστεράς, που «μολύνει» σιγά σιγά οργανωμένες δυνάμεις και ανένταχτους αγωνιστές, και γ) από την προοπτική της ανασύνθεσης της Αριστεράς, που θα αφορά τον τρόπο ύπαρξης, λόγου και πράξης, καθώς και τον πολιτικό πολιτισμό της και την κριτική του εαυτού της. Γιατί η Αριστερά ή θα ανακτήσει πρωταγωνιστικό ρόλο ή θα περιθωριοποιηθεί εντελώς.
Με βάση αυτά τα κύρια χαρακτηριστικά της περιόδου, είναι αναγκαίο να υπάρξει ένα τολμηρό ενωτικό αριστερό εγχείρημα, τέτοιο που να δημιουργήσει την έκπληξη και μια νέα δυναμική που να εκφράζει σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο τις ανάγκες που προκύπτουν από τη συγκυρία. Γιατί είναι περισσότερο από ποτέ επίκαιρα τα αιτήματα α) «να αλλάξουν τα πράγματα» στην Αριστερά, ώστε να αλλάξουν και στη χώρα, β) να αντιμετωπιστεί με κινηματικό και ρεαλιστικό τρόπο ο νεοφιλελευθερισμός και ο δικομματισμός που τον υπηρετεί.
Όλα αυτά σημαίνουν πως το παλιό πρέπει να δώσει χώρο στο νέο. Να ξεφύγουμε από τη Σκύλλα της περιθωριοποίησης και από τη Χάρυβδη της αιμοδοσίας στο δικομματισμό και την κεντροαριστερή διαχείριση.
Β. Για το ΣΥΡΙΖΑ
Ο ΣΥΡΙΖΑ και η Πρωτοβουλία για τη Συσπείρωση της Αριστεράς έχουν μια ορισμένη ιστορία. Ενώ έχουν, για διαφορετικούς ίσως λόγους και με διαφορετική εκτίμηση, συλλάβει την ανάγκη συγκρότησης ενωτικών προσπαθειών, δεν έχουν καταφέρει να αποτελέσουν, για τον κόσμο της Αριστεράς, την ελπίδα μιας αξιόπιστης λύσης. Δεν έχουν πείσει πως είναι ένας χώρος παραγωγής πολιτικής. Ένας χώρος οργάνωσης πρωτοβουλιών και μαζικής κινητοποίησης και έμπνευσης δυνάμεων. Εγκλωβισμένοι μέσα στο στεγανό πλαίσιο διαβουλεύσεων και εκλογικών συνεργασιών, πάγωσαν το μετέωρο πρώτο βήμα τους αντί να επιταχύνουν το βηματισμό και να θερμάνουν περισσότερες αριστερές καρδιές, δημιουργώντας ταυτόχρονα χαμόγελα στους κυβερνώμενους, στους καταπιεσμένους. Εδώ ακριβώς βρίσκεται το σύγχρονο πολιτικό ζήτημα. Θα δημιουργήσουμε τη βεβαιότητα ότι πάμε για μια άλλη Αριστερά ή όχι; Θα παραμείνουμε λάτρεις και εραστές του εαυτού μας; Μετέωρο βήμα ο ΣΥΡΙΖΑ, μετέωρο βήμα η Πρωτοβουλία, θα μείνει αναξιοποίητο το παράδειγμα της «Ανοικτής Πόλης»; Είναι μερικά καυτά ερωτήματα. Τα παραπάνω μπορεί, κυρίως, να αφορούν το ΣΥΝ, παρ’ όλα τα θετικά μηνύματα της αλλαγής της ηγεσίας του και τις αποφάσεις του 4ου Συνεδρίου, αλλά δεν εξαιρείται, δυστυχώς, καμιά από τις δυνάμεις που μετείχαν ή έλεγαν πως μετέχουν σε αυτή τη διαδικασία.
Η ΚΟΕ, συμμετέχοντας στις διεργασίες, δεν έμεινε μόνο σε αυτές. Πήρε πρωτοβουλίες που έδειχναν μια διαφορετική αντίληψη, έκανε προτάσεις κατά καιρούς μέσα στο ΣΥΡΙΖΑ που έπεφταν στο κενό λόγω της στάσης που τηρούσαν οι υπόλοιπες δυνάμεις. Πρωτοβουλίες που πήρε η ΚΟΕ ήταν: 1. το διήμερο προβληματισμού και συζήτησης της Αριστεράς (5-6/2/2005) 2. η κατάθεση της πρότασης για την οικοδόμηση ενός πολιτικού και κοινωνικού μετώπου ενάντια στο νεοφιλελευθερισμό (Νοέμβρης 2006) 3. το διήμερο για τη δημιουργία της «Παράταξης του 16» στο χώρο της φοιτητικής νεολαίας (Φλεβάρης 2007), από το οποίο προέκυψε η δημιουργία ενός κοινού σχήματος με ονομασία «Αριστερή Ενότητα» όπου συμμετέχουν η ΚΟΕ, η νεολαία ΣΥΝ, το Κόκκινο, η ΔΕΑ και κυρίως πολλά ανεξάρτητα σχήματα και ανένταχτοι φοιτητές. Η ενωτική απεύθυνση προς την ΚΝΕ και τα ΕΑΑΚ πρέπει να είναι διαρκής και επίμονη, παρά τη σημερινή άρνησή τους. Άλλες προτάσεις που έκανε η ΚΟΕ ήταν η δημιουργία συσπειρώσεων και συνελεύσεων σε όλους τους χώρους, η έκδοση ενός κοινού περιοδικού εντύπου που να εκφράζει την προσπάθεια συσπείρωσης της Αριστεράς. Παράλληλα, η ΚΟΕ είχε μια σημαντική παρουσία σε όλα τα δημοτικά εγχειρήματα που είχαν ενωτικά και ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά –και βέβαια στην «Ανοικτή Πόλη»– ενώ συνάντησε την αντίθεση και την άρνηση για συνεργασία και κοινή έκφραση σε περιοχές όπως Θεσσαλονίκη, Πάτρα και αλλού.
Για όποιον γνωρίζει, οι συναντήσεις του ΣΥΡΙΖΑ και της Πρωτοβουλίας ήταν ξεκομμένες από τις πραγματικές ανάγκες αντίστασης και συσπείρωσης και αφορούσαν εκλογικές σκοπιμότητες και «πλασαρίσματα». Την ίδια περίοδο, από άλλες δυνάμεις –αντί της καθαρής τοποθέτησης των θεμάτων και των επιλογών– επιλέχθηκαν οι τακτικισμοί κααι ο κλεφτοπόλεμος (π.χ. ψηφοδέλτιο «Γυναίκες για μια άλλη Ευρώπη» χωρίς καμιά συνέχεια μετά, εξαγγελία δημιουργίας νέου φορέα από ΑΚΟΑ, ΚΕΔΑ κ.ά. με σύντομη απόσυρση).
Γ. Η πρόταση της ΚΟΕ για τις επικείμενες εκλογές
Η ΚΟΕ, παίρνοντας σοβαρά υπόψη της όσα γράφονται στα σημεία Α και Β, συμμετείχε σε όλες τις διεργασίες και έκανε προτάσεις που προκύπτουν από αυτές τις εκτιμήσεις. Το βάρος πρέπει να δοθεί σε δύο καίρια και καθοριστικά για την επόμενη περίοδο ζητήματα: α) τη γενική φυσιογνωμία του ψηφοδελτίου και β) ποια κοινοβουλευτική ομάδα θα προκύψει. Σε συνάρτηση με αυτά, υπάρχει και το ζήτημα της γενικής λειτουργίας και πρακτικής όλου του εγχειρήματος.
Η πρόταση της ΚΟΕ είναι, πρώτο,να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στο κίνημα νεολαίας, φοιτητών και πανεπιστημιακών για δωρεάν δημόσια παιδεία, και αυτό μπορεί να εκφραστεί με τη συγκρότηση ενός νεανικού ψηφοδελτίου επικρατείας. Δεύτερο, να υιοθετηθεί ένα πολιτικό πλαίσιο που να οριοθετείται από το νεοφιλελευθερισμό-δικομματισμό και την κεντροαριστερά. Τρίτο, να υπάρχει τέτοια εκπροσώπηση που να φαίνεται καθαρά ότι πρόκειται για μια συνεργασία και ενότητα αριστερών πολιτικών φορέων και δυνάμεων, και να μη φαίνεται για άλλη μια φορά σαν το «ο ΣΥΝ και οι φίλοι του». Γιατί το τελευταίο δεν έχει καμιά ανατρεπτική δυναμική και ελκτικότητα για τις υπόλοιπες δυνάμεις της Αριστεράς.
Σε όλες τις διεργασίες που έγιναν η ΚΟΕ υποστήριξε αυτές τις θέσεις και αυτή την πρόταση. Μάλιστα, στην πορεία των διεργασιών υπογράψαμε ένα πολιτικό μνημόνιο μαζί με το Κόκκινο και τον εκδότη του περιοδικού «Θέσεις», Γιάννη Μηλιό, όπου υπογραμμίζονται αρκετά από αυτή την αντίληψη. Από μεριάς της ΑΚΟΑ, υπήρξε άρνηση να δεσμευτεί σε οποιαδήποτε κοινή βάση με άλλες οργανώσεις και υπήρξε επιμονή να είναι αυτή επικεφαλής του ψηφοδελτίου επικρατείας, αρνούμενη την ανάγκη να υπάρχει μια σαφής και διακριτή σηματοδότηση του νεολαιίστικου ριζοσπαστικού χαρακτήρα του ψηφοδελτίου. Ακόμα, ενώ υπάρχουν δυνατότητες να συγκροτηθεί μια κοινοβουλευτική ομάδα με διαφορετική σύνθεση και πραγματικά πιο αντιπροσωπευτική, μέσα από μια σωρεία μεθοδεύσεων και προσχημάτων, η ΑΚΟΑ αρνήθηκε κάθε τέτοια δυνατότητα. Στην πράξη, λοιπόν, μαζί με ένα τμήμα του ΣΥΝ που πριμοδότησε μια λύση «Μπανιάς-Δρίτσας-Γλέζος» φτάσαμε στην πρόταση που υιοθετήθηκε τελικά από το ΣΥΝ.
Η πρόταση αυτή είναι πολύ πίσω από τις ανάγκες της περιόδου και κινείται στην τροχιά του γνωστού «ο ΣΥΝ και οι φίλοι του». Δηλώνει ένα «βήμα σημειωτόν» σε μια περίοδο που χρειάζονται τολμηρές πρωτοβουλίες, και είναι αναντίστοιχο με τη διάθεση και το κλίμα που υπάρχει μέσα στις γραμμές του ΣΥΝ και της νεολαίας του. Ακόμα, η τέτοια υλοποίησή της, οδηγεί σε μια μονιμοποίηση των χαρακτηριστικών που είχε μέχρι σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν προωθεί κάτι καινούριο.
Βεβαίως, η ηγεσία και διάφορα στελέχη του ΣΥΝ διακηρύσσουν ότι θα καταστεί κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να υπάρχει εκπροσώπηση όλων των δυνάμεων. Στην πολιτική όμως δεν μετράνε μόνο οι προθέσεις, αλλά κυρίως τα έργα.
Θα ειπωθεί ότι η ΚΟΕ κρατά μια τέτοια στάση γιατί «δεν πήρε το βουλευτή». Αν δεν είναι κακοήθεια, είναι λάθος εκτίμηση. Γιατί σε όλες τις διεργασίες η ΚΟΕ έκανε προτάσεις από τις οποίες δεν προέκυπτε ο «βουλευτής της», αλλά εξασφαλίζονταν τα χαρακτηριστικά που τονίσαμε. Για παράδειγμα, προτείναμε το ψηφοδέλτιο επικρατείας να είναι νεανικό και με επικεφαλής ένα νέο άνθρωπο από την ΑΚΟΑ (ακούστηκαν δύο ονόματα). Προτείναμε, ακόμα, την εκδοχή επικεφαλής να είναι κάποιος από τους συνδικαλιστές της ΠΟΣΔΕΠ που έδωσαν και δίνουν ένα μεγάλο αγώνα και, στη συνέχει,α να απαρτίζεται από νέους ανθρώπους. Κάναμε προτάσεις που οδηγούσαν σε μια ανάδειξη και σίγουρη εκλογή συντρόφου της ΑΚΟΑ σε ένα ψηφοδέλτιο (Α’ Αθήνας ή Α’ Πειραιά), αφού θα ήταν ένα ψηφοδέλτιο αποτελούμενο κυρίως από εκπροσώπους όλων των οργανώσεων και με σαφή δέσμευση και δημόσια τοποθέτηση ότι πρέπει να εκλεγεί ο εκπρόσωπος της ΑΚΟΑ. Και αυτό, κυρίως, γιατί ήταν πολιτικά, ιστορικά, ηθικά, ενωτικά σωστό. Θεωρούμε πως, πέρα από το ΣΥΝ, ευθύνες έχει και η ΑΚΟΑ για τη «συρρίκνωση» και υποβάθμιση του εγχειρήματος.
Τούτων δοθέντων, η ΚΟΕ επαναλαμβάνει ακόμα και τώρα όσα έλεγε στη δήλωσή της στις 10/3:
«Τονίζουμε προς πάσα κατεύθυνση πως η συμμετοχή μας σε οποιοδήποτε εγχείρημα εξαρτάται από τη συνολική φυσιογνωμία που θα έχει.
Για να είναι καθαρά τα πράγματα σε όλους, η ΚΟΕ θα συνεχίσει μέχρι τέλους την προσπάθεια ώστε το εγχείρημα αυτό να αποτυπώνει με σαφή και κατηγορηματικό τρόπο έναν ενωτικό, κινηματικό, ριζοσπαστικό, νεανικό χαρακτήρα, να φαίνεται και να είναι μια ανοικτή συνεργασία δυνάμεων της Αριστεράς και όχι μια νέα εκδοχή –βελτιωμένη ή όχι δεν έχει σημασία– του σχήματος «ο ΣΥΝ και οι φίλοι του».
Στο βαθμό που αυτό δεν γίνει κατορθωτό, θα επανεκτιμήσει τη στάση της και να είναι σίγουροι ή ήσυχοι όλοι όσοι επιδίδονται σε τεχνάσματα ότι δεν “θα συρθεί”».
Θα δοκιμαστούμε όλοι, αλλά τούτο ας γίνει με πολιτικούς όρους, με αξιοπρέπεια, δημοσίως, και προπάντων προς όφελος της Αριστεράς.
21/3/2007
Κομμουνιστική Οργάνωση Ελλάδας (ΚΟΕ)