ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΖΑΧΟΠΟΥΛΟΥ ΘΡΥΑΛΛΙΔΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ, του Χ.Καραμάνου

Οικονομικοί και γεωπολιτικοί ανταγωνισμοί πίσω από τις αποκαλύψεις

H υπόθεση Zαχόπουλου θρυαλλίδα της  πολιτικής κρίσης

του Χρίστου Καραμάνου

Η υπόθεση Ζαχόπουλου, όσο βρόμικη κι αν είναι, που φυσικά είναι, δεν θα έπαιρνε τη διάσταση που πήρε, αν δεν υπήρχε η όξυνση συγκεκριμένων οικονομικών και γεωπολιτικών ανταγωνισμών, το πολιτικό, κοινωνικό και διεθνές κρισιακό υπόστρωμα. Η εμπειρία και η ιστορία διδάσκουν ότι στην πολιτική ένα γεγονός μπορεί να χρησιμοποιηθεί ανεξάρτητα από το πώς και από ποιους προέκυψε, από το ποια ήταν η αρχική του διάσταση. Η παρέμβαση δυνάμεων και κέντρων πολύ μεγαλύτερης εμβέλειας από τα αρχικά τροποποιεί το χαρακτήρα και τη διάσταση συγκεκριμένων γεγονότων. Από την άποψη αυτή, η αστυνομική διάσταση (πόσα DVD υπάρχουν, πόση ώρα κρατούν, ποιοι τα γύρισαν και τι δείχνεται ή λέγεται σ’ αυτά) είναι δευτερεύουσα (αν όντως έχουν καταγραφεί κάποια στοιχεία), αλλιώς είναι τριτεύουσα και απολύτως αποπροσανατολιστική. Αντίθετα, η πολιτική διάσταση οφείλει να εστιάσει στα εξής ζητήματα:

1. Eίναι η πρώτη φορά, στην περίοδο της διακυβέρνησης Kαραμανλή, που στο επίκεντρο της κριτικής και των «αποκαλύψεων» βρίσκεται το περιβάλλον Kαραμανλή και θίγεται προσωπικά ο ίδιος ο Kαραμανλής.

Η παρατήρηση αυτή γίνεται γιατί το περιβάλλον Καραμανλή θα μπορούσε να βρεθεί στο επίκεντρο και παλιότερα, αλλά τότε αυτό δεν έγινε. Υπάρχουν δύο τέτοιες κραυγαλέες περιπτώσεις. Κατ’ αρχάς, η ίδια η περίπτωση Ζαχόπουλου, που προφανώς ήταν γνωστή, ειδικά τον τελευταίο χρόνο, αλλά όλο αυτό το διάστημα από καμιά πτέρυγα δεν ανασύρθηκε. Εν συνεχεία, η υπόθεση των δομημένων ομολόγων, που είναι πατεντάτο σκάνδαλο με κεντρικούς υπεύθυνους Δούκα – Αλογοσκούφη – Καραμανλή και βασικό ωφελημένο τον αμερικάνικο πολυεθνικό κολοσό J.P. MORGAN. Προέκυψε από ένα μηχανισμό που είχε μεταπηδήσει στο νεοδημοκρατικό κράτος, έχοντας προηγουμένως θητεύσει στην ίδια την J.P. MORGAN (Δούκας, Κουρής – Γενικό Λογιστήριο κράτους, Τσουπίδης – Πρόεδρος Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου). Κι απ’ αυτό το σκάνδαλο, όμως, «προστατεύτηκε» ο Καραμανλής. Την πλήρωσε ο (λιγότερο εμπλεκόμενος) Τσιτουρίδης, ενώ αμέσως μετά τις εκλογές εκπαραθυρώθηκαν οι Κουρής και Τσουπίδης, και ο Δούκας άλλαξε πόστο. Με τον ίδιο τρόπο, ο Καραμανλής επιχείρησε να απαλλαγεί «αναίμακτα» από τον Ζαχόπουλο, τοποθετώντας τον ξάδελφο Λιάπη στο ΥΠΠΟ, χωρίς όμως αυτή τη φορά να καταφέρει να έχει την «ανοχή» που είχε παλιότερα. Είναι προφανές ότι ορισμένα δυναμικά κέντρα αξιοποιούν την υπόθεση Ζαχόπουλου, πιέζουν, απαιτούν, εκβιάζουν και επανατοποθετούνται ως προς τη στήριξή τους στον Καραμανλή.

2. Tο κύριο χαρακτηριστικό δεν είναι ο ανταγωνισμός των αστικών πτερύγων αλλά η εντεινόμενη δυσκολία τους να «περάσουν» στην κοινωνία τις ανάγκες του κεφαλαίου σαν «κοινό κοινωνικό καλό».

Σε προηγούμενες περιόδους πολιτικής κρίσης, όπως το 1985 ή το 1989-90, κυρίαρχο χαρακτηριστικό ήταν η διαπάλη ανάμεσα στις αστικές πτέρυγες, η προσπάθεια μεσαίων ανερχόμενων αστικών πτερύγων, που εκφράζονταν από το ΠΑΣΟΚ, να γίνουν κυρίαρχη αστική δύναμη (1985). Μετέπειτα ήταν η προσπάθεια της ΠΑΣΟΚικής πτέρυγας να γαντζωθεί στην εξουσία, τη στιγμή που ο διεθνής περίγυρος άλλαζε καθοριστικά (1989-90, κατάρρευση της ΕΣΣΔ, νεοφιλελευθερισμός στην Ευρώπη). Στην τωρινή συγκυρία, αντίθετα, ο δικομματισμός δεν συγκλονίζεται από τις μεταξύ του αντιπαραθέσεις. Η συναίνεση μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων στις κεντρικές επιλογές παραμένει κυρίαρχο χαρακτηριστικό και εκφράζεται σ’ όλα τα άμεσα πολιτικά ζητήματα: ασφαλιστικό (εφαρμογή νόμου Ρέππα), εργασιακό (κοινή υποστήριξη flexicurity), εισοδηματική πολιτική (με τις επαίσχυντες συμφωνίες ΓΣΕΕ-ΣΕΒ και τις αυξήσεις-ψίχουλα), άρθρο 16 και αναγνώριση πτυχίων κολεγίων, αποικιοκρατικές συμβάσεις (πρόσφατα η εκχώρηση των μεγάλων οδικών αξόνων), ιδιωτικοποιήσεις, ευρωσύνταγμα, Κόσοβο, Αιγαίο (Χάγη). Το πρόβλημα για το δικομματισμό είναι ότι αυτή η πολιτική δεν «περνάει» στο κόσμο, για την ακρίβεια συναντά εντεινόμενες και διαχεόμενες κοινωνικές αντιδράσεις. Η κυβέρνηση Καραμανλή επιχείρησε μετεκλογικά με αλαζονεία να ανοίξει όλα τα μέτωπα και υποχρεώνεται σε διαδοχικές αναδιπλώσεις κάτω από την κοινωνική πίεση: ασφαλιστικό, Ολυμπιακή. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και στο ζήτημα της Ολυμπιακής, αλλά και γενικότερα των ιδιωτικοποιήσεων, υπάρχει μια μεταστροφή της κοινής γνώμης, που καταγράφεται στις δημοσκοπήσεις και απονομιμοποιεί τη νεοφιλελεύθερη προπαγάνδα. Την ίδια στιγμή, ο αντιπολιτευτικός λόγος του ΠΑΣΟΚ εστιάζεται στο ότι αυτό και όχι η ΝΔ μπορεί να κάνει «πραγματικό μεταρρυθμιστικό έργο» – γραμμή η οποία έχασε στις εκλογές και σήμερα αναπαράγει την κρίση του. Ο Γ. Παπανδρέου δηλώνει ότι θα κριθεί στις επόμενες βουλευτικές εκλογές, προσπαθεί, δηλαδή, να κερδίσει χρόνο, αλλά είναι πασιφανές ότι τυχόν μη ανατροπή του συσχετισμού με τη ΝΔ στους επόμενους μήνες (όταν η ΝΔ δοκιμάζεται από τέτοια σκάνδαλα) θα βγάλει στην επιφάνεια το σενάριο της «παράτασης» (που είχε εισηγηθεί η Άννα Διαμαντοπούλου στην εσωκομματική διαδικασία του ΠΑΣΟΚ). Έτσι το «βάστα με να σε βαστώ» των δύο μεγάλων κομμάτων αντέχει προσωρινά, ενώ η κυβέρνηση, σε μια ακόμη ένδειξη αδυναμίας, φέρνει εσπευσμένα στη Βουλή τον νέο καλπονοθευτικό εκλογικό νόμο, που κατεβάζει το όριο αυτοδυναμίας στο 39%. (βλ. «Αριστερά!» τ. 233, σελ. 4).

3. H Eλλάδα σαν πεδίο οξύτατων ανταγωνισμών

Τα προηγούμενα σκάνδαλα της κυβέρνησης Καραμανλή, αυτά, δηλαδή, των υποκλοπών και των απαγωγών των Πακιστανών, είχαν κάνει πασιφανές ότι η χώρα είναι ξέφραγκο αμπέλι για το διεθνές παρακράτος. Κυκλώματα πρακτόρων και εκβιαστών αλωνίζουν και έχουν ράμματα για τη γούνα όποιου τους χρειαστεί, τα βγάζουν δε στη φόρα ανάλογα με τη ζήτηση από τα δυναμικά κέντρα. Οι τωρινές εξελίξεις γεννιούνται μέσα στο πλαίσιο των διεθνών γεωπολιτικών και οικονομικών ανταγωνισμών μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων (ανακατατάξεις στα Βαλκάνια με θρυαλλίδα το Κόσοβο, ντόμινο από τις εξελίξεις στο Ιράκ, παγκόσμια κρίση, ανάδυση νέων διεθνών δυνάμεων στον πολυπολικό κόσμο). Πιο ειδικά, το ζήτημα των αγωγών που θα περάσουν από την Ελλάδα πυροδοτεί μια σημαντική αντιπαράθεση ανάμεσα στον αμερικάνικο και το ρωσικό παράγοντα. Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση Καραμανλή, αν και σταθερά προσανατολισμένη στους Αμερικάνους, κάνει ανοίγματα προκειμένου να αντιμετωπίσει την πίεση των Αμερικάνων σε όλη την γκάμα των λεγόμενων εθνικών θεμάτων. Από το Κόσοβο μέχρι το Αιγαίο και τη Θράκη, οι Αμερικάνοι πιέζουν για υποχωρήσεις ενώ παράλληλα αβαντάρουν την τουρκική πλευρά, η οποία επιζητεί να πάρει στο Αιγαίο και την Κύπρο, αυτά που δεν της δίνουν οι Αμερικάνοι στο Βόρειο Ιράκ. Στις συνθήκες αυτές, μόνο να αποκλειστεί δεν μπορεί μια εμπλοκή τύπου Ιμίων. Ένα από τα ανοίγματα της κυβέρνησης Καραμανλή γίνεται προς τη Μόσχα, καθώς η συνεργασία που ξεκίνησε με τους αγωγούς επεκτείνεται στους εξοπλισμούς (πρόσφατο ταξίδι Καραμανλή στη Μόσχα και πρόσφατη παραγγελία αρμάτων ύψους 1,2 δισ.). Είναι γνωστό πόσο χοντροκομμένα απαντούν οι Αμερικάνοι ιμπεριαλιστές σε κάθε κίνηση που δεν τους αρέσει.

Παράλληλα, ιδιαίτερα οξείς είναι οι ανταγωνισμοί σε οικονομικό επίπεδο, ειδικά στο φόντο της παγκόσμιας κρίσης. Η ορμητική είσοδος των αραβικών κεφαλαίων (Ντουμπάι), με όχημα τη MARFIN του Αν. Βγενόπουλου, μετά τα διαδοχικά ταξίδια-παρακάλια Παπούλια στα Εμιράτα, ανατρέπει πολλές ισορροπίες και προκαλεί έντονες αντιδράσεις. Οι Ευρωπαίοι δεν θέλουν ο ΟΤΕ να βρεθεί σε αραβικά χέρια, γι’ αυτό και εσπευσμένα ο Αλογοσκούφης ακύρωσε τα δικαιώματα που είχαν αποκτήσει οι εμίρηδες αγοράζοντας πάνω από 20% του οργανισμού με νομοθετική ρύθμιση, γράφοντας στα παλιά του τα παπούτσια τους νόμους της αγοράς – τι γίνεται όταν μπαίνει χέρι από ψηλά! Ίδιοι ανταγωνισμοί και στα προς ιδιωτικοποίηση λιμάνια, με την ευρωπαϊκή απαίτηση να εξοβελιστεί από βασικός διεκδικητής η εμιρατική ναυαρχίδα Dubai Ports – τη στιγμή, μάλιστα, που η θυγατρική Marfin έχει ήδη προλάβει να καταστεί ο πρώτος παίκτης στην ακτοπλοΐα αγοράζοντας όσο όσο τον Π. Παναγόπουλο. Θα κινηθούν άραγε επιθετικά οι εμίρηδες και στην ενέργεια, όπου οι Ευρωπαίοι θέλουν να έχουν τον αποκλειστικό λόγο; Ο οικονομικός πόλεμος επίσης μαίνεται στους υπόλοιπους κερδοφόρους τομείς: στις τράπεζες, στα καζίνο, στον τζόγο (ΟΠΑΠ, ΛΟΤΤΟ), στον κλάδο της υγείας, στον κλάδο των τροφίμων. Το ψηφιδωτό των ανταγωνισμών συμπληρώνεται με τα πάσης φύσεως (και υπερκερδοφόρα) λαθρεμπόρια. Πρακτικά, μόνο στο χώρο των κατασκευών (όπου σχεδόν όλα έχουν μοιραστεί στους ευρωπαϊκούς κολοσούς και στους τρεις μεγάλους ντόπιους υπεργολάβους τους) επικρατεί σχετική ηρεμία. Με δυο λόγια, λοιπόν: στην τωρινή περίοδο «παίζονται» πολλά και στο γεωπολιτικό και στο οικονομικό επίπεδο. Σύμφυτη μ’ αυτά τα «παιχνίδια» είναι η ενεργοποίηση του διεθνούς και ντόπιου παρακράτους και των κυκλωμάτων εκβιασμών. Από την άποψη αυτή, η «υπόθεση Ζαχόπουλου» δεν είναι παρά η εφαρμογή μιας κλασικής μεθόδου για τον πειθαναγκασμό κάθε πολιτικής δύναμης και κάθε αντιπάλου να υποκύψει στη δύναμη του κάθε φορά πιο ισχυρού. 

4. Yπάρχουν κινήσεις και προετοιμασίες για πολιτική αναμόρφωση

Μπορεί στο επίπεδο αυτό να μην υπάρχει δημοσιότητα, αλλά στο παρασκήνιο υπάρχει έντονη κινητικότητα. Μην ξεχνάμε ότι το 2008 είναι συνεδριακή χρονιά (5-6 Φλεβάρη Συνέδριο του ΣΥΝ, 15-16 Μάρτη του ΠΑΣΟΚ και το φθινόπωρο του ΚΚΕ) και τα συνέδρια αυτά σίγουρα θα κρύβουν εκπλήξεις. Το αναμενόμενο ως πιο υποτονικό, αυτό του ΣΥΝ, ξεκίνησε με μια σημαντική έκπληξη (και ώθηση προς αναμορφώσεις που θα έχουν αλυσιδωτές επιδράσεις), την άρνηση Αλαβάνου να είναι υποψήφιος πρόεδρος του ΣΥΝ.

Στην κατεύθυνση της πολιτικής αναμόρφωσης εγγράφονται ακόμη: α) η συζήτηση σε κύκλους του ΠΑΣΟΚ, με πρωτοστατούντα τον Κ. Λαλιώτη, για την «κυβερνώσα πολυκομματική κεντροαριστερά» και γενικότερα οι προβληματισμοί σε όλο το φάσμα του πολιτικού σκηνικού για τη μετεξέλιξη του δικομματισμού σε διπολισμό β) η ύπαρξη μέσα σε καθένα από τα μεγάλα κόμματα ισχυρών μπλοκ, που μπορούν να παίξουν και αυτόνομο ρόλο, αν η πολιτική κρίση πάρει σάρκα και οστά. Στο μεν ΠΑΣΟΚ, το γνωστό και σαν «ρεύμα» Βενιζέλου. Στη δε ΝΔ, το μητσοτακικό μπλοκ, υπό την Ντ. Μπακογιάννη, η πιο κοντινή στη διακυβέρνηση Μπους πολιτικός στην Ελλάδα. γ) η πρωτοβουλία της Γιάννας Δασκαλάκη – Αγγελόπουλος (όπως αυτοαποκαλείται) στο χώρο των ΜΜΕ, με την έκδοση μιας τυπικά αποϊδεολογικοποιημένης εφημερίδας. Ο νέος «Ελεύθερος Τύπος» (με κεντροαριστερό διευθυντή) φιλοδοξεί να αποτελέσει το όχημα για μια νέα εκτίναξη της επιχειρηματικής μπερλουσκονικής πολιτικής με πολύχρωμο –προσοχή, και οικολογικό και νεο-αριστερό– μανδύα και πολύ σκούρα ταξική στόχευση. δ) Ας μην ξεχνάμε τα όσα έρχονται και θα έρθουν από τη Δύση. Μια παράμετρος είναι ο τόνος που θα προκύψει από τις αμερικάνικες εκλογές. Μια άλλη είναι το μοντέλο Σαρκοζί, που με τη σύμφυση νεοφιλελευθερισμού και ακροδεξιάς αλλά και τη διεμβόληση του σοσιαλιστικού χώρου είναι κάτι που μπορεί να πριμοδοτηθεί και στην Ελλάδα – ειδικά αν η κρίση αποκτήσει και εθνική διάσταση. Σ’ αυτή την κατεύθυνση μπορεί να χρησιμοποιηθούν εφεδρείες από το ΛΑΟΣ, το ίδιο το ΛΑΟΣ (παρ’ ότι προς ώρας τσουρουφλίζεται από την υπόθεση Ζαχόπουλου) αλλά και πολιτικοί όπως ο Νικήτας Κακλαμάνης, πρωτοπόρος μαθητής του σαρκοζικού μοντέλου στο Δήμο Αθηναίων.

---

Ζωνιανά το Μαξίμου

Η «σεμνή και ταπεινή» νεοδημοκρατική διακυβέρνηση έχει να επιδείξει σε λιγότερο από τρία χρόνια μεγάλα σκάνδαλα:

• των υποκλοπών

• της απαγωγής των Πακιστανών

• το εκκλησιαστικό σκάνδαλο (δεν το δημιούργησε η ΝΔ αλλά το χρεώνεται λόγω της σταθερής υποστήριξής της στον Χριστόδουλο, συνεργάτες του οποίου ήταν οι πρωταγωνιστές – οι περισσότεροι, μάλιστα, έχουν επανέλθει στην «αυλή» του)

• η αποπομπή του υφυπουργού Ρεγκούζα για στενές σχέσεις με τσοντο-καναλάρχη

• η αποπομπή του υφυπουργού Σαλαγκούδη για στενή συνεργασία με τον Ρουμάνο Τίμις, τον οποίο παλιότερα ο ίδιος αποκαλούσε «άρχοντα των ναρκωτικών» (ο Τίμις ήταν αχυράνθρωπος του Μπόμπολα στις επενδύσεις χρυσού στη Χαλκιδική)

• η παραίτηση του προέδρου της ΔΕΗ Ν. Παλαιοκρασσά, καταγγέλλοντας σκάνδαλα στις αναθέσεις της ΔΕΗ προς τον Μυτηλιναίο

• οι μίζες των «κουμπάρων»-στελεχών της, για να μην τιμωρηθεί το καρτέλ γάλακτος

• τα προεκλογικά γεύματα Νικήτα Κακλαμάνη, που πλήρωναν οι εταιρείες-προμηθευτές του δημοσίου

• των δομημένων ομολόγων, για να βάλουν χέρι στα αποθεματικά των ταμείων

• των Ζωνιανών, με βουλευτές και μεσαία στελέχη της αναμειγμένα στην προστασία των λαθρεμπόρων

• το αναψυκτήριο και οι «φιλοξενούμενοι» ανασφάλιστοι Ινδοί του Μαγγίνα

• οι διαδοχικές αθωώσεις της αστυνομικής αυθαιρεσίας (υπόθεση ζαρντινιέρα, υπόθεση μεταναστών στο τμήμα Ομόνοιας)

• οι διαδοχικές ρυθμίσεις των οφειλών των εργοδοτών στο ΙΚΑ

• η απαλλαγή των τραπεζών από τις ασφαλιστικές υποχρεώσεις τους προς τους εργαζομένους τους (παλιότερα Εμπορική, πρόσφατα ALPHA)

• η υπόθεση Ζαχόπουλου-ΥΠΠΟ

• η κυοφορούμενη αποικιοκρατική συμφωνία ΔΕΗ και γερμανικής RWE

Γνωστό το κυβερνητικό στερεότυπο: η κυβέρνηση δεν έχει ευθύνη, γιατί παραπέμπει τα σκάνδαλα στη Δικαιοσύνη. Σχήμα που λάνσαρε ο Σημίτης και έκτοτε χρησιμοποιείται σα φύλλο συκής για να καλύψει τη γενικευμένη διαπλοκή και διαφθορά του αστικού κόσμου. Ούτε οι ψηφοφόροι τους δεν τους πιστεύουν πια…

---

«Η πολιτική αποκτά δομές μαφίας»

«Αν δεν ερευνάς τα πολιτικά αίτια ενός απονενοημένου διαβήματος, σου ξεφεύγει η αλήθεια», λέει ο Πέτρος Μάρκαρης του οποίου μυθιστόρημα περιγράφει αυτοκτονίες ανθρώπων της εξουσίας.

«Η αυτοκτονία είναι συχνά αποτέλεσμα μιας γρήγορης ανόδου. Επειδή κάποιος αναπτύσσεται μέσα από μη προβλεπόμενους διαύλους αδυνατεί να χειριστεί την κατάσταση, τόσο ως πολιτικό στέλεχος όσο και σε προσωπικό επίπεδο»

«Αν ο Χρήστος Ζαχόπουλος είχε μείνει καθηγητής στο σχολείο και έφτανε να γίνει επιθεωρητής, θα το θεωρούσε μεγάλη επιτυχία. Αλλά εδώ πια μιλάμε για αίσθηση μεγαλείου. Αυτό που διακυβεύεται στις ψηλές κορυφές δεν είναι μόνο τα λεφτά. Είναι και το μεγαλείο που ζεις. Και όταν δεν υπάρχει η αντίστοιχη κουλτούρα, δεν μπορείς να διαχειριστείς τέτοια φαινόμενα. Η έσχατη συνέπεια αυτής της λογικής είναι η αυτοκτονία όσο ακόμη βρίσκεσαι ψηλά, πριν από τον εξευτελισμό».

«Ως συγγραφέας και δη αστυνομικών μυθιστορημάτων βρίσκομαι στον παράδεισο, αλλά ως πολίτης θλίβομαι βαθιά. Το λεγόμενο σύστημα της διαπλοκής που περιέγραψα στον "Τσε" δεν το επινόησα. Ήταν ένα υπαρκτό σύστημα. Που όμως μέσα σε τέσσερα χρόνια εξελίχθηκε με άλματα. Όλο και πιο πολύ δημιουργούνται δομές μαφίας. Με ομερτά. […]Τη μαφιόζικη δομή την παράγει το ίδιο το σύστημα για αυτοάμυνα. Το πρόβλημα είναι ότι μετά αυτή αυτονομείται. […] Σήμερα τα κόμματα είναι υποχρεωμένα να έχουν συμμαχία- ιερή ή ανίερη- με το κεφάλαιο. Το μοντέλο πολιτικού τώρα λειτουργεί με κριτήρια οικονομικά, όχι πολιτικά. Όσο για τις επιχειρήσεις, αν το κριτήριο για τον καλό επιχειρηματία είναι πόσα λεφτά κερδίζει, τότε ο καλύτερος επιχειρηματίας είναι η μαφία. Εδώ έχουμε φτάσει. Αυτού του είδους οι κρίσεις και οι εξελίξεις γεννούν φαινόμενα αυτοχειρίας».

«Η ιδεολογία έβαζε φραγμό στον ανεξέλεγκτο χρηματισμό», εξηγεί.

«Με την πτώση της το χρήμα μετατράπηκε σε ιό που μας κατατρώει όλους. Σήμερα ακυρώνονται μία μία οι δημοκρατικές κατακτήσεις της μεταπολίτευσης. Και τρίζουν τα θεμέλια της δημοκρατίας. Αυτό βέβαια ισχύει και διεθνώς. Το οξύμωρο είναι ότι δίνουμε μαθήματα στη Ρωσία και στο Ιράκ και ταυτόχρονα υποσκάπτουμε τα θεμέλια της δικής μας δημοκρατίας. Όπως οξύμωρο είναι και ότι τα κόμματα μιλάνε για μεσαίο χώρο, αλλά οι τωρινές εξελίξεις καταργούν τον μεσαίο χώρο. Δημιουργούμε δημοκρατίες με μοναρχικές δομές όπου έχουμε ελάχιστες οικογένειες που εναλλάσσονται στην εξουσία, γυρίζουμε ολοταχώς πίσω στον 19ο αιώνα και αυτό το ονομάζουμε μεταρρύθμιση. Δεν βλέπω φως στο βάθος του τούνελ. Μόνο βαθύ σκοτάδι».

Πέτρος Μάρκαρης, στα ΝΕΑ 8/1/2007

---

Διαφθορά και αστικός κόσμος

Pοζ, γαλάζιο, βαθύ γαλάζιο ή γαλαζοπράσινο το σκάνδαλο;

Σίγουρα είναι αποπροσανατολιστική η προσπάθεια της κυβέρνησης Καραμανλή να κουκουλώσει το σκάνδαλο Ζαχόπουλου – Υπουργείου Πολιτισμού, παρουσιάζοντάς το σαν ροζ σκάνδαλο. Η κυβέρνηση, και ειδικά ο Καραμανλής, φοβάται ότι, αν ανοίξει ο βόρβορος του ΥΠΠΟ, τότε δεν «καθαρίζει» με τίποτα. Ο Ζαχόπουλος υπήρξε από τους πιο στενούς του συνεργάτες, και μάλιστα όχι σε ζητήματα υψηλής πολιτικής αλλά σε πεζά ζητήματα εξυπηρετήσεων προς τον επιχειρηματικό κόσμο, τους πάλαι ποτέ «νταβαντζήδες». Το να πει, λοιπόν, κανείς, όπως κάνει το ΠΑΣΟΚ, ότι το σκάνδαλο είναι γαλάζιο, ότι υπάρχει προσωπική εμπλοκή και ευθύνη του Καραμανλή, είναι σίγουρα σωστό. Αλλά δεν βρίσκεται εκεί η ουσία. Δεν λύνεται το πρόβλημα, αν στη θέση γαλάζιου μηχανισμού εγκατασταθεί ένας πράσινος μηχανισμός. Όλη η κοινωνία θυμάται το παρελθόν του ΠΑΣΟΚ, τα μεγάλα πράσινα σκάνδαλα. Και τι θέλουν να πουν στην κοινωνία οι φωνασκούντες ΠΑΣΟΚοι σήμερα: ότι τα νεοδημοκρατικά σκάνδαλα ξεπέρασαν τα ΠΑΣΟΚικά (τι σημασία έχει ποιανού τα σκάνδαλα είναι μεγαλύτερα;) ή μήπως ότι το κόμμα τους αποκαθάρθηκε στην αντιπολίτευση; Και πώς άραγε αποκαθάρθηκε, όταν είναι τα ίδια πάνω κάτω πρόσωπα των κυβερνήσεων Σημίτη, που και σήμερα βρίσκονται στην πρώτη γραμμή; Ή μήπως προώθησε κάποια διαφορετική πολιτική, που σπάει τους δεσμούς διαπλοκής με τα μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα;

Το σύστημα των νταβατζήδων

Στο σημείο αυτό χρειάζεται να επιμείνουμε. Τα σκάνδαλα δεν προκύπτουν μόνο λόγω της διαφθοράς του αστικού πολιτικού προσωπικού, που φυσικά και έχει αποκτήσει διάχυτη μορφή. Τα σκάνδαλα οφείλονται στους μηχανισμούς με τους οποίους λειτουργεί το οικονομικό σύστημα, το οποίο δορυφοροποιεί την επίσημη αστική πολιτική. Πρόκειται για βασικό χαρακτηριστικό του καπιταλιστικού/ιμπεριαλιστικού συστήματος και του νεοφιλελευθερισμού, που στη χώρα μας παίρνει ακόμη μεγαλύτερη έκταση λόγω του χαρακτήρα της οικονομίας, του μεταπρατισμού και της εξάρτησης. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι όλες οι μεγάλες δουλειές «στήνονται»: από τους εξοπλισμούς μέχρι την αλλαγή των χρήσεων και την εμπορευματοποίηση της γης, από τα μεγάλα τεχνικά έργα μέχρι τις κρατικές προμήθειες (ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΟΣΕ) και από τις αδειοδοτήσεις (ΜΜΕ, καζίνο, γραμμές ακτοπλοΐας) μέχρι την πώληση των δημόσιων οργανισμών. Το σύστημα δουλεύει μόνο με σκανδαλώδεις ρυθμίσεις. Το αντίθετο είναι απλώς εξαίρεση (βλ. αναλυτική πινακοποίηση τομέων διαπλοκής στην «Αριστερά!» τ. 181, σελ 4).

Οι πάσης φύσεως «νταβατζήδες» συνήθως βρίσκουν τον τρόπο να συνυπάρξουν με κάθε αστική πτέρυγα. Επί ΠΑΣΟΚ πχ ο Σωκράτης Κόκκαλης λυμαινόταν τις προμήθειες του ΟΤΕ (πάντα σαν υπεργολάβος πρώτα των Γερμανών, μετέπειτα των Αμερικανών). Τώρα πλέον ο ΟΤΕ έχει ιδιωτικοποιηθεί και δεν λαμβάνουμε γνώση, διότι δεν δικαιούμεθα ως πολίτες να μαθαίνουμε τα των «ιδιωτικών» συμβάσεων (όχι ότι δεν υπάρχουν τώρα σκανδαλώδεις ρυθμίσεις, οι οποίες συνεχίζουν να επιβαρύνουν το κόστος που πληρώνει ο πολίτης καταναλωτής). Όμως μαθαίνουμε, ότι πλέον ο Σωκράτης Κόκκαλης λυμαίνεται τον ΟΠΑΠ και συνάπτει σκανδαλώδεις συμβάσεις εκατοντάδων εκατομ. ευρώ με τεράστια κέρδη.

Μία ακόμη πλευρά. Η ακροδεξιά και το ΛΑΟΣ έχουν στενότατες σχέσεις με τους επιχειρηματικούς ομίλους και είναι μέχρι τα μπούνια χωμένοι μέσα σε όλες τις βρόμικες υποθέσεις και στα κυκλώματα εκβιασμών: από τη «νύχτα» μέχρι τα «πολιτισμένα» περιβάλλοντα τύπου Ζαχόπουλου. Καθόλου τυχαία, ο δικηγόρος που χρησιμοποιούσε ο Ζαχόπουλος ήταν καταδικασμένος για απάτη, έχοντας μάλιστα χάσει γι’ αυτό την άδεια επαγγέλματος, αλλά και συνεργάτης του γραφείου του φασίστα Πλεύρη. Πριν αποπειραθεί να αυτοκτονήσει, άφησε επιστολές σε δύο βουλευτές του ΛΑΟΣ (Άδωνις Γεωργιάδης και υιός Πλεύρης).

Το καθήκον της Αριστεράς

Κάθε σκάνδαλο μπορεί να έχει ένα δικό του χρώμα και η υπόθεση Ζαχόπουλου έχει σαφώς βαθύ (για να συμπεριλάβουμε και το ΛΑΟΣ) γαλάζιο χρώμα. Αλλά ο μηχανισμός που παράγει τα σκάνδαλα είναι αναμφισβήτητα βαθύς γαλαζοπράσινος. Κι αν κάτι πρέπει να ξηλωθεί, είναι συνολικά αυτός ο μηχανισμός. Πρόκειται για στοιχειώδη δημοκρατική διεκδίκηση, που όμως απαιτεί ριζική αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών. Εκεί βρίσκεται ο ρόλος της Αριστεράς και θα λέγαμε ότι είναι πλεονεκτικός, γιατί με βάση μια αντίληψη με πλατιά δημοκρατική αποδοχή μπορεί να προκαλέσει σημαντικό ρήγμα στον αστισμό, καταγγέλλοντας τη στενή σύνδεση δικομματισμού και διαφθοράς. Για να γίνει αυτό, απαιτείται βούληση, βούληση ρήξης, και όχι «εποικοδομητικών προτάσεων» για θεσμικές αλλαγές. Με νεοφιλελευθερισμό, με έλεγχο των στρατηγικών τομέων από τον ξένο παράγοντα, με αποδιοργάνωση του παραγωγικού ιστού, με διάλυση του δημόσιου τομέα και ιδιωτικοποιήσεις, πάντα θα βασιλεύουν τα σκάνδαλα. Ειδικά σε μια περίοδο αναμόρφωσης του πολιτικού σκηνικού, είναι κρίσιμο για την Αριστερά να ξεφύγει από τη «θεσμολαγνεία» και την ψευδαίσθηση ότι σε συνεργασία με αστικές πτέρυγες (κεντροαριστερά) μπορεί να υπάρξει εξυγίανση του δημόσιου βίου. Η περιπέτεια του 1989 δεν πρέπει να επαναληφθεί.

Ακόμη, επισημαίνουμε ότι δεν βοηθά η αντίληψη του ΚΚΕ να καταγγέλλει τη σκανδαλολογία σαν αποπροσανατολισμό από τα βασικά προβλήματα. Φυσικά και είναι το μεγαλύτερο σκάνδαλο η ληστρική εκμετάλλευση και εξαθλίωση των εργαζομένων. Αλλά, αν σταματήσουμε εκεί, μένει στο απυρόβλητο μια πλευρά που μπορεί να αποδειχτεί ένας από τους αδύναμους κρίκους του συστήματος. Η απονομιμοποίηση στη συνείδηση των λαϊκών μαζών της αστικής διακυβέρνησης μπορεί να έρθει μέσα από τη γενικευμένη διαφθορά, όπως άλλωστε δείχνει και η Λατινική Αμερική, και η γενικευμένη διαφθορά είναι δίδυμο αδελφάκι της φτώχειας και της εξαθλίωσης. Όσο δεν δουλεύουμε πολιτικά πάνω σ’ αυτό το σχήμα, τόσο διευκολύνουμε τις αστικές πτέρυγες να ξεπεράσουν τις δυσκολίες τους. Γι’ αυτό η Αριστερά πρέπει να προωθήσει-διεκδικήσει:

• Πλατιά καταγγελία του βαθύ γαλαζοπράσινου, νεοφιλελεύθερου, μονοπωλιακού και δικομματικού μηχανισμού της διαφθοράς, της διαπλοκής και των σκανδάλων

• Κοινωνικό έλεγχο της διαχείρισης του δημόσιου πλούτου (σε ΔΕΚΟ, ασφαλιστικά ταμεία κ.λπ. – Φραγμό στις ιδιωτικοποιήσεις

• Κατάργηση όλων των στεγανών (ειδικά στη Δικαιοσύνη και την Αστυνομία), της αδιαφάνειας, των ειδικών λογαριασμών

---

Υπουργείο Πολιτισμού ή εκμαυλισμού;

Οι δεκάδες περιπτώσεις αποχαρακτηρισμών αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών μνημείων αποτελούν τη μία πλευρά στην οποία διέπρεψε ο Ζαχόπουλος. Μεγάλα και μεσαία επιχειρηματικά συμφέροντα έστησαν τις «μπίζνες» τους, έβγαλαν τεράστια κέρδη, ξεκινώντας από τις αποφάσεις του ΚΑΣ (Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου) και του ΚΣΝΜ (Κεντρικού Συμβουλίου Νεοτέρων Μνημείων). Να πιστέψουμε ότι για τις καθοριστικές εξυπηρετήσεις του ο πρωθυπουργικός φίλος δεν είχε καμία απολαβή ή ότι η όποια απολαβή ήταν μόνο προσωπική και δεν πήγαινε πουθενά αλλού; Επειδή, ως γνωστόν, τρεφόμεθα με κουτόχορτο, το πιστεύουμε.

Η διαχείριση του ειδικού λογαριασμού του ΥΠΠΟ, που (επισημαίνουμε) δεν υπόκειται σε κανένα δημόσιο έλεγχο, ούτε καν της Βουλής, είναι ο δεύτερος τομέας που διέπρεψε ο Ζαχόπουλος. Εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ σε όποιους (άτομα, «προσωπικότητες», συλλόγους, μη κυβερνητικές οργανώσεις κ.λπ.). Επειδή, ως γνωστόν, τρεφόμεθα με κουτόχορτο, θεωρούμε ότι η ευαίσθητη και αγωνιζόμενη για το κοινό καλό «κοινωνία των ιδιωτών» παίρνει μια μικρή επιχορηγησούλα για τις πολιτιστικές και κοινωφελείς δραστηριότητες που αναπτύσσει και δεν πιστεύουμε ότι είναι ο ίδιος ο επιχειρηματικός κόσμος που λαμβάνει το «ψαχνό» (χοντρά πακέτα) για το παρουσιάσει σαν πολιτισμό και σαν φιλανθρωπία, ενώ τα «κόκαλα» πηγαίνουν δεξιά κι αριστερά (ακόμη και σε φωνασκούντες ριζοσπάστες) για να βουλώνουν τα στόματα.

Μια απορία μόνο έχουμε… Ο πνευματικός κόσμος πού είναι; Οι καλλιτέχνες και οι προβαλλόμενοι δημιουργοί πού είναι; Γιατί δεν μιλούν; Γιατί ανέχονται τον εκμαυλισμό; Αυτό που ξεκίνησε από τη Μελίνα έχει φτάσει πια στο απόγειό του. Τι περιμένουν;