Είναι αναμφισβήτητη η μεγάλη φθορά του δικομματισμού. Εκφράζεται στις εκλογές με την πτώση των ποσοστών του – και μάλλον στις 7 Ιούνη θα καταγραφεί το χαμηλότερο ποσοστό εδώ και μια εικοσαετία. Εκφράζεται στη γενικευμένη αρνητική τοποθέτηση απέναντι στο έργο των δύο κομμάτων – γύρω στο 80% εκφράζονται αρνητικά και για την κυβέρνηση και για την αντιπολίτευση. Όμως παρ’ όλα αυτά κυβερνά. Συνεχίζει να εγκλωβίζει πολύ κόσμο. Συνεπώς γεννιέται το ερώτημα αν όντως μπορούμε να απαλλαγούμε από το δικομματισμό, τι σημαίνει και τι προϋποθέσεις έχει η οριστική ήττα του δικομματισμού.
Η μείωση της εκλογικής επιρροής είναι ένας σημαντικός δείκτης. Και είναι ένας πρώτος στόχος, που πρέπει να τίθεται και να παλεύεται. Γιατί το να στρέψει την πλάτη του στα δύο μεγάλα κόμματα ένα μεγάλο κομμάτι του λαού συγκεκριμενοποιείται και με την εκλογική στάση. Δεν είναι αυτός ο πιο αποφασιστικός τρόπος αλλά αποτελεί βασική προϋπόθεση. Όμως, αν μείνουμε μόνο σ’ αυτό το επίπεδο, τότε δεν αποκλείεται η ανάκαμψη του δικομματισμού. Αυτό έγινε μεταξύ 1999 και 2000 (δες και τον πίνακα). Γι’ αυτό ιδιαίτερο βάρος πρέπει να δοθεί στις άλλες προϋποθέσεις.
Την ανάδειξη ενός ισχυρού αριστερού πόλου, διακριτού και ανταγωνιστικού με το δικομματισμό.
Την ανάδειξη μιας εναλλακτικής κοινωνικής προοπτικής και ενός σχέδιου, εφικτού και ψυχοκινητικού, που να απαντά στις ανάγκες της μεγάλης καταπιεζόμενης κοινωνικής πλειοψηφίας.
Την ανάπτυξη μεγάλων μαζικών κινημάτων και αγώνων, που να μπλοκάρουν τις πολιτικές του δικομματισμού.
Τον απεγκλωβισμό της κοινωνικής βάσης του δικομματισμού από τη λογική της ομηρίας, αν θέλετε και του ραγιαδισμού, ότι δηλαδή πάντα ο δικομματισμός θα εξουσιάζει και ότι αυτό δεν αλλάζει με τίποτα.
Την αντιμετώπιση των συμπληρωματικών προς το δικομματισμό δήθεν εναλλακτικών λύσεων, το να μην εγκλωβιστεί κόσμος της δυσαρέσκειας σε σχήματα που αποτελούν εφεδρείες των δύο μεγάλων κομμάτων και του επιχειρηματικού κόσμου (όπως π.χ. ο ΛΑΟΣ από τα ακροδεξιά και οι Οικολόγοι Πράσινοι από τα κεντροαριστερά, ενώ δεν αποκλείεται και η εμφάνιση ενός πιο καθαρόαιμου σχήματος της επιχειρηματικής πολιτικής).
Το στοίχημα της επόμενης μέρας
Η επόμενη μέρα των εκλογών, που δεν σαφής όταν γράφονται αυτές οι γραμμές, θα αποτελεί μια πρόκληση και για το μεγάλο κεφάλαιο και για την Αριστερά. Το μεγάλο κεφάλαιο και τα υπερεθνικά κέντρα επείγονται να περάσουν διάφορα σκληρά μέτρα για να φορτώσουν τη βαθιά κρίση και τη νεοφιλελεύθερη χρεοκοπία στις πλάτες των εργαζομένων και της νεολαίας. Στις 8 Ιούνη, την επομένη ακριβώς ημέρα των ευρωεκλογών, η κυβέρνηση Καραμανλή θα παρουσιάσει επισήμως τα μέτρα αυτά στις Βρυξέλλες. Θα προσπαθήσει να είναι αυτή που θα διαχειριστεί το αντιλαϊκό πακέτο – γι’ αυτό θέτει το δίλημμα της υπευθυνότητας. Θα προσπαθήσει να κρατηθεί με νύχια και με δόντια στην εξουσία. Θα αξιοποιήσει την (υπαρκτή έτσι κι αλλιώς) στήριξη του ΛΑΟΣ, που πολύ πιθανά θα πάρει πιο θεσμική μορφή – γι’ αυτό και η προσπάθεια αποπεριθωριοποίησης του ΛΑΟΣ με τη Νίκη Τζαβέλλα και τη θεωρία της πολυκατοικίας.
Από την άλλη μεριά, το ΠΑΣΟΚ, που συναινεί επί της ουσίας στο αντιλαϊκό πακέτο, που υπερασπίζεται το Σύμφωνο Σταθερότητας, θα μετρήσει από το ποσοστό του το αν η συναινετική αντιπολίτευση, που μέχρι σήμερα ακολούθησε, μπορεί να το οδηγήσει στην κυβέρνηση. Ένα ποσοστό σημαντικά πιο μικρό από το 37%-38% κάνει αμφίβολη την προοπτική της αναρρίχησης στην εξουσία και αναζωπυρώνει την εσωκομματική διαμάχη. Βέβαια η ύπαρξη των Οικολόγων Πράσινων, που δηλωμένα προτίθενται να συνεργαστούν με το πρώτο κόμμα των εθνικών εκλογών, όποιο κι αν είναι, αποτελεί μια ορισμένη ανακούφιση.
Για την Αριστερά η επόμενη των εκλογών είναι μια στιγμή αναστοχασμού αλλά και άμεσης κινητοποίησης, ώστε να προχωρήσει με επείγοντα τρόπο στην εκπλήρωση των προϋποθέσεων που αναφέραμε πιο πάνω. Το “ΣΤΟΠ στα νέα μέτρα” μπορεί και πρέπει να αποτελέσει τη βάση για τον πιο ριζικό και μόνιμο απεγκλωβισμό μεγάλων κοινωνικών δυνάμεων από το δικομματισμό. Δεν πρέπει να του επιτραπεί να τα περάσει. Δεν πρέπει να του επιτραπεί να συνεχίσει να κυβερνά προς όφελος των τραπεζών και των εφοπλιστών. Εκεί θα κριθεί (περισσότερο ίσως από το έτσι κι αλλιώς σημαντικό αποτέλεσμα της κάλπης) η επόμενη μέρα και για τον ΣΥΡΙΖΑ.
Χρίστος Καραμάνος
Εκλογική δύναμη του Δικομματισμού (άθροισμα ΝΔ και ΠΑΣΟΚ)
| Εκλογές | Άθροισμα ψήφων |
Άθροισμα ποσοστών |
|
Βουλευτικές 2007 Ευρωεκλογές 2004 Βουλευτικές 2004 Βουλευτικές 2000 Ευρωεκλογές 1999 |
5.722.258 4.697.677 6.362.957 5.942.792 4.402.188 |
79,9% 77,0% 85.9% 86,6% 68,9% |