Οι νέοι στο μπλοκάκι του νεοφιλελευθερισμού
Το τελευταίο φορολογικό νομοσχέδιο επιφύλασσε "μέτρα-έκπληξη" για τους νέους και τις νέες που εργάζονται με μπλοκάκι. Η νέα γενιά, ή γενιά των 700 ευρώ όπως πλέον "δικαιωματικά" την αποκαλούν όλοι, τιμωρείται με τον πιο άγριο τρόπο από το δικομματισμό. 1 στους 2 νέους είναι άνεργος, ενώ η μεγάλη πλειοψηφία που δουλεύει είναι στη μερική απασχόληση. Σπουδάζει στα εκπαιδευτήρια της αμορφωσιάς και των επιχειρήσεων, για να πάρει ένα χαρτί που δεν λέει τίποτα στην αγορά εργασίας. Και για να μπορέσουν να την κρατήσουν υποταγμένη, τη λοβοτομούν καθημερινά. Με τα ΜΜΕ, τα ναρκωτικά, τις διάφορες "μόδες", το συμμοριτισμό. Και όταν πάει να μιλήσει, υπάρχουν οι μονάδες της τάξης που θα την "κανονίσουν". Δεν φτάνει που δεν της δίνουν τίποτα, τώρα της ζητάνε και να πληρώσει.
Οι νέοι με εισόδημα 10.500 ευρώ θα πληρώνουν 1.050 ευρώ στην εφορία. Πολύ πάνω από 1 μισθό. Αυτό λέγεται κοινωνική δικαιοσύνη για την κυβέρνηση.
Μετά από 4-5 διαδοχικές αλλαγές και ένα απίστευτο αλαλούμ, τελικά ο Αλογοσκούφης καταστάλαξε στη ρύθμιση για τη φορολόγηση των εργαζόμενων με δελτίο παροχής υπηρεσιών.
Το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να παρατηρήσει κανείς είναι το οικονομικό θαύμα της κυβέρνησης, η οποία με μια μόνο απόφαση μετέφερε δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενους στην κατηγορία των επιχειρηματιών και φυσικά τους αντιμετωπίζει ανάλογα. Τέτοια έκρηξη επιχειρηματικότητας δεν ξέρουμε αν έχει σημειωθεί σε άλλη "πολιτισμένη χώρα", και μάλιστα με τόσο απλό τρόπο.
Επί της ουσίας, η κοροϊδία είναι προκλητική, αφού και ο ίδιος ο υπουργός παραδέχεται ότι πρόκειται για εργαζόμενους, για τους οποίους όμως δεν αναγνωρίζεται το καθεστώς της μισθωτής σχέσης. Προκειμένου δηλαδή οι εργοδότες (και το κράτος) να αποφεύγουν τις ασφαλιστικές εισφορές, προσλαμβάνουν τους εργαζόμενους με συμβάσεις έργου, με συμβάσεις των δύο ημερών που συνεχώς ανανεώνονται, ώστε οι εργαζόμενοι να "βαφτίζονται" ελεύθεροι επαγγελματίες – πράγμα που σημαίνει ότι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι είναι υπεύθυνοι για την ασφάλισή τους και πρέπει να πληρώνουν αυτοί τις ασφαλιστικές εισφορές. Έτσι, οι νέοι εργαζόμενοι των 700 ευρώ, χάνουν το αφορολόγητο από την ηλικία των 30 ετών και μετά. Ένας μισθός και παραπάνω θα πηγαίνει στην εφορία. Παράλληλα, αποκτά πλήρη νομιμοποίηση η εργοδοτική κομπίνα με τα μπλοκάκια, το να βαφτίζουν δηλαδή τους εργαζόμενους ελεύθερους επαγγελματίες. Αυτό μεταφράζεται σε θεμελιακή ανατροπή των εργασιακών σχέσεων, μια και ο εργαζόμενος χάνει όλα τα δικαιώματα που απορρέουν από τη μισθωτή σχέση (εκτός από την ασφάλιση, χάνει δώρα, επιδόματα, προστασία μητρότητας, αποζημίωση σε περίπτωση απόλυσης κ.λπ.). Αυτός ο εργασιακός μεσαίωνας εξαπλώνεται πλέον από τον ιδιωτικό στο δημόσιο τομέα.
Η κυβέρνηση Καραμανλή ακολουθεί μια στυγνή πολιτική φορολογώντας τα εισοδήματα των 10.500 ευρώ κατά 10%. Αλλά παράλληλα ισχύει και το "όποιον πάρει ο χάρος", αφού το μέτρο ξεκίνησε να ισχύει για όλους για να εξαιρεθούν, μετά το σχετικό κράξιμο, οι εργαζόμενοι κάτω των 30 ετών. Οι υπόλοιποι χάσανε.
Στον Καιάδα αδέλφια, στον Καιάδα (εμείς ή αυτοί;)!
Ποιος δημιούργησε τη γενιά των 700€
Ξανά στην επικαιρότητα η νεολαία: Με αφορμή τη φοροεπιδρομή και την κατάργηση του αφορολόγητου, η γενιά των 700 ευρώ επανήλθε στο προσκήνιο. Λείπει όμως κάτι από τη δημόσια συζήτηση.
Ποιος, πότε, πώς, δημιούργησε τη γενιά των 700 (για την ακρίβεια 600, 500, 400 και βγάλε) ευρώ;
Φυσικό φαινόμενο; Αναπόδραστη εξέλιξη; Συγκυρία; Η φιγούρα του παιδιού που από το νηπιαγωγείο και τις πρώτες τάξεις του δημοτικού πληρώνει, τρέχει, συμπιέζεται για να προλάβει, αιμορράγησε οικονομικά για να μπει σε μια σχολή, κυνήγησε σεμινάρια, μεταπτυχιακά, καταρτίσεις, ECDL και Proficiency, βρήκε μια δουλειά του ποδαριού, τη σταμάτησε, βρήκε κάτι άλλο, με μια αίσθηση διαρκούς προσωρινότητας, δέχτηκε να δουλέψει σχεδόν τσάμπα για να έχει κάτι να γράψει στο βιογραφικό του, δέχτηκε δουλειές με χαρτζιλίκι αντί για μισθό, δούλεψε δεκάωρο και πληρωνόταν για τετράωρο, δεν σχεδίασε τη ζωή του, δεν πήγε σε δικό του σπίτι γιατί δεν έβγαζε το νοίκι, δέχτηκε το τσοντάρισμα από τους γονείς κι ας τριαντάριζε, ψάχνει απεγνωσμένα στους διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ μπας και μπορέσει να βρει κάτι μόνιμο και αξιοπρεπές, κ.λπ. – αυτή η φιγούρα τίνος δημιούργημα είναι;
Από τη δεκαετία του ‘90, στα χρόνια της "ισχυρής Ελλάδας" και του "εκσυγχρονισμού", η γενιά των 700 και βγάλε ευρώ χτίζεται μεθοδικά. Οι νέες εργασιακές σχέσεις δια χειρός κυβέρνησης Σημίτη, η νομιμοποίηση του αίσχους των συμβασιούχων, η εξάπλωση των προγραμμάτων Stage, η εκτίναξη της εργοδοτικής αυθαιρεσίας, το κλείσιμο του ματιού στη μαύρη εργασία, και το γενικό δόγμα ότι οι νέοι θα πρέπει να κάνουν θυσίες, να έχουν "ευκαιρίες" και πιθανές "δυνατότητες" αλλά όχι δικαιώματα, να είναι απασχολήσιμοι και όχι εργαζόμενοι, ήταν το πρώτο βήμα.
Σήμερα, αν κάποιος νέος πετύχει στο ΑΣΕΠ και μπει στο δημόσιο, ακόμα και σε θέση χαμηλόμισθη, αναντίστοιχη με τις σπουδές του, και πρώτο μισθό 800-900 ευρώ, θεωρείται προνομιούχος. Γιατί; Όχι πάντως γιατί οι νέοι είναι τεμπέληδες, μαμάκηδες και φοβούνται τις προκλήσεις, όπως θα σπεύσουν να μας πουν ο Μαρίνος, ο Πρετεντέρης, ο Κύρτσος, ο Πάγκαλος, ο Μάνος και άλλοι εύποροι κήρυκες του νεοφιλελευθερισμού.
Θεωρείται προνομιούχος γιατί σε σχέση με όλους τους υπόλοιπους έχει ένα σταθερό σημείο, θα μπορεί έστω να προγραμματίσει μια φτωχική, χρεωμένη στις τράπεζες, ζωή. Οι άλλοι ακόμη θα ψάχνουν, θα φιλάνε κατουρημένες ποδιές, θα αγοράζουν "Χρυσή Ευκαιρία" και θα ψάχνουν τους διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ, ενώ θα τους καταπλακώνει η αγωνία της επιβίωσης.
Η γενιά των 700 και βγάλε ευρώ είναι πολιτικό δημιούργημα των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ. Και αυτές οι κυβερνήσεις, αυτές οι ηγεσίες, και σαν κυβέρνηση, και σαν αξιωματική αντιπολίτευση έχουν την πολιτική ευθύνη για την κατάντια αυτή της γενιάς.
Από τη δεκαετία του ‘90 και μετά κάθε υπουργός Παιδείας λατρεύει τις ιδιωτικοποιήσεις, τα κολέγια και τα πτυχία χωρίς δικαιώματα, κάθε υπουργός Εργασίας θαυμάζει τις νέες εργασιακές σχέσεις, κάθε υπουργός Οικονομίας πιστεύει στον ανταγωνισμό, και πολλοί συνδικαλιστές εξαγοράζουν την πρόωρη συνταξιοδότησή τους με το τσάκισμα των δικαιωμάτων των νεο-προσλαμβανόμενων.
Για το δικομματισμό, αυτή η γενιά πρέπει να ζήσει χειρότερα από την προηγούμενη. Να αναλάβει όλο το κόστος της κρίσης του νεοφιλελευθερισμού. Να φορτωθεί όλα τα βάρη από μια οικονομία που βασικό στόχο έχει να κάνει τους πλούσιους πλουσιότερους. Άρα οι φτωχοί πρέπει να γίνουν φτωχότεροι και οι νέοι –που δεν έχουν τη δύναμη ή η γνώση να υπερασπίσουν δικαιώματα– θα είναι τα βασικά θύματα.
Για το δικομματισμό αυτή η γενιά αντιμετωπίζεται με μαστίγιο και καρότο. Με χτύπημα και ταυτόχρονα με ενσωμάτωση. Με βία και ταυτόχρονα με εγκλωβισμό σε ψεύτικες υποσχέσεις. Το ιδιαίτερο στοιχείο είναι ότι όσο περνάει ο καιρός, όσο οι κυβερνήσεις εναλλάσσονται, όσο οι πλούσιοι θα γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι, η οργή θα αυξάνεται, και άρα θα υπάρχει περισσότερο μαστίγιο και λιγότερο καρότο.
Για τον δικομματισμό, αυτή η γενιά είναι ο βασικός στόχος. Όχι γιατί σέβονται ή αγαπάνε τις μεγαλύτερες ηλικίες. Αλλά γιατί η νέα γενιά δεν κληρονόμησε καμιά συλλογική κοινωνική και πολιτική συνείδηση συλλογικότητας, αγώνων, αλληλεγγύης. Η διάλυση κινημάτων, η κατάρρευση συστημάτων, η υποχώρηση της Αριστεράς, παραδίδει στο σύστημα μια νεολαία κατακερματισμένη, απολίτικη, ατομικοποιημένη. Ο σύγχρονος καπιταλισμός προσπαθεί να την κάνει ακόμη πιο ανίκανη, ακόμη πιο αμόρφωτη, κοινωνικά και πολιτικά. Η λοβοτομή της σκέψης και της συνείδησης γίνεται επιστημονικά: στο σχολείο, στην τηλεόραση, στη μόδα, στις τάσεις, στον καταναλωτισμό, στο ατομικό βόλεμα.
Τελικά τι είναι οι νέοι για το σημερινό σύστημα; Η εύκολη απάντηση είναι ότι αποτελούν τον εύκολο αντίπαλο και τον αδύνατο κρίκο. Η δύσκολη απάντηση –αλλά ιστορικά διαπιστωμένη– είναι ότι αποτελούν αστάθμητο παράγοντα, εύφλεκτο υλικό, και τελικά δυνάμει δύναμη κρούσης αγώνων και κινημάτων. Σε τελική ανάλυση, η δεύτερη περίπτωση είναι μονόδρομος. Δεν γίνεται να επιβιώσει και ο δικομματισμός, και η νεολαία.
56% |
1/2 |
65% |
|
Το 56% των νέων αμείβονται με λιγότερα από 700 ευρώ |
Ένας στους δύο νέους είναι άνεργος |
Το 65% των προσλήψεων στο δημόσιο είναι μερικής απασχόλησης |
Γενια των 700 ευρω
Μια γενιά στο έλεος της αγοράς
Είναι πλέον αποδεδειγμένο πως ο νεοφιλελευθερισμός, και ειδικότερα στην εκδοχή της κυβέρνησης Καραμανλή, δουλεύει για τους νέους. Μέσα σε 4,5 χρόνια διακυβέρνησης κατάφερε να λύσει πλήθος προβλήματα που επί δεκαετίες μάστιζαν την εργαζόμενη νεολαία.
Έλυσε το πρόβλημα της ανεργίας. Δεν είναι και μικρή επιτυχία η μείωση της επίσημα καταγεγραμμένης ανεργίας άσχετα με τις αλχημείες της στατιστικής υπηρεσίας. Τώρα το ότι αυτό επιτυγχάνεται όχι με αύξηση των θέσεων εργασίας αλλά με το μοίρασμα της εργασίας αποτελεί μια πραγματικότητα με την οποία οι νέοι θα πρέπει να μάθουν να ζουν. Να μάθουν να ζουν με το παρτ τάιμ (ελληνικότατος όρος που σημαίνει τη μερική απασχόληση και την ακόμα πιο μερική αμοιβή).
Όπως θα πρέπει να μάθουν να ζουν με μισθούς περίπου ισοδύναμους με το επίδομα ανεργίας. Χωρίς σταθερό ωράριο αλλά όντας συνεχώς στη διάθεση της επιχείρησης. Χωρίς δικαιώματα. Χωρίς απαιτήσεις. Χωρίς ελπίδα στην συντριπτική τους πλειοψηφία.
Αυτή είναι η γενιά των 700 ευρώ, όπως έχει κυριαρχήσει να ονομάζεται – και όχι άδικα. Μια γενιά που έχει παραδοθεί στα νύχια της αγοράς και των νόμων της και δίνει τον τόνο σε μια αγορά εργασίας διαρκώς μεταβαλλόμενη προς το χειρότερο. Οι όροι εργασίας του 18ου αιώνα αποτελούν πολύ συγκεκριμένο στόχο της παραγωγικότητας και οι νέοι το πρώτο θύμα, αλλά και το πρότυπο. Οι ενοικιαζόμενοι εργαζόμενοι –η σύγχρονη μορφή του δουλεμπορίου– δεν είναι ακρότητα αλλά το κατώτατο όριο προς το οποίο θα πρέπει να συγκλίνουμε όλοι "για λόγους ισότητας".
Κι αυτά όχι μόνο για τους υπαλλήλους –με πτυχία και διδακτορικά– αλλά και για τους νέους επιστήμονες που εδώ και πολλά χρόνια αντιλαμβάνονται στο πετσί τους το τι σημαίνει νεοφιλελευθερισμός. Όταν 3.416 νέοι δικηγόροι δηλώνουν εισόδημα κάτω από 9.400 ευρώ το χρόνο και φυσικά δουλεύουν σε συνθήκες σκλάβου με γραβάτα. Όταν οι περισσότεροι νέοι μηχανικοί δουλεύουν με μπλοκάκι – και ο κατάλογος δεν έχει τελειωμό.
Και φυσικά αυτά δεν αφορούν μόνο τον ιδιωτικό τομέα όπου θα μπορούσε να πει κανείς πως οι εντολές εκπορεύονται από το θεό του κέρδους και οι πάντες υποτάσσονται αν δεν θέλουν να ριχτούν στα τάρταρα της μακροχρόνιας ανεργίας και του κοινωνικού περιθωρίου. Ο τόνος δίνεται από το κράτος. Μέσα από την αλλαγή της νομοθεσίας έτσι, ώστε να νομιμοποιούνται οι αυθαιρεσίες του κάθε εργοδότη. Μέσα από τη διάλυση κάθε μηχανισμού ελέγχου, ώστε ακόμα και αυτοί οι νόμοι που ψηφίζονται να καταστρατηγούνται χωρίς κανένα πρόβλημα. Μέσα από το παράδειγμα του δημοσίου, όπου οι νέοι εργαζόμενοι στις υπηρεσίες του ευρύτερου δημόσιου τομέα αποτελούν τα παιδιά ενός κατώτερου θεού (του κέρδους που λέγαμε) και αντιμετωπίζονται διαφορετικά από τους παλιότερους εργαζόμενους. Όπου υπηρεσίες και οργανισμοί του δημοσίου αλλά και οι δήμοι της χώρας έχουν καταντήσει το βασίλειο των Stage, της απλήρωτης εργασίας των νέων. Όπου το 2007, σύμφωνα με στοιχεία της ΓΣΕΕ, από τους 26.760 νεοπροσληφθέντες στον ευρύτερο δημόσιο τομέα οι 17.372 (ποσοστό 65%) προσλήφθηκαν ως προσωρινά εργαζόμενοι. Συνολικά το καθεστώς προσωρινής εργασιακής απασχόλησης στον δημόσιο τομέα από 4,3% των εργαζομένων το 1999 αυξήθηκε κατά 7,1% το 2007 (περίπου 70.000).
Η γενιά των 700 ευρώ είναι εδώ αλλά δεν είναι αυτοδημιούργητη. Είναι δημιούργημα του δικομματισμού και του νεοφιλελευθερισμού οι οποίοι φρόντισαν να υπάρξει και κάνουν ό,τι μπορούν για να διατηρηθεί.
Ελένη Φακωτάκη, μητέρα 1 παιδιού, 31 χρονών, εργαζόμενη με μπλοκάκι
"Μπλοκάκι για όσους εξαναγκάζονται να το χρησιμοποιήσουν σημαίνει ανασφάλεια, σημαίνει να μην έχεις κανένα απολύτως δικαίωμα. Δεν έχεις δικαίωμα να αρρωστήσεις, δεν έχεις δικαίωμα να γεννήσεις, ούτε καν να απολυθείς, γιατί απλά δεν παίρνεις κανένα επίδομα, κανένα δώρο, καμία αποζημίωση. Είναι η καινούρια μόδα στους χώρους των εργοδοτών, μια και έχουν εργαζόμενους με μόνη υποχρέωση να τους δίνουν κάποια χρήματα το μήνα.
Με τα νέα φορολογικά μέτρα, όσα και να παίρνεις το μήνα, θα πρέπει να πληρώσεις το 10% στο τέλος του χρόνου. Δηλαδή για εμάς των 600 ευρώ, από τους 11 (στην καλύτερη περίπτωση) "μισθούς" μας, τον έναν και κάτι παραπάνω, τον θέλει πίσω ο Αλογοσκούφης…
Ονομάζεσαι, λοιπόν, ελεύθερος επαγγελματίας, την ίδια στιγμή που είσαι μισθωτός με τους χειρότερους όρους. Την ίδια στιγμή που κατώτερος μισθός δεν υπάρχει στα μπλοκάκια.
Έχω ένα παιδί, προλαβαίνω να κάνω άλλα δύο για να περάσω ξανά στο αφορολόγητο ή μέχρι τότε θα αλλάξει πάλι το νομοσχέδιο; Ή μήπως είναι καλύτερα να κρύβω την ηλικία μου;"
Πανεπιστήμια
Για τους φοιτητές ή για την αγορά;
Τα δύο όμοια κόμματα του νεοφιλελευθερισμού χτίζουν μια εκπαίδευση που οδηγεί και προετοιμάζει το σύγχρονο κοινωνικό μοντέλο: ανασφάλεια, απόρριψη, περιθωριοποίηση, κέρδη για τους λίγους, οικονομική αιμορραγία για τους πολλούς. Η κυβέρνηση της ΝΔ επιχείρησε απεγνωσμένα να αναθεωρήσει το άρθρο 16 και να επιβάλει ιδιωτικά πανεπιστήμια. Σύμμαχός της το ΠΑΣΟΚ. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ (με υπουργό τον Ευθυμίου) επιχείρησε να περάσει τα νομοσχέδια για την αξιολόγηση, τη διά βίου εκπαίδευση, τις πιστωτικές μονάδες. Δεν πρόλαβε. Σύμμαχος και συνεχιστής της η κυβέρνηση της ΝΔ (με υπουργό τη Γιαννάκου).
Η κυβέρνηση της ΝΔ ψήφισε το νόμο-πλαίσιο. Το ΠΑΣΟΚ τον καταψήφισε για λόγους εντυπώσεων. Αποδέχτηκε όλη την ουσία (άσυλο, πρυτάνεις, προγραμματισμοί, εσωτερικοί κανονισμοί) και τον προωθεί μέσα στις σχολές.
Η κυβέρνηση της ΝΔ προωθεί το σπάσιμο πτυχίων, τη μετατροπή της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης σε κατάρτιση, τη διά βίου εκπαίδευση με εξαγοραζόμενα μεταπτυχιακά, σεμινάρια, επιπλέον μαθήματα και καταρτίσεις. Το ΠΑΣΟΚ προχωρά ένα βήμα παραπέρα. Οι εξαγγελίες του Γ. Παπανδρέου στη ΔΕΘ ήταν εφιαλτικές: Πτυχία εξατομικευμένα ("γιατί να είναι όλα ίδια;"). Απόφοιτοι που σπουδάζουν διαρκώς ("γιατί ένας παιδαγωγός να μην πάρει και μάνατζμεντ;").
Να απαντήσουμε εμείς στις απορίες του: για τον απλό λόγο, κ.Παπανδρέου, ότι εκτός από αυτά που ζητάει η εργοδοσία και η αγορά, υπάρχουν και αυτά που ζητάνε οι φοιτητές και οι απόφοιτοι: συλλογικά και υπαρκτά δικαιώματα, μια δουλειά που θα εξασφαλίζει αξιοπρέπεια, κανονική ζωή και όχι επιβίωση και διαρκές κυνηγητό χαρτιών, πτυχίων, βεβαιώσεων.
Την τελευταία περίοδο το υπουργείο Παιδείας παλεύει με νύχια και με δόντια να αναγνωρίσει τα κολέγια σαν ιδιωτικά πανεπιστήμια. Κοινή συνιστάμενη των δύο κομμάτων είναι να μετατρέψουν την Παιδεία σε χώρο κερδοφορίας του κεφαλαίου. Να μειώσουν τη χρηματοδότηση, να απηυδήσουν γονείς και σπουδαστές, να μεταπηδήσουν στην ιδιωτική εκπαίδευση. Με αφορμή τη βάση του 10, να πετάξουν έξω από τα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ τους αποφοίτους για να πάνε στα κολέγια. Με το κενό σύνθημα της "διά βίου εκπαίδευσης" να εξαναγκάζουν σε διά βίου κυνηγητό περισσότερων πτυχίων, μεταπτυχιακών, χαρτιών, βεβαιώσεων.
Αυτή η πραγματικότητα είναι εφιαλτική. Δεν είναι όμως τελειωμένη υπόθεση. Οι φοιτητές με τους αγώνες τους έδειξαν ότι τον τελευταίο λόγο δεν τον έχουν πάντα οι κυβερνήσεις.
Σχολεία
Οι μαθητές είναι πρώτα πελάτες
Τα σχολεία άνοιξαν και μαζί τους ξεχείλωσε κι ο οικογενειακός προϋπολογισμός. Η γραμμή του δικομματισμού είναι "πλήρωσε για να έχεις". Οι μαθητές είναι πρωτίστως πελάτες και μετά εκπαιδευόμενοι. Ένας ολόκληρος επιχειρηματικός κόσμος –από τα φροντιστήρια και τους εκδοτικούς οίκους μέχρι τις εταιρείες σχολικών ειδών– έχει ως αντικείμενο να ξεζουμίσει και να εκμεταλλευτεί την ανάγκη των παιδιών για μόρφωση αλλά και τη λογική απαίτηση για ένα μέλλον με δικαιώματα. Δεν είναι, όμως, μόνο η παραπαιδεία, είναι και το ίδιο το δημόσιο σχολείο που μεθοδευμένα μένει χωρίς κρατικούς πόρους και συνεχώς απαξιώνεται. Ήδη από την περσινή χρονιά ζητήθηκε από τους μαθητές να επιστρέψουν τα βιβλία τους (μέχρι να χρειαστεί να τα πληρώνουν), ενώ από φέτος θα χτιστούν σχολικά κτίρια με την πρακτική των ΣΔΙΤ. Χορηγοί και ανάδοχοι θα εκμεταλλεύονται τα σχολεία και –ξεθαρρεύοντας– ίσως ζητούν και οικονομικές εισφορές από τους γονείς για διάφορα "λειτουργικά έξοδα".
Για τους μαθητές η σχολική τάξη γίνεται ολοένα και πιο ανυπόφορη. Κι ας μη μιλήσει κανείς για την "αιώνια απέχθεια των παιδιών προς το σχολείο". Μαθητική ζωή σήμερα σημαίνει καθημερινό τρέξιμο, διάβασμα για τις απαιτήσεις των συνεχών εξετάσεων, ελάχιστος χρόνος, άγχος για το βαθμό. Κι ακόμα παραπέρα. Η γνώση –για ν’ ακριβολογούμε, ο βομβαρδισμός πληροφοριών προς εξέταση– από χαρά γίνεται καταπίεση κι από μορφωτικό εφόδιο κυνήγι. Το σχολείο αποτελεί πια ένα αφιλόξενο περιβάλλον και κανείς δεν απορεί όταν πολλά παιδιά νιώθουν –αφελώς– ότι η ζωή αρχίζει μετά το σχολείο. Το σχολείο θεωρείται άχρηστο. Διόλου περίεργο που οι μαθητές το αντιμετωπίζουν σα χάσιμο χρόνου. Για την είσοδο στο πανεπιστήμιο απαιτούνται φροντιστήρια. Τι εφόδια, λοιπόν, μένει να προσφέρει το σχολείο, ποιους δρόμους ανοίγει στο μέλλον, τι δικαιώματα εξασφαλίζει;
Η νέα γενιά χτίζεται μέρα τη μέρα, με νόμους και διατάγματα, στα μέτρα που το σύστημα απαιτεί. Η νέα γενιά πρέπει όχι μόνο να γίνει "γενιά των 600" αλλά να το χωνέψει για τα καλά. Η απόρριψη και το φιλτράρισμα από τους συνεχείς φραγμούς δεν είναι μόνο μια υλική πραγματικότητα που παράγει ανθρώπους με ελάχιστη σχέση με τη γνώση. Ταυτόχρονα, διαμορφώνει συνείδηση. Μια νέα γενιά που δεν ελπίζει, που δεν έχει προσδοκίες, που φορτώνει στην ατομική ανικανότητα δυσκολίες κι αποτυχίες. Μια νέα γενιά πειθαρχημένη και υπάκουη, συνηθισμένη στις εξετάσεις που σήμερα προστάζουν "διάβασε!" και αύριο στις νόρμες του αφεντικού που απαιτεί "δούλευε!". Μια νέα γενιά που αντιλαμβάνεται την ίδια τη ζωή σαν αγώνα δρόμου όπου ο καθένας προκόβει ατομικά χωρίς καμιά συνείδηση κοινών συμφερόντων, με την αλληλεγγύη απούσα.
Κείμενα: Χρίστος Κατσούλας, Τάσος Βαρούνης