ΔΙΚΤΥΟ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΡΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ, τεύχος 8, Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2010

Κείμενο διαβούλευσης: Στο στόχαστρο το πτυχίο

Δόθηκε στη δημοσιότητα το κείμενο διαβούλευσης για τις αλλαγές στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση? μια διαβούλευση που διήρκεσε από την Τετάρτη 25 Νοεμβρίου μέχρι την Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου 2009. Αφορούσε τα εξής τρία ζητήματα: α) σύστημα πρόσληψης εκπαιδευτικών, β) μεταθέσεις και αποσπάσεις και γ) κρίση και επιλογή στελεχών εκπαίδευσης. Υποβλήθηκαν συνολικά 3.536 σχόλια. Τα 2.516 αφορούσαν το σύστημα πρόσληψης εκπαιδευτικών, τα 505 τις μεταθέσεις-αποσπάσεις και τα 515 την κρίση και επιλογή των στελεχών εκπαίδευσης.

Το πρώτο πράγμα είναι να δούμε τι σημαίνει “διαβούλευση”. Για ποιο λόγο διαβούλευση, με ποιον τρόπο και με ποιους; Είναι γεγονός ότι το νέο “κόλπο γκρόσο” της κυβέρνησης, στην προσπάθειά της να εμφανίσει ένα επικοινωνιακό προφίλ, είναι οι “διαβουλεύσεις” μέσω διαδικτύου για διάφορα θέματα σχετικά με την κατάθεση προτάσεων, νομοσχεδίων κ.λπ. Είναι συνέχεια του κοινωνικού διαλόγου, που θεσπίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Είναι προσπάθεια δημιουργίας της εικόνας μιας κυβέρνησης που και ευαισθησία έχει στις νέες τεχνολογίες και στο ίντερνετ, αλλά κυρίως διάθεση διαλόγου όχι μόνο με τους κοινωνικούς εταίρους αλλά με τους χιλιάδες των πολιτών, που κάθε φορά θα λαμβάνουν μέρος.

Τι υποδηλώνει, όμως, μια τέτοια διαβούλευση; Σίγουρα τη διάθεση της κυβέρνησης για ατομική διαπραγμάτευση, με τον κάθε εκπαιδευτικό ξεχωριστά, και όχι για πραγματικό διάλογο με τα συνδικαλιστικά όργανα που εκπροσωπούν τους εκπαιδευτικούς. Υπάρχει μια σταδιακή μετάθεση, ώστε να έχει μεγαλύτερη βαρύτητα το σχόλιο ενός συμμετέχοντος στη διαβούλευση (το οποίο, προφανώς, θα είναι θετικά διακείμενο στις όποιες αλλαγές) παρά η γνώμη μιας εκπαιδευτικής ομοσπονδίας ή των συλλόγων εκπαιδευτικών. Πιθανά η διαβούλευση να υποδηλώνει και την πρόθεση να πάμε σε ατομικές διαπραγματεύσεις για δικαιώματα και μισθούς, σε ατομικές συμβάσεις εργασίας κ.λπ.

Ακόμα κι έτσι, όμως, δεν της βγήκε της κυβέρνησης. Το 95% των σχολίων στέκεται από αρνητικά έως πολύ αρνητικά στις όποιες αλλαγές που προτείνονται, με αποτέλεσμα η πολυδιαφημισμένη διαβούλευση να μην έχει για το Υπουργείο Παιδείας τα επιθυμητά αποτελέσματα. Ερωτηματικά προκαλεί όμως και η στάση των ομοσπονδιών σχετικά με τη συγκεκριμένη –και όχι μόνο– διαβούλευση. Μάλλον θεωρείται εκσυγχρονισμός, δείγμα δημοκρατικότητας και ένδειξη θετικών διαθέσεων της κυβέρνησης, παρά αποπροσανατολισμός και παραγκωνισμός των εκλεγμένων συνδικαλιστικών οργάνων των εκπαιδευτικών. Δεν είναι άσχετο το γεγονός της συνεχούς άρνησης του Υπουργείου Παιδείας, τους τελευταίους μήνες, να δεχτεί να συζητήσει με εκπροσώπους ωρομισθίων και αναπληρωτών.

Μια ματιά στο ίδιο το κείμενο διαβούλευσης

Πολύ γενικόλογο και πολύ αόριστο, επικεντρώνει σε ζητήματα που, κατά το υπουργείο, αποτελούν τις αιτίες της “κακοδαιμονίας” για το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Για παράδειγμα, ζητήματα όπως η μη καλή κατανομή του εκπαιδευτικού δυναμικού της χώρας, η διάθεση χιλιάδων –υποτίθεται– εκπαιδευτικών που βρίσκονται αποσπασμένοι σε γραφεία και διευθύνσεις (ένα σύστημα που οι ίδιες οι κυβερνήσεις δημιούργησαν και διόγκωσαν) είναι αυτά που, κατά το υπουργείο, φταίνε για τα δεινά στην εκπαίδευση. Και, προφανώς, καμιά αναφορά στην ολοένα διογκούμενη υποχρηματοδότηση, στα μισθολογικά των εκπαιδευτικών, στην ασφάλιση και παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, στα χιλιάδες κενά των σχολείων όλης της χώρας, στις τεράστιες ελλείψεις των σχολικών μονάδων σε υποδομές, στην ολοένα μεγαλύτερη σύνδεση του σχολείου με την αγορά.

Κεντρικό συμπέρασμα: Η μεταφορά της συζήτησης στα δεύτερα και, μάλιστα, με προσπάθεια αποποίησης των ευθυνών των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ. Στο κείμενο διαβούλευσης, στο εισαγωγικό της μήνυμα, η Άννα Διαμαντοπούλου επικαλείται διεθνείς εκθέσεις, με πιο χαρακτηριστική αυτή του ΟΟΣΑ, συμπεραίνοντας ότι προβλήματα παθογένειας και διαχειριστικά προβλήματα είναι οι αιτίες για την κακή κατάσταση στην εκπαίδευση. Γνωστός ο ρόλος του ΟΟΣΑ και όλων αυτών των διεθνών οργανισμών, γνωστή και η προσπάθεια διαμόρφωσης κριτηρίων στην ελληνική κοινωνία περί του τι λέει ο ΟΟΣΑ από πλευράς της ελληνικής κυβέρνησης. Μήπως δεν αποτελεί ο ΟΟΣΑ οργανικό κομμάτι όλων αυτών των διεθνών οργανισμών, που σαν στόχο θέτουν απροκάλυπτα τη συμπίεση μισθών και δικαιωμάτων; Άλλωστε, κείμενο του ΟΟΣΑ, του 1995, ήταν η βάση της μεταρρύθμισης Αρσένη πριν από περίπου μία δεκαετία. Μιας μεταρρύθμισης που κεντρικό στόχο είχε την αποσύνδεση του πτυχίου από το επάγγελμα.

Αυτό ακριβώς είναι και το “άγχος” της σημερινής ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας. Να ξεμπερδεύει γρήγορα με μία ακόμα “παθογένεια” που υπάρχει στην ελληνική κοινωνία: ότι το πτυχίο οδηγεί σε επαγγελματική αποκατάσταση – όχι μόνο στην εκπαίδευση αλλά και συνολικά. Αυτός είναι και ο λόγος που το υπουργείο ζητά όλες οι προσλήψεις (ακόμα και αναπληρωτών ή ωρομισθίων) να γίνονται μέσω ΑΣΕΠ. Και μάλλον αυτός είναι ο λόγος που στο κείμενο διαβούλευσης και στα σχέδια του υπουργείου μία από τις πιο προκλητικές ρυθμίσεις αφορά το σύστημα πρόσληψης εκπαιδευτικών και την καθολική πλέον αποσύνδεση του πτυχίου από το επάγγελμα. Το ίδιο προκλητικές είναι και οι δηλώσεις του υφυπουργού Παιδείας, Γιάννη Πανάρετου, όπου σταθεί κι όπου βρεθεί, που κινούνται στο ύφος “μη ζητάτε με ένα μόνο πτυχίο να θεωρείστε εκπαιδευτικοί”.

Τα επικοινωνιακά τερτίπια και οι χειρισμοί δεν αποτελούν βάση επίλυσης των προβλημάτων στην εκπαίδευση. Και οι πραγματικές ανάγκες καμιά σχέση δεν έχουν με κακοδαιμονίες, κακά ριζικά και παθογένειες. Δεν υπάρχει συζήτηση σε ουσιαστική βάση, όταν δεν αντιμετωπίζεται ο πυρήνας του προβλήματος. Δηλαδή, η υποχρηματοδότηση, οι ελαστικές σχέσεις εργασίας, η συμπίεση μισθών και δικαιωμάτων, η μετατροπή του σχολείου σε εταιρία-επιχείρηση, η μετάλλαξη του σχολείου σε σχολείο της αγοράς και της αμάθειας.

Στάθης Κατσούλας, Αθήνα

^{Ολόκληρο το κείμενο διαβούλευσης μαζί με τα σχόλια στο http://www.opengov.gr/ypepth}

---

Χαρακτηριστικά σχόλια από την ιστοσελίδα της διαβούλευσης

“…Πριν από τέσσερα χρόνια πέρασα με κόπο, θυσίες και χρήματα στο ΠΤΔΕ Αθηνών, γιατί θέλω να προσπαθήσω να δημιουργήσω αξιόλογους ανθρώπους. Τώρα το πολυπόθητο πτυχίο μου δεν θα είναι τίποτε άλλο από ένα χαρτί που μου δίνει την ευκαιρία να δώσω ΑΣΕΠ. Δεν φοβάμαι το διάβασμα, έχω δώσει πανελλήνιες, εξεταστικές, φοβάμαι ότι δεν εκτιμούν αυτό που έχω καταφέρει. Τον Ιούλη θα ορκιστώ! Και μετά; Τι θα γίνει; Θα δουλεύω για να πληρώσω τα φροντιστήρια, ώστε να περάσω στον ΑΣΕΠ; Ή μήπως θα με ζουν οι γονείς μου;…”

Άρτεμις, τελειόφοιτη του ΠΤΔΕ Αθηνών

“…Έχουμε μαζέψει μόριο-μόριο την προϋπηρεσία μας, πολλοί από εμάς επιλέγοντας ακόμη και δυσπρόσιτα, για να εξασφαλίσουμε τον πολυπόθητο διορισμό! Και τώρα τι μας λέτε; Όσοι προλάβατε προλάβατε… Ένα χρόνο διορία σάς δίνω, οι υπόλοιποι ΑΣΕΠ! Απαράδεκτο να κάνετε πειραματόζωα τόσους εκπαιδευτικούς!…”

Κωνσταντίνα

“…Έχουμε ήδη υποστεί την αδικία της κατάργησης της επετηρίδας, που μας πέταξε έξω, τη στιγμή ακριβώς που θα διοριζόμασταν. Η δημόσια εκπαίδευση μας έχει ήδη χρησιμοποιήσει όσες φορές μάς χρειάστηκε ως αναπληρωτές και ωρομίσθιους καθηγητές, έχουμε ήδη διδάξει και αξιολογήσει μαθητές μέσα στις σχολικές αίθουσες του δημόσιου σχολείου.

Με ποιο σκεπτικό θα υποβληθούμε, είκοσι χρόνια μετά, στην ιεροεξεταστική διαδικασία του ΑΣΕΠ, που ο διαγωνισμός του για τους εκπαιδευτικούς μόνο ακύρωση του πτυχίου και της παιδαγωγικής τους κατάρτισης σημαίνει; Είναι ένας διαγωνισμός ντροπής, που προσβάλλει και εμάς και τους πανεπιστημιακούς καθηγητές μας, οι οποίοι μας έχουν ήδη κρίνει ως άξιους και παιδαγωγικά καταρτισμένους. Το να επιμένετε να στέλνετε ανθρώπους 40-45 ετών, που έχουν δώσει ήδη τα διαπιστευτήριά τους στις σχολικές αίθουσες, πίσω στα θρανία των εξεταζομένων και με θέματα, μάλιστα, που έχουν στόχο τον αφανισμό μας, το πέρασμά μας από τα μεγαλοφροντιστήρια του ΑΣΕΠ, την οικονομική και ψυχική μας εξουθένωση δείχνει ότι μόνο το καλό του μαθητή και της δημόσιας εκπαίδευσης δεν επιδιώκετε, για άλλη μια φορά…”

Αγγελική

“…Η επιτυχία στον ΑΣΕΠ θα με κάνει πιο άξιο εκπαιδευτικό; Γιατί θα πρέπει συνεχώς να διαγωνίζομαι και να εξετάζομαι για κάτι για το οποίο έχω κριθεί άξια, εφόσον πήρα το πτυχίο μου (το οποίο αναγνωρίζει και παιδαγωγική επάρκεια); Ή μήπως, τελικά, τόσα χρόνια δεν ήμουν άξια να δουλεύω στην παιδεία; Έλεος πια!…”

Αλεξία

“…Ως πολίτης, όμως, κυρία υπουργέ, έχω το δικαίωμα να σας απευθύνω ορισμένα ερωτήματα:

1) Είναι ευθύνη των εκπαιδευτικών το γεγονός ότι το 2002 ψηφίστηκε αυτός ο νόμος;

2) Είναι ευθύνη των εκπαιδευτικών το γεγονός ότι από το 1996 βρίσκεται σε ισχύ το ΠΔ 50/96;

3) Είναι ευθύνη των εκπαιδευτικών το γεγονός ότι η πολιτεία έχει επιλέξει να καλύπτει πολλές από τις διοικητικές ανάγκες της εκπαίδευσης με αποσπασμένους εκπαιδευτικούς και όχι με διοικητικούς υπαλλήλους;

4) Είναι ευθύνη των εκπαιδευτικών το γεγονός ότι η πολιτεία κάνει περισσότερες αποσπάσεις εκπαιδευτικών από ό,τι χρειάζονται, με σκοπούς που σίγουρα δεν εξυπηρετούν το συμφέρον της εκπαίδευσης;

Τις ερωτήσεις αυτές σας τις απευθύνω, γιατί όλες αυτές τις ημέρες, που διάφοροι διασύρουν τους εκπαιδευτικούς που έχουν νόμιμα αποσπαστεί και καλύπτουν διοικητικές ανάγκες, το υπουργείο δεν μπήκε στον κόπο να διευκρινίσει ότι όλο αυτό το μπάχαλο οφείλεται σε διαχρονικές πολιτικές επιλογές των παλαιότερων ηγεσιών του ΥΠΕΠΘ και όχι στους εκπαιδευτικούς. Λες και οι εκπαιδευτικοί αποσπάστηκαν από μόνοι τους και ερήμην των νόμων (πολλούς από τους οποίους, μάλιστα, τους έχουν ψηφίσει και κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ)”.

Παναγιώτης

Περισσότερα σχόλια στο www.oromisthioi.gr