Στην Ευρώπη το ντόμινο των τραπεζικών καταρρεύσεων
Αντιμέτωπος με τη χειρότερη κρίση του βρίσκεται ο παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός. Η κατάρρευση των τραπεζικών κολοσσών στις ΗΠΑ πέρασε με τον πλέον ηχηρό τρόπο και στην Ευρώπη, παρά τις προσπάθειες ΕΕ και κυβερνήσεων να πείσουν τους λαούς ότι η κρίση αφορά κυρίως το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Αμερικής.
Καθημερινά πληθαίνουν οι γκουρού του νεοφιλελευθερισμού που λένε ότι πρόκειται για την "σοβαρότερη οικονομική κρίση του αιώνα" με απρόβλεπτες διαστάσεις και συνέπειες. Όλο το οικοδόμημα του νεοφιλελευθερισμού, που πλουτίζει επί σειρά ετών πουλώντας κυριολεκτικά αέρα και υποθηκεύοντας το μέλλον ολόκληρων χωρών, φτάνει στα όριά του και δείχνει ότι δεν μπορεί να ξεπεράσει τα αδιέξοδα που γέννησε και γιγάντωσε.
Τα χρηματιστήρια στις μητροπόλεις του καπιταλισμού καταρρέουν εξανεμίζοντας ιλιγγιώδη ποσά. Τράπεζες καταρρέουν η μια μετά την άλλη και κρατικοποιούνται κοινωνικοποιώντας τις ζημιές. Την προηγούμενη Δευτέρα ήταν η σειρά της Ευρώπης να βρεθεί στη δίνη της κρίσης με ένα ντόμινο καταρρεύσεων και κρατικών παρεμβάσεων, ενώ το μέλλον διαγράφεται ακόμα πιο ζοφερό, αφού σχεδόν όλοι συμφωνούν ότι ακόμα είμαστε στην αρχή. Τα "τοξικά" ομόλογα, όπως έχουν εύστοχα χαρακτηριστεί, αποτελούν τη θρυαλλίδα για τον "τοξικό"-παρασιτικό παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό.
Μόνο τη Δευτέρα: Οι κυβερνήσεις του Βελγίου, της Ολλανδίας και του Λουξεμβούργου έριξαν 11,2 δισ. ευρώ στη Fortis, αγοράζοντας το 49% του μετοχικού κεφαλαίου της. Η τράπεζα, που είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης του ιδιωτικού τομέα στο Βέλγιο και απασχολεί σε όλο τον κόσμο 85.000 εργαζόμενους, υπέστη ζημιές πάνω από 40 δισ. ευρώ από επενδύσεις σε "τοξικά" ομόλογα με εγγύηση αμερικανικά στεγαστικά δάνεια μειωμένης εξασφάλισης (subprime). Η βρετανική κυβέρνηση αγόρασε τις ζημιές της τράπεζας χορήγησης στεγαστικών Βradford & Βingley με 39 δισ. ευρώ καταθέσεις Βρετανών και πούλησε το δίκτυο των 197 καταστημάτων της στην ισπανική Santander.
Στο χορό και η Γερμανία. Η τράπεζα Ηypo Real Εstate Ηolding ΑG, που ειδικεύεται στη χορήγηση στεγαστικών δανείων σε επιχειρήσεις, ζήτησε και έλαβε πιστοληπτική διευκόλυνση 35 δισ. ευρώ από τη γερμανική κυβέρνηση για να αποφύγει τη χρεοκοπία – οι μετοχές της βυθίστηκαν χθες πάνω από 60%.
Η Roskilde Βank Α/S ζήτησε και έλαβε οικονομική βοήθεια από την Κεντρική Τράπεζα της Δανίας όταν ανακοίνωσε μεγάλες ζημιές από καθυστερήσεις σε δάνεια και πούλησε το δίκτυό της στις τράπεζες Νordea Βank, Spar Νord Βank και Αrbejdernes Landsbank. Επίσης, η κυβέρνηση της Ισλανδίας εξαγόρασε το 75% της τράπεζας Glitnir έναντι 600 εκατ. ευρώ, προκειμένου να τη σώσει από τη χρεοκοπία. Αντίστοιχη τύχη είχε και η γαλλοβελγική τράπεζα Dexia.
Στις ΗΠΑ, με τον Μπους να εκλιπαρεί για την έγκριση του σχεδίου διάσωσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος, τα λουκέτα και οι συγχωνεύσεις καλπάζουν. Ενδεικτικά, αυτή την εβδομάδα, η Citigroup προχώρησε στην εξαγορά περιουσιακών στοιχείων της αμερικανικής Wachovia έναντι 2,2 δισ. δολ., ενώ οριστικοποιήθηκε η πώληση του 21% της Μorgan Stanley στη Μitsubishi Βank έναντι 9 δισ. δολαρίων. Επίσης, αίτηση υπαγωγής στο άρθρο 11 του Πτωχευτικού Δικαίου των ΗΠΑ υπέβαλε η μητρική εταιρία Washington Μutual Ιnc, η οποία πούλησε κομμάτια της στην JΡ Μorgan.
Εικόνα κατάρρευσης και στις ευρωπαϊκές αγορές. Το χρηματιστήριο της Αθήνας βούτηξε σε νέα χαμηλά ρεκόρ έτους, κλείνοντας με απώλειες 5,87% στις 2.840 μονάδες, εξανεμίζοντας σε μία μέρα 6 δισ. ευρώ.Τα χρηματιστήρια του Άμστερνταμ και των Βρυξελλών υποχώρησαν κατά 8,75% και 7,98% αντίστοιχα, ενώ μεγάλες ήταν οι απώλειες και στα χρηματιστήρια του Λονδίνου (-5,30%), της Φρανκφούρτης (-5,04%) και του Παρισιού (-4,23%). Στην Ιρλανδία το χρηματιστήριο βούτηξε κατά 13,03%. Ο πανευρωπαϊκός δείκτης FTSEurofirst υποχώρησε στο 4,95%, στο χαμηλότερο επίπεδο από τις 24 Ιανουαρίου 2005.
Οι κεντρικές τράπεζες ρίχνουν καθημερινά δισ. ευρώ στο τραπεζικό σύστημα σε μια προσπάθεια να ελεγχθεί η κατάσταση. Οι τράπεζες που συμμετέχουν με ενίσχυση της ρευστότητας είναι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed), η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) καθώς και οι: Τράπεζα του Καναδά (ΒoC), Τράπεζα της Αγγλίας (ΒoΕ), Τράπεζα της Ιαπωνίας (ΒoJ), Εθνική Τράπεζα της Δανίας (Dansmarks Νationalbank), Τράπεζα της Νορβηγίας (Νorges Βank), Ομοσπονδιακή Τράπεζα της Αυστραλίας, Τράπεζα της Σουηδίας (Sveriges Riksbank) και Τράπεζα της Ελβετίας (SΝΒ).
Ενδεικτική της κατάστασης είναι η δήλωση του επικεφαλής της διεύθυνσης νομισματικής πολιτικής και κεφαλαιαγορών του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Jaime Caruana, ότι "εκτός από τις ΗΠΑ, και οι υπόλοιπες χώρες πρέπει να ετοιμάσουν σχέδια έκτακτης ανάγκης".
Κείμενα: Μιχάλης Σιάχος