Πριν ακόμα συνειδητοποιηθεί από όλους το μέγεθος της αποτυχίας της κυβέρνησης Καραμανλή στο ζήτημα της συνταγματικής αναθεώρησης, που κάτω από τη λαϊκή πάλη –με καθοριστικό παράγοντα το κίνημα της νεολαίας για τη μη αναθεώρηση του άρθρου 16, που ενορχηστρωμένα συκοφαντείται τούτες τις μέρες– το επιτελείο του Μαξίμου κλιμακώνει την αντιλαϊκή του πολιτική. Χωρίς αιδώ και κυνικά δηλώνει ότι θα ποδοπατήσει το Σύνταγμα και με νομοθετικά κόλπα θα κατοχυρώσει τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, ενώ ρίχνει το γενικό σύνθημα ότι θα προωθήσει όλες τις ρυθμίσεις και τα μέτρα που θέλουν οι τραπεζίτες, οι μεγαλοεργολάβοι, οι εφοπλιστές, οι επιχειρηματίες.
Μέσα σε ένα περιβάλλον στο οποίο γενικεύονται τα φαινόμενα της κρίσης, ετοιμάζεται –μέσα σε φιέστες και τυμπανοκρουσίες– να επικυρώσει την "ευρωσυνθήκη" στα μέσα του Ιούνη, αφού θα έχουμε παρακολουθήσει την ομιλία του Γάλλου Σαρκοζί στο βήμα της Βουλής. Μιας Βουλής που σιγά-σιγά μετατρέπεται σε χώρο άμεσων αναγγελιών και προκλήσεων διαφόρων οικονομικών παραγόντων, όπως για παράδειγμα του κ. Βγενόπουλου.
Η κρίση όμως δεν μπορεί να συγκαλυφθεί. Μια κρίση που αγκαλιάζει όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής. Οικονομία, πολιτικός κόσμος, πολιτισμός, δικαιοσύνη, κρατικός μηχανισμός, εκπαιδευτικό σύστημα, υγειονομικό σύστημα, δημοκρατικά δικαιώματα κ.λπ., όλα διαπερνούνται από μεγάλες αναταράξεις, ασφυκτιούν, δείχνουν "κόκκινο" και προμηνύουν ανακατατάξεις και ξεσπάσματα. Είναι μια κρίση που προκαλείται από την επιβολή του νεοφιλελευθερισμού και των πολιτικών του και την καταστροφή κάθε εργαλείου που θα μπορούσε να παίξει κάποιο ρυθμιστικό ρόλο. Το γενικό νεοφιλελεύθερο σύνθημα της "απελευθέρωσης της αγοράς" φέρνει τα αποτελέσματά του… και με αυτά είμαστε αντιμέτωποι σήμερα. Αντιμέτωποι σαν χώρα εξαρτημένη πολλαπλά, παραδομένη στους ισχυρούς και οικονομικά ελεγχόμενη από τους μηχανισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αντιμέτωποι σαν κοινωνία στην οποία βαθαίνει η φτώχεια, ο αποκλεισμός και η ανασφάλεια, με την ακρίβεια και τα δάνεια να γίνονται βρόγχος για κάθε λαϊκό νοικοκυριό. Αντιμέτωποι και στην πολιτική ζωή, με τη συρρίκνωση της δημοκρατίας και την επιβολή της επιχειρηματικής και μιντιακής πολιτικής και της αμερικανοποίησης.
Είναι όμως μια κρίση που εκδηλώνεται σε μια χώρα εξαρτημένη από τον ιμπεριαλισμό. Αυτό το ειδικό στοιχείο διαφοροποιεί την κρίση που εκδηλώνεται στη χώρα μας από ανάλογα σημάδια σε χώρες όπως Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία και Ιταλία, για παράδειγμα. Διότι και εκεί ο νεοφιλελευθερισμός γέννησε ακραίες κοινωνικές καταστάσεις, προώθησε ιδιωτικοποιήσεις, και το πολιτικό σύστημα γνώρισε κρίσεις. Όμως δεν είναι το ίδιο, δεν έχει τις ίδιες συνέπειες και τα χαρακτηριστικά που φέρνει μια κρίση σε μια εξαρτημένη χώρα. Η παράδοση όλων των βασικών τομέων της οικονομίας στο ξένο πολυεθνικό κεφάλαιο, η παράδοση των οικονομικών εργαλείων, η συρρίκνωση των δυνατοτήτων κρατικής ρύθμισης και παρέμβασης, δημιουργεί συνθήκες ανεξέλεγκτης δράσης και διπλής και τριπλής αφαίμαξης των εργαζομένων. Δεν είναι διόλου τυχαίο το γεγονός πως στην Ελλάδα έχουμε τους χαμηλότερους μισθούς, ενώ ταυτόχρονα είμαστε πιο ακριβή χώρα από τη Γερμανία ή την Ιταλία, σε βαθμό που εκπλήσσονται και οι ίδιοι οι ευρωπαίοι τουρίστες που έρχονται στην Ελλάδα. Δεν είναι διόλου τυχαίο πως επιβάλλονται χαράτσια με τις μονοπωλιακές τιμές που καθορίζουν οι πολυεθνικές εταιρείες (σε διατροφικά αγαθά και όχι μόνο), αλλά και με τις αποικιακού τύπου συμβάσεις σε αεροδρόμια, δρόμους, γέφυρες, τηλεπικοινωνίες κ.λπ.
Το παράδειγμα της Siemens αρκεί για να φωτίσει πολύ καθαρά το πώς δουλεύει το σύστημα μιας κραταιάς πολυεθνικής εταιρείας με έδρα τη Γερμανία: Μιζάρισε κανονικά τον πολιτικό κόσμο και παράγοντες δύο κυβερνήσεων στην Ελλάδα για να εξασφαλίσει ένα κύκλο εργασιών. Μόλις προχτές δόθηκε στη δημοσιότητα και το όνομα ενός υπουργού του ΠΑΣΟΚ, και αυτό θα δημιουργήσει αρκετές παρενέργειες ή θα χρησιμοποιηθεί σαν μοχλός εκβιαστικός για ανακατατάξεις και πολιτικά παιχνίδια στη χώρα μας. Αλλά αυτά τα κάνει μόνο η Siemens; Ή μήπως όλες οι πολυεθνικές που βρίσκονται στη χώρα; Π.χ. η Deutsche Telekom, τα κάνει; Όλες οι εξοπλιστικές εταιρείες, όλες οι υποθέσεις ιδιωτικοποιήσεων, όλα τα μεγάλα έργα κ.λπ. δεν λειτουργούν κάτω από το μηχανισμό της μίζας, του λαδώματος, της εξαγοράς; Οι "αποκαλύψεις" αποκαλύπτουν μια λυσσαλέα πάλη που γίνεται ανάμεσα σε δυο-τρεις εταιρείες που μονοπωλούν κάθε κλάδο, γιατί η οικονομική κρίση και η ύφεση που όλοι διαπιστώνουν σε ΗΠΑ και Ευρώπη περιορίζουν τα περιθώρια κέρδους, άρα επιστρατεύονται και "αθέμιτα" μέσα. Στη χώρα μας πληθαίνουν τα σημάδια ανακατατάξεων και αλλαγών στα βασικά "τζάκια", και της αδυναμίας του δικομματισμού να εκφράσει όλες τις διεργασίες και τάσεις.
Η φυγή προς τα εμπρός του Καραμανλή είναι μια κίνηση που ικανοποιεί τον επιχειρηματικό κόσμο και μέσω αυτής ο Καραμανλής προσπαθεί να ελέγξει τις εξελίξεις. Η φθορά όμως της ΝΔ είναι μεγάλη, όπως και η φθορά του ΠΑΣΟΚ. Η ποσοστιαία διαφορά που έχουν παραμένει, και αυτό είναι το συγκριτικό πλεονέκτημα του Καραμανλή. Αλλά στις φουρτούνες που έρχονται αυτά δεν παρέχουν μεγάλες εγγυήσεις. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος προέρχεται από την αξιοπιστία της αντιδικομματικής-αντινεοφιλελεύθερης πολιτικής που μπορεί να εκφράσει η ενωτική και ριζοσπαστική αριστερά, ώστε να μονιμοποιήσει την υποχώρηση του δικομματισμού.
Στο έδαφος αυτής της υποχώρησης έχουν δρομολογηθεί δύο ειδών εξελίξεις: Πρώτον, να γίνει κάθε προσπάθεια να "φτιασιδωθεί" το δικομματικό σύστημα – και εδώ είναι εντυπωσιακός ο συναινετικός τρόπος που συντονίζονται τα δύο μεγάλα κόμματα σε όλα τα κρίσιμα θέματα. Και δεύτερον, να ετοιμαστούν πιθανές εφεδρείες έτσι και το "σύστημα" μπλοκάρει. Σε κάθε περίπτωση η επιθετικότητα (και το μίσος) της αστικής πολιτικής απέναντι στο λαϊκό παράγονται και τις κινητοποιήσεις είναι δεδομένο. Όπως είναι δεδομένο ότι θα ενταθούν οι επιθέσεις ενάντια στο ΣΥΡΙΖΑ, που έχει ξεπροβάλλει σαν η μόνη ρεαλιστική αντινεοφιλελεύθερη αντιπολίτευση – και αυτό του έδωσε την δυνατότητα να συσπειρώσει πολλές δυνάμεις. Η ανθεκτικότητα του εγχειρήματος του ΣΥΡΙΖΑ είναι ζήτημα πολιτικής κατεύθυνσης και βούλησης. Είναι συνάρτηση της αποφασιστικότητας που θα δείξει στην προσπάθεια να αλλάξει ριζικά το πολιτικό τοπίο, να πρωταγωνιστήσει η Αριστερά. Δύσκολο μεν, αλλά υπό ορισμένες προϋποθέσεις (ξεδίπλωμα της λαϊκής πάλης, ξεκάθαρο στίγμα, όχι υποχωρητικότητα στα "πεσίματα", έκφραση του ενωτικού και πλουραλιστικού χαρακτήρα του) μπορεί να πραγματοποιηθεί. Και μπροστά μας βρίσκονται κρίσιμες μάχες. Πρώτη και ουσιαστική είναι να ηττηθεί η επικίνδυνη και αδίστακτη κυβέρνηση Καραμανλή, να μην περάσει η "φυγή προς τα εμπρός" που επιχειρεί, να μπλοκαριστούν οι πολιτικές της, να ξεσηκωθούν κινήματα. Το τεστ-ρεβάνς που ξετυλίγεται με επίκεντρο το χώρο της παιδείας δείχνει όρια και δυνατότητες. Όρια όταν δεν υπάρχει απόφαση για σύγκρουση με την κυβερνητική πολιτική, δυνατότητες αν συνδεθεί η μάχη αυτή με τα υπόλοιπα μέτωπα (ακρίβεια, ξεπουλήματα κ.λπ.) και καλεστεί τολμηρά ο κόσμος στο δρόμο του αγώνα.