Σήμερα γίνεται σαφές ότι στα επιτελεία του συστήματος διαμορφώνονται δύο επιλογές. Ορισμένοι στρέφονται στην αυτοδυναμία του ΠΑΣΟΚ. Αυτό αφορά κυρίως το κεντροαριστερό λόμπι (με πρωταγωνιστές τα συγκροτήματα Λαμπράκη, Μπόμπολα, Κόκαλη). Από άλλες πλευρές (επιχειρηματικοί κύκλοι κυρίως προσκείμενοι στη ΝΔ) προωθείται η λύση του μεγάλου συνασπισμού ΠΑΣΟΚ-ΝΔ. Αυτό μπορεί να οφείλεται στη σχέση τους με τη ΝΔ, αλλά δεν πρόκειται μόνο γι’ αυτό. Στην πραγματικότητα, γνωρίζουν ότι η σφοδρότητα της επίθεσης του κεφαλαίου ενάντια στην εργατική τάξη και στους εργαζόμενους επιβάλλει μια ρητή συναίνεση όλων των αστικών πτερύγων. Εύλογα θεωρούν ότι μια μονοκομματική κυβέρνηση δεν θα μπορεί να τα καταφέρει ή θα υποστεί εκ νέου τριγμούς, όπως η ΝΔ αμέσως μετά την εκλογική της νίκη το 2007
Γιατί, μη γελιόμαστε, ανεξάρτητα αν τα ΜΜΕ προβάλλουν ότι η κατάρρευση Καραμανλή ήρθε με το ζήτημα των σκανδάλων, η αλήθεια είναι ότι αυτή οφείλεται στη μεγάλη αντίδραση των εργαζομένων, ξεκινώντας με τις κινητοποιήσεις ενάντια στο ασφαλιστικό. Ποιος ξεχνάει τη μεγαλειώδη διαδήλωση της 12ης Δεκέμβρη 2007, που οδήγησε στο ξήλωμα του Μαγγίνα και στην “ανακάλυψη” του σκανδάλου με τους Ινδούς, που τάχα αποτέλεσε την αιτία της αποπομπής του; Και τότε υπήρχε μια κυβέρνηση με “νωπή εντολή”. Άρα δεν αρκεί η “νωπή εντολή” και η αυτοδυναμία.
Ανεξαρτήτως του τι θα προκύψει από τις κάλπες της 4ης Οκτώβρη, πρέπει να θυμόμαστε ότι όλα τα χρόνια της κυβέρνησης Καραμανλή είχαμε μια συναινετική πολιτική του ΠΑΣΟΚ. Αντιπολίτευση ουσιαστικά δεν υπήρξε. Σε κανένα μέτρο της κυβέρνησης Καραμανλή δεν αντιστάθηκε το ΠΑΣΟΚ. Ούτε σήμερα έρχεται να πει “θα καταργήσω τον τάδε νόμο ή την τάδε ρύθμιση”. Ούτε κουβέντα.
Όμως ο επιχειρηματικός κόσμος ζητά σήμερα από τα δύο αστικά κόμματα κάτι πολύ παραπάνω: Να συνεργαστούν πιο στενά. Να αποβάλλουν το κριτήριο του πολιτικού κόστους. Να μην επιχειρεί το ένα να κερδίσει από τη φθορά του άλλου, που κυβερνά, προωθώντας επώδυνα για το λαό (και αναγκαία για το κεφάλαιο) μέτρα. Έτσι, η καλύτερη διασφάλιση της πλουτοκρατίας θα ήταν να δημιουργηθεί μια κυβέρνηση συνασπισμού. Προς τα εκεί πιέζουν και τα επιτελεία του διεθνούς μονοπωλιακού κεφαλαίου –που φοβούνται μια χρεοκοπία της οικονομίας, γιατί θα χάσουν τα λεφτά που έχουν δανείσει στο ελληνικό δημόσιο. Γι’ αυτό έχουν ακόμη και… πρωθυπουργήσιμους (π.χ. ο τραπεζίτης της ΕΚΤ Λουκάς Παπαδήμος).
Η λύση της συγκυβέρνησης, φυσικά, θα απελευθέρωνε δυνάμεις, εγκλωβισμένες στο ΠΑΣΟΚ, προς την πλευρά της Αριστεράς. Κι αυτό είναι κάτι που λαμβάνουν υπόψη τα αστικά επιτελεία, γιατί θα μπορούσε να προκληθεί μια αριστερή δυναμική που δεν θα έλεγχαν. Όμως η κατάσταση στην Αριστερά δεν είναι τέτοια σήμερα που να τους προκαλεί ανησυχία. Αλλιώς ήταν τα πράγματα μετά τις εκλογές του 2007 και την άνοιξη του 2008, με τη μεγάλη ζήτηση για ΣΥΡΙΖΑ. Αλλιώς είναι σήμερα – κι αυτό είναι μια σχεδιασμένη επιτυχία του αστισμού. Συνεπώς, έχει αποδυναμωθεί πολύ –σχεδόν λείπει– ένας παράγοντας που θα μπορούσε να αποτελέσει πρόβλημα στο μεγάλο συνασπισμό ΠΑΣΟΚ-ΝΔ. Κι έτσι αυτός, παρόλο που ξορκίζεται από ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, σήμερα καθόλου δεν μπορεί να αποκλειστεί.
Η όλη συζήτηση στοχεύει κατ’ ελάχιστο στο να δεσμευθεί ο Καραμανλής και η ΝΔ ότι θα κάνει ό,τι και το ΠΑΣΟΚ: μη αντιπολίτευση. Ενώ, αν υπάρξουν λαϊκές αντιστάσεις στα σκληρά μέτρα, τότε μια λύση συγκυβέρνησης μπορεί να είναι έτοιμη. Άλλωστε, ακόμη και στελέχη του ΠΑΣΟΚ (π.χ. Πάγκαλος) έχουν μιλήσει για υπερκομματικούς υπουργούς σε κρίσιμα υπουργεία.
Και η κεντροαριστερά;
Δεν “παίζει” τέτοιο ενδεχόμενο; Κάθε άλλο. Μπορεί να υπάρξει τέτοια εξέλιξη, αν το ΠΑΣΟΚ δεν συγκεντρώσει αλλά πλησιάσει πολύ το όριο της αυτοδυναμίας π.χ. 147-149 έδρες. Στην περίπτωση αυτή, μπορεί να πριμοδοτηθεί από τα κέντρα δύναμης μια κεντροαριστερή συμμαχία, είτε με τη μορφή της κυβερνητικής συνεργασίας είτε με τη μορφή της ψήφου ανοχής. Θα λειτουργήσει αυτό το σχήμα σαν μεταβατικό όχημα προς τις άλλες, πιο σκληρές κεφαλαιοκρατικές επιλογές. Έστω βραχύβια και για να προετοιμαστούν οι πιο ριζικές λύσεις. Θα θύμιζε μια τέτοια εξέλιξη τη συγκυβέρνηση του ’89, που άνοιξε το δρόμο για την ορμητική προώθηση του νεοφιλελευθερισμού στην Ελλάδα. Και γι’ αυτό, πρέπει σήμερα να υπάρξει ο πιο αποφασιστικός διαχωρισμός από ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Και πρέπει όλοι ανεξαιρέτως οι συμμετέχοντες στο ΣΥΡΙΖΑ να δεσμευθούν, καθαρά και με σαφήνεια, ενάντια σ’ αυτό – όπως άλλωστε προβλέπει η Προγραμματική του Διακήρυξη και η μέχρι σήμερα στάση του.
Δημήτρης Υφαντής