H κυβέρνηση χέρι – χέρι με την EE
Aναθεώρηση του άρθρου 16 από την πίσω πόρτα;
του Γιώργου Πασσαλίδη
Tις τελευταίες μέρες βρισκόμαστε μπροστά σε μια άλλη πτυχή της ιδιωτικοποίησης της παιδείας που προωθεί η ΝΔ με την αγαστή συνεργασία του ΠΑΣΟΚ. Πολλές συζητήσεις άνοιξαν, πολλά άρθρα γράφτηκαν και ακόμα περισσότερες ανακρίβειες ακούστηκαν με αφορμή την παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο θέμα της ισοτίμησης των πτυχίων των ιδιωτικών Ινστιτούτων Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ), των Κέντρων Ελευθέρων Σπουδών (ΚΕΣ), των Κέντρων Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΚΕΚ) και όλων αυτών των μεταδευτεροβάθμιων ιδρυμάτων που πουλούν τίτλους σπουδών σε «τιμές ευκαιρίας», με τα πτυχία των δημοσίων ΑΕΙ και ΤΕΙ. Το θέμα αυτό αναδεικνύει δύο μεγάλα ζητήματα. Πρώτον, την εντεινόμενη επίθεση της κυβέρνησης Καραμανλή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και την προσπάθεια για περαιτέρω υποβάθμιση και ουσιαστικά ιδιωτικοποίησή της. Δεύτερον, το ρόλο που παίζει σε όλη αυτή τη προσπάθεια η ΕΕ και οι οδηγίες (σ.σ. εντολές) που αυτή εκδίδει και καλεί τις χώρες-μέλη να εφαρμόσουν (σ.σ. να πειθαρχήσουν).
Η κοροϊδία δίνει και παίρνει…
Στις 2 Οκτωβρίου η ΕΕ έκρινε ότι η Ελλάδα παραβιάζει το κοινοτικό δίκαιο μη αναγνωρίζοντας ως ισότιμα τα διπλώματα των διαφόρων ιδιωτικών ΙΕΚ, ΚΕΚ, ΚΕΣ με τα αντίστοιχα των δημοσίων ΑΕΙ και ΤΕΙ, με το σκεπτικό ότι κάποια εξ αυτών συνεργάζονται με πανεπιστήμια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έδωσε μάλιστα και διορία μέχρι τις 20 Οκτώβρη, αλλιώς θα προχωρήσει στην επιβολή προστίμων στο ελληνικό κράτος. Στην Ελλάδα όμως υπάρχει ένα μεγάλο αγκάθι (κάποιοι πρόσφατα το χαρακτήρισαν και ως κατάλοιπο του μετεμφυλιακού κράτους, ενώ κάποιοι άλλοι πάλεψαν λυσσαλέα για την αναθεώρησή του) για την εφαρμογή αυτής της ρύθμισης που ακούει στο όνομα άρθρο 16 του Συντάγματος και απαγορεύει σε ιδιώτες να έχουν ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Αυτό φαίνεται ότι δεν απασχολεί καθόλου τους κυβερνώντες που προσπαθούν με συνοπτικές διαδικασίες να προσαρμόσουν αυτή την κοινοτική οδηγία στο ελληνικό δίκαιο, προβάλλοντας ως επιχειρήματα την απειλή των προστίμων και την ανάγκη πειθαρχίας στην κοινοτική νομοθεσία. Δεν φάνηκε να έχουν την ίδια πρεμούρα για εναρμόνιση με τις κοινοτικές οδηγίες όταν η χώρα μας δέχεται πρόστιμα για τη μη ύπαρξη χώρων υγειονομικής ταφής απορριμμάτων. Πού πήγαν άραγε οι δηλώσεις του υπουργού εσωτερικών Προκόπη Παυλόπουλου σε έντονους τόνους, όταν είχε προκύψει αντίστοιχο ζήτημα με το νόμο του βασικού μετόχου, ότι «το ελληνικό Σύνταγμα είναι πάνω απ’ το ευρωπαϊκό δίκαιο»; Τότε όμως έπρεπε να βοηθήσουμε τους ημέτερους επιχειρηματίες κι άρα κάνουμε και καμιά αντιπαράθεση, για τα μάτια του κόσμου, με την ΕΕ, τώρα που μας βοηθάνε να προχωρήσουμε στο έργο μας, το ξεπούλημα της παιδείας, πρέπει να συμμορφωθούμε με την ΕΕ.
Μια ρύθμιση που δεν έρχεται σαν κεραυνός εν αιθρία…
Αντιθέτως μάλιστα είναι ένα ακόμα κομμάτι του παζλ που λέγεται εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Είναι συνέχεια και συμπλήρωμα των 14 νόμων που πέρασε η κυβέρνηση της ΝΔ την προηγούμενη τετραετία. Εξυπηρετεί την ριζική αναμόρφωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που επιβάλλουν οι συμφωνίες των ευρωπαίων υπουργών παιδείας όπως καταγράφηκαν στις συνθήκες της Μπολόνια, της Πράγας, του Βερολίνου κ.ά. Στόχος τους είναι η δημιουργία του Κοινού Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΚΕΧΑΕ), ο οποίος θα περιλαμβάνει όλα τα τριτοβάθμια ιδρύματα και μέσω του οποίου θα προωθείται η παραγωγή του αυριανού, ευέλικτου, απασχολήσιμου, πειθαρχημένου, ανασφαλή εργαζόμενου. Για δημιουργηθεί όμως ο ΚΕΧΑΕ προϋποτίθενται μερικές ενέργειες από τις ελληνικές κυβερνήσεις για να ξεπεραστούν κάποια εμπόδια. Πρώτο βήμα ήταν η ανωτατοποίηση των ΤΕΙ επειδή η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που έχει ΑΕΙ και ΤΕΙ και έπρεπε να βρεθεί ένας τρόπος εξίσωσής τους, ουσιαστικά όμως σήμανε την υποβάθμιση των πτυχίων ΑΕΙ και ΤΕΙ. Δεύτερο βήμα ήταν η αξιολόγηση των ιδρυμάτων, καθώς αν θέλουμε να μιλάμε για ενιαίο χώρο ανώτατης εκπαίδευσης πρέπει να ορίσουμε κάποια κριτήρια (προφανώς με βάση τις ανάγκες της αγοράς) ώστε να ξεχωρίζουμε τα «καλά» και τα «κακά» ιδρύματα. Τρίτο βήμα ήταν η καθιέρωση του συστήματος πιστωτικών μονάδων (ECTS). Προβλέπεται ότι οι φοιτητές για να ολοκληρώσουν τις σπουδές πρέπει να συλλέξουν έναν αριθμό πιστωτικών μονάδων (αντιστοιχούν 60 ανά έτος, δηλ. για σχολές 5ετείς χρειάζονται 300 πιστωτικές μονάδες, 4ετείς 240 κοκ) με βάση τα εργαστήρια που παρακολουθούν, τα μαθήματα που περνάνε, τις εργασίες που παραδίνουν κλπ. Έτσι λοιπόν, το πτυχίο χάνει τη συλλογική αξία που είχε μέχρι χθες και ουσιαστικά μετατρέπεται σε πιστοποιητικό πιστωτικών μονάδων που αντιστοιχεί σε κάθε φοιτητή ξεχωριστά.
Και εδώ υπάρχει ένα θέμα και για τα δικαιώματα των σπουδαστών αυτών των ιδρυμάτων. Με την «αναγνώριση» αυτών των ιδρυμάτων δε θα αναβαθμιστούν οι υποβαθμισμένες σε όλα τα επίπεδα σπουδές (απουσία συγγραμμάτων, διδακτικό προσωπικό, εξοπλισμός, πληροφορίες μιας χρήσης που παρέχουν). Ο απόφοιτος ενός τέτοιου τμήματος για αναλώσιμος-ευέλικτος εργαζόμενος στην αγορά εργασίας προοριζόταν και αυτό δεν αλλάζει. Αυτό που αλλάζει είναι ότι «παίζουν με τον πόνο» των συγκεκριμένων σπουδαστών για να υποβαθμίσουν συνολικά μεταδευτεροβάθμια και τριτοβάθμια ιδρύματα προς τα κάτω… Μια ματιά στο εξωτερικό (Μ. Βρετανία, ΗΠΑ) δείχνει τι ακριβώς γίνεται, αφού επιπλέουν 4-5 ισχυρά ιδρύματα και όλα τα άλλα πάνε στον πάτο!
Η απάντηση από την εκπαιδευτική κοινότητα έχει δοθεί…
Στους δρόμους που διαδήλωναν πέρσι ενάντια στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση χιλιάδες φοιτητές και καθηγητές. Στα αμφιθέατρα που συνεδρίαζαν όλοι οι φοιτητικοί και σπουδαστικοί σύλλογοι της χώρας καθώς και οι σύλλογοι μελών Διδακτικού και Επιστημονικού Προσωπικού των πανεπιστημίων. Η πανεπιστημιακή κοινότητα απέρριψε με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο πέρσι την προσπάθεια ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων. Η κυβέρνηση της ΝΔ, παρά την ισχνή κοινοβουλευτική αυτοδυναμία της, δείχνει να μην έλαβε το μήνυμα των εκλογών και προσπαθεί να φέρει τα ιδιωτικά πανεπιστήμια στην Ελλάδα από το παράθυρο, αφού δεν κατάφερε να αναθεωρήσει το άρθρο 16 υπό το βάρος των περσινών κινητοποιήσεων. Να τους σταματήσουμε!